بید قرمز گیاهی بومی شهرستان محلات است که تا سالهای قبل، شاخصه‌های اقتصادی و تجاری این درختچه ناشناخته بود و تنها برای گرمازایی و به عنوان هیزم بین ساکنان محلی کاربرد داشت اما به همت و ابتکار کارآفرینان جلوه‌های مختلف این ثروت خدادادی معرفی شده است.
بید قرمز در زبان لاتین با نام Red Willow Tree و با نام علمی Salix purpurea شناخته می‌شود و این درختچه از خانواده بیدیان و از انواع درخت بید است که از نظر حجمی کوچک بوده و در نزدیکی تالاب‌ها و دریاچه‌ها می‌روید و محلات به‌خاطر اقلیم خاص آب و هوایی از رویشگاه‌های مهم این گیاه محسوب می‌شود.
این درختچه در مناطق با خاک مرطوب رشد می‌کند و دارای برگ‌های بلند با رنگ سبز روشن است و تنه و ساقه آن دارای رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای است و بافتی محکم دارد و علاوه بر کاربری زینتی، مصارف دارویی شناخته شده‌ای نیز دارد.
مناطق خشک ایالات متحده و سواحل کالیفرنیا، آریزونا و جنوب غربی یوتا نیز از خاستگاه‌های بید قرمز است و که سال‌هاست خواص و کابری‌های این محصول در کشورهای دیگر شناخته شده و به صورت بهینه از آن بهره برده می‌شود اما در ایران و شهر محلات این طلای سرخ در انزوا مانده بود و مدت کوتاهی است که قابلیت‌های آن معرفی شده و به جرگه اقتصاد هدفمند پیوسته است.
شهرستان محلات بزرگترین سطح زیر کشت گل و گیاه زینتی کشور را دارد و سالانه ۱۸ درصد تولید گل و گیاه کشور در این شهرستان تولید می‌شود.
ظرفیت اقتصادی بید قرمز محلات چگونه از بازار گل آمستردام هلند سردرآورد؟
داستان حضور بید قرمز در بازارهای داخلی و جهانی با یک رویداد ساده اما بزرگ اتفاق افتاد و یکی از بهره‌برداران گل و گیاه این شهرستان که بید قرمز و جایگاه اقتصادی جهانی را دریافته بود، با ایده‌ای نو از این ظرفیت برای اشتغالزایی در روستای آبا و اجدادی خود استفاده کرد و توانست این درختچه‌ها را به کانون درآمدزایی تبدیل کند.
امروز حتی در شرایط دشوار تحریم، صادرات این محصول قطع نشده و مصداق خواستن توانستن در حوزه اقتصادی از جنوب استان مرکزی به نمایش گذاشته شده است.
جالب است که به همت این کارافرین حوزه کشاورزی اکنون درختچه بید قرمز محلات در بازار گل آمستردام معرفی شده و در بازار بورس آمستردام نیز این گیاه با نام محلات ثبت به ثبت رسیده و درختچه‌هایی که در گذشته نه چندان دور تنها سوزانده می‌شدند امروز شناسنامه بین المللی دارند و با اقدام این دانش آموخته بخش کشاورزی و کارآفرین موفق، بید قرمز محلات ثبت جهانی و تجاری سازی شده و هلند که به پایتخت گل جهان است متقاضی واردات بید قرمز محلات است.
روستازاده‌ای که با ایده‌پرداری، هیزم سرخ را کیمیای اقتصاد شهرش کرد
به سرغ کارآفرین خلاق محلاتی رفتیم، اینجا از رزق و برق، نمای رومی و آدم های اتو کشیده با کت و شلوارهای آنچنانی خبری نیست و عده‌ای کارآفرین ساده و بی ریا در جمعی خودمانی شاخه‌های قرمزی را از هم جدا می‌کنند که نامش بید قرمز محلات است.
«محمد سلطان محمدی» تولید کننده بید قرمز در محلات از توابع استان مرکزی است که با ایده خلاقانه‌اش نه تنها به اقتصاد کشور کمک کرده بلکه سفرهای برای ارتزاق و کارآفرینی ساکنان روستای محل تولدش فراهم کرده است.
از سختی‌ها و ناملایمتی‌ها می‌گوید اما آخرِ حرفش شیرین است و با اشاره دست، جمع کارآفرینان را نشانمان می‌دهد که تند تند بیدهای قرمز را دسته بندی می کنند.
این کارآفرین معتقد است: این محصول در کانون‌های خاصی از جهان تولید می‌شود و به نوعی انحصار دارد که به همین دلیل نیز بید قرمز محلات در کتاب گینس ثبت جهانی شده و خوشحالم که این ظرفیت اقتصادی به نام شهر و زادگاهم نقش بست.
« سلطان محمدی» به شرایط تولید و پرورش این طلای سرخ نیز اشاره‌ای دارد و می‌گوید: پرورش این گیاه شرایط آب و هوایی خاصی می‌خواهد که محلات و روستای «بزیجان» مامن مناسب آن است و اکنون شرایطی برایش هموار شده که می‌توان گفت بید قرمز در حوزه اقتصاد شهرستان، سری میان سرها دارد.
نکته جالبی را از تولیدکننده طلای سرخ شنیدیم که این گیاه، گونه‌ای از درخت بید است که تا آبان ماه رنگی سبز دارد و پس از آن رفته رفته به قرمزی می‌گراید و اگر در شرایط سرخی برداشت نشود،از بین می‌رود.
سلطان محمدی که صادر کننده نمونه سال ۸۶ هم هست به توصیف کوتاهی از فعالیت اقتصادی‌اش می‌پردازد و لابه‌لای حرفها مرتب گوشزد می‌کند که مبادا نام محلات را از بید قرمز جدا کنیم و ادامه می‌دهد: به‌منظور گسترش صادرات بید قرمز در روستای پدری، چندین میلیون یورو سرمایه‌گذاری شد و این کار با هدف پهن کردن سفره درآمدزایی برای اهالی این روستا بود و اکنون که ایده صادرات بید قرمز به ثمر نشسته و خط تولید پرورش این گیاه با ۱۵۰نفر در حال فعالیت است می‌توان مدعی شد که در شرایط سخت نیز با تفکر، برنامه و پشتکار می‌توان از سد مشکلات عبور کرد و بر قله موفقیت ایستاد.
تحریم اقتصادی را بهانه خودتحریمی نکنیم
تولید کننده و صادر کننده بید قرمز با اشاره به تحریم‌های ظالمانه آمریکا می‌گوید: اگرچه تحریم‌ها دشواری‌های خود را دارد اما با کمی ابتکار می‌توان مسیرسازی داشت و برای کشور ارزآوری کرد و این چیزی است که حوزه اقتصاد کشور به شدت به آن نیاز دارد و کارآفرین اگر قصد بهره وری و ایجاد ارزش افزوده دارد، نباید به بهانه تحریم، راه‌های دیگر گشایش را برخود ناهموار کند و دست روی دست بگذارد.
سلطان محمدی توضیح می‌دهد: زمانی که به‌عنوان فعال اقتصادی نامم مطرح و آمریکا متوجه دور زدن تحریم ها شد، وزارت خزانه‌داری این کشور مرا در لیست تحریمی خود قرار داد و حتی در یکی از سفرهای تجاری که به آمریکا داشتم، من را از فرودگاه برگرداندند و اجازه ورود به این کشور را به من ندادند و حساب‌ها درکشورهای خارجی بلوکه شد اما، در گیر و دار این دشواری‌ها به ایجاد دهکده جهانی بید قرمز در روستای بزیجان محلات اندیشیدم و با وجود همه موانع از پا نیفتادم.
این تولیدکننده بید قرمز اضافه کرد: تحریم خارجی بخشی از مشکلات است و هر از گاهی مسایل متعدد اداری نیز ایجاد می شود که نفس صادر کننده را می‌گیرد.
این کارآفرین حوزه کشاورزی گفت: این درحالی است که به عنوان مثال صادرات به کشور عراق صورت گرفته و به ازای کالای صادر شده، ریال عراق تحویل شده اما از صادرکننده دلار میخواهند که این مساله مشکل‌ساز شده است.
سلطان محمدی تاکید کرد: بید قرمز در مقابل تحریم‌های ظالمانه دشمنان مقاومت می‌کند و هیچ تحریمی نمی‌تواند به تنه این درختچه ارزشمند و گران‌بها آسیب برساند اما در برخی مسایل و خدمات داخلی باید متناسب با شرایط تحریم بازنگری شود تا بتوان از گذرگاه سخت اقتصادی کنونی عبور کرد.
۷۰ هکتار از اراضی محلات زیر کشت بید قرمز
مدیر جهادکشاورزی محلات نیز از ارزش افزوده اقتصادی این گیاه صادراتی می‌گوید و معتقد است: سطح زیر کشت درختچه ای زینتی بید قرمز در محلات ۷۰ هکتار است و ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار شاخه بید قرمز در این شهرستان وجود دارد.
« احمدرضا جعفری» می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود امسال ۲۰۰ تن شاخه درختچه بید قرمز در این شهرستان برداشت شود.
این مقام مسئول جهاد کشاورزی توضیح می‌دهد که برداشت شاخه‌های بید قرمز از نیمه دوم آبان آغاز می‌شود و بر اساس میزان، رنگ و ارتفاع در بسته‌های ۸۰ عددی جمع‌بندی شده و پس از تزریق هورمون برای ریشه زایی بسته‌بندی می‌شوند.
جعفری خاطر نشان می‌کند که محموله‌های صادراتی بید قرمز به کشورهای اروپایی، آسیای دور، آسیای میانه و حوزه خلیج فارس ارسال می‌شود.
وی به رتبه شاخص محلات در تولید بید قرمز اشاره‌ای دارد و می‌گوید: محلات در تولید و صادرات بید قرمز رتبه نخست کشور را دارد و برداشت این محصول در مدت سه ماه، هشت هزار نفر روز اشتغال موقت ایجاد می‌کند.
مدیر جهاد کشاورزی محلات به شاخصه کارآفرینی خانوادگی در این خطه نیز اشاره‌ای می‌کند و توضیح می‌دهد: ۱۰۰ خانوار در این شهرستان به تولید این نوع درختچه ارزشمند مشغول هستند.
جعفری توضیح داد: تا سال ۷۹ بید قرمز در محلات برای گرمازایی مصرف داشت و سال ۸۱ با اجرای ایده تفکیک و دسته‌بندی مناسب، زمینه صادرات آن به خارج از کشور فراهم شد و در سال ۸۵ نیز این محصول در کتاب گینس به ثبت جهانی رسید.
وی اضافه کرد: کیفیت بید قرمز محلات به‌دلیل شرایط اقلیمی مناسب در بازار دنیا بی‌نظیر است و بید قرمز محلات به‌عنوان یک برند در دنیا شناخته شده است.
بازارهای هدف بید قرمز را باید گسترش داد
رئیس صنعت، معدن و تجارت محلات نیز معتقد است: ۲۷۵ تن بید قرمز با ارزآوری ۵۵ میلیون دلار در سال ۹۷ از این شهرستان به کشورهای هدف خارجی صادر شد.
«رضا ملکی » توضیح داد: پنج میلیون و ۸۶۰ هزار دلار گل و گیاهان زینتی و بید قرمز در سال گذشته از محلات صادر شد.
محلات از توابع استان مرکزی به‌عنوان قطب تولید گل و گیاه زینتی در کشور شناخته شده است به‌طوری که ۱۸ درصد از سطح زیر کشت کشور، ۱۲ درصد از تولید گل شاخه بریده ،۸۰ درصد تولید گل های فصلی نشائی، ۲۱ درصد از تولید درخت و درختچه های زینتی و ۱۴ درصد از گیاهان آپارتمانی کشور در این شهرستان است.
تولید ۳۵۰ گونه مختلف گیاهان زینتی، آپارتمانی و فضای سبز محلات را به بام گل و گیاه ایران تبدیل کرده است.