شهرستان جغتای در غرب خراسان رضوی با بهره‌مندی از آب و هوای کوهپایه‌ای و مطلوب، مستعد کشت و تولید گردو است. این منطقه با بیش از ۸۰۰ هکتار باغ گردو قطب تولید این محصول در خراسان رضوی محسوب می‌شود.
با اینکه درخت گردو نسبت به دیگر محصولات باغی مقاومتر است اما در برابر حوادث طبیعی از جمله سرما، دچار آسیب جدی می شود بطوریکه سرمازدگی سالجاری با خسارت بیش از ۹۰ درصدی به گردوکاران جغتایی زحمات یک ساله باغداران را به هدر داد.
کاهش ۹۱ درصدی تولید
مدیر جهاد کشاورزی جغتای گفت: موج هوای سرد اوایل امسال خسارت بسیار به باغ‌های گردو جغتای وارد کرد و سبب کاهش ۹۱ درصدی تولید محصول شد.
خلیل شایستگان افزود: همزمان با پایان فصل برداشت گردو، فقط سه هزار کیلو از ۷۰۰ هکتار باغ بارور در این شهرستان برداشت شد در حالی که این میزان در سال گذشته ۳۵ هزار کیلو بود.
وی ادامه داد: کاهش ۳۲ هزار کیلو گرمی محصول گردو ناشی از سرمازدگی درختان افزون بر ۳۰ میلیارد ریال خسارت روی دست گردوکاران این شهرستان گذاشته است.
مدیر جهاد کشاورزی جغتای گفت: این شهرستان قطب تولید مرغوبترین محصول گردو در خراسان است و مساحت کل باغ‌های گردو در جغتای ۸۰۵ هکتار است که ۸۷ درصد این سطح یعنی ۷۰۰ هکتار آن به "درختان بارور گردو" اختصاص دارد.
وی افزود: عمده گردوی تولیدی جغتای در کاروانسراهای تجاری سبزوار به فروش می رسد و سود عمده آن نصیب واسطه‌ها می شود لذا احداث واحدهای فرآوری، پوست کنی و درجه بندی محصول در این شهرستان ضرورت دارد.
۸۰۰ خانوار خسارت دیده
شایستگان ادامه داد: ۸۰۰ هکتار باغ گردو در جغتای وجود دارد که بطور میانگین هر هکتار برای یک خانواده اشتغال ایجاد کرده است اما سرمازدگی بی سابقه ابتدای سالجاری به اقتصاد مناطق روستایی این شهرستان خسارت زد.
وی با بیان اینکه این محصول نقش مهمی در اقتصاد ساکنان روستایی این شهرستان دارد گفت: روستای پرجمعیت زرقان با برخورداری از ۶۰۰ هکتار قطب اصلی تولید گردو در جغتای به شمارمی‌رود.
کاهش باروری باغ‌های گردو
مسوول تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی جغتای نیز گفت: سرمای سال‌های گذشته بویژه سرمای بهاره سالجاری باروری باغ‌های گردو این شهرستان را کاهش داده است.
علی عسکری افزود: یکی از جدی‌ترین آفات گردو تغییرات آب و هوایی به ویژه پدیده سرما است درختان گردو زودتر به گل می نشینند لذا این پدیده سبب عقیم شدن شکوفه‌ها و عدم باروری می شود.
وی ادامه داد: عمده باغ‌های گردو جغتای در کف دره‌ها واقع شده که سرمای شبانه در این مناطق رخ می دهد لذا یکی از راهکارها طرح ایمن سازی درختان گردو و تغییر ارقام است و با پیوند زدن ارقام دیرگل می توان تا حدودی از خسارت سرما مصون ماند.
مسوول تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی جغتای گفت: همچنین آفت کرم خراط یکی دیگر از آفات درختان گردو است که فعالیت این آفت در درخت به تدریج سبب خشک شدن سرشاخه‌ها و کم حاصل شدن آن می‌شود که سرشاخه بری، آبیاری منظم، تغذیه مناسب و استفاده از سموم شیمیایی به اندازه نیاز می‌تواند به کنترل این آفت کمک کند.
بیمه محصولات، مناسب‌ترین راهکار
وی افزود: با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، حوادث غیرمترقبه و خسارت های وارده، بیمه کردن محصولات کشاورزی کمک بزرگی به جبران خسارات کشاورزان می کند.
عسکری ادامه داد: البته با حمایت‌های دولت و فرهنگ سازی رغبت باغداران و کشاورزان نسبت به پوشش بیمه ای محصولات افزایش یافته است.
سامانه‌های ضد تگرگ و سرمازدگی
استفاده از دانش و تکنولوژی نوین در کنار توسعه فرهنگ بیمه علاوه بر آرامش خاطر بهره برداران، ریسک تولید در بخش کشاورزی را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
میزان سرمایه گذاری برای بکارگیری تکنولوژی و فناوری‌های نوین کشاورزی به مراتب کمتر از خسارات حوادث طبیعی است در این راستا ایمن سازی درختان گردو و سایر محصولات در مقابل بلایای طبیعی، سرما، تگرگ و سیل بیش از گذشته احساس می شود.
یک کارشناس ارشد کشاورزی در این باره گفت: از عوامل خسارت زا در گیاهان و به ویژه درختان میوه، سرما و یخ زدگی های بهاره است.
مرتضی ریوندی افزود: برای پیشگیری از خسارت باید یکسری اقدامات قبل و بعد از ایجاد باغ صورت گیرد که انتخاب مکان مناسب جهت ایجاد باغ، نوع رقم از نظر دیر گل دادن و مقاوم به سرما بودن، خاک مناسب، مدیریت کف باغ و ایجاد باد شکن را می توان قبل از ایجاد باغ در نظر گرفت.
وی ادامه داد: بعد از ایجاد باغ نیز انجام هرس به موقع، کوددهی مناسب، استفاده از وسایل گرمازا مانند بخاری‌های نفتی و گازوئیلی، آبیاری بارانی و مه پاش، پوشش و کاورکردن درختان، ایجاد دود با کاه و کلش را می توان انجام داد.
این کارشناس گفت: همچنین سامانه‌های ضد تکرگ، ضد سرما و مه پاش ها مفید هستند و ارزش سرمایه گذاری را دارند برای نمونه ارزش یک سامانه ضد تگرگ یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال است که باغ های مجاور را نیز پوشش می دهد.
جغتای دارای ۲۳ هزار هکتار زمین کشاورزی و باغی است و گردو، کلزا، چغندرقند و گندم از محصولات مهم این شهرستان می‌باشند.
۹ هزار بهره بردار در بخش‌های کشاورزی، باغداری و دامداری این شهرستان فعال هستند.
مرکز شهرستان جغتای در ۳۵۰ کیلومتری غرب مشهد واقع است.