کتاب راز یک پاندمی (چگونه کووید ۱۹ نگرش‌های و رفتارهای بشر را زیر و رو کرد؟!) رویکردی انتقادی؛ توسط دکتر سعید عبدالملکی نویسنده، روان‌شناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه منتشرشده است.
عبدالملکی نویسنده کتاب بر اساس ارزیابی شواهد و همچنین درک شهودی‌اش، سعی می‌کند از معمای پاندمی کرونا راز زدایی کند. همچنین؛ از منظری شناختی ـ رفتاری و با رویکردی انتقادی نیم‌رخ جهان پساکرونا و آینده انسان را صورت‌بندی کرده است.
نویسنده اثر روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهارکرد: این کتاب یک اثر تحلیلی است که از چشم‌انداز علوم انسانی و روان‌شناختی و با رویکردی انتقادی به ریشه‌یابی پاندمی ویروس کرونا و همبستگی آن با رفتار بشر می‌پردازد که در سه فصل تدوین‌شده است. فصل اول؛ در زمینه هستی‌شناسی ویروس کرونا، به پنج برداشت دراین‌باره می‌پردازد. در فصل دوم؛ شوک شناختی و روان زخم‌هایی که کرونا به انسان تحمیل کرده است بررسی و نقد شده است. همچنین؛ نیم‌رخی از جهان پساکرونا ترسیم‌شده و در فصل سوم؛ خصوصیات، نگرش‌ها و الگوهای رفتاری جامعه و سیاست ایرانی و نسبت آن با ایجاد و دامن زدن به بحران‌ها تحلیل انتقادی شده است. همچنین راه‌حل‌های واقع‌گرایانه‌ای نیز ارائه‌شده است.
عبدالملکی افزود: همچنان که در مقدمه کتاب نیز آمده است، ویروس پیچیده و غیرقابل‌مهار که با عنوان کرونا افکار عمومی جهانیان را درگیر خود کرده است، از این لحاظ که تمام رشته‌های بشر را پنبه کرده است و همه دستاوردهای علمی و تکنولوژیک وی را به چالش کشیده است، نیازمند رمزگشایی است. ما دیگر آن موجودات ماقبل کرونا نیستیم. دریچه جهان جدیدی به روی ما گشوده شده است.
وی ادامه داد: این ویروس مرموز تاریخ را به قبل و بعد از پیدایش خودش تقسیم کرده است. همچنان که تاریخ در اعصار مختلف تقسیم‌بندی‌های به‌یادماندنی را تجربه کرده است. به عنوان مثال؛ قبل از رنسانس و بعد از رنسانس، ماقبل مدرن و مدرن، همچنین؛ مدرنیسم و پسامدرن، ازاین‌پس نیز تاریخ انسان معاصر به ماقبل کرونا و پساکرونا دسته‌بندی می‌شود. ما ناگزیریم از دل‌بستگی‌های ماقبل کرونا عبور کنیم و جهان جدیدی با ساختارها و برنامه‌های جدید بنا نهیم. اگر نیک بنگریم؛ فلسفه وجودی کرونا اساساً برای تغییر در ما و دنیای انتزاعی و واقعی ما به وجود آمده است. اگر با همان سرعت در مسیر قبلی می‌راندیم معلوم نبود چه بلایی سر خودمان، طبیعت و محیط‌زیست می‌آوردیم.
عبدالملکی ادامه داد: منحوس یا خرابکار تلقی کردن کرونا یک ساده‌انگاری و خطای محاسباتی است. در چشم‌انداز نهایی؛ کوویدـ۱۹ یک شانس و فرصت برای بازاندیشی و بازسازی است که به بشر رو کرده است. اگرچه آمار قربانیان و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن به‌ظاهر ناگوار و جبران‌ناپذیر است، اما نویدبخش آینده‌ای بهتر است. لازم بود ترمز بشر کشیده شود تا در کارنامه خود تأمل و تجدیدنظر کند و به‌واقع بنگرد که در کجای جهان ایستاده است؟ فرصت‌ها و تهدیدهایش کدام است؟ راه چیست و بیراهه کدام است؟ کدام گزینه درست و کدام گزینه غلط است؟ حقیقتِ آزادی، اخلاق، عدالت، سیاست و حقوق بشر چیست و در شرایط غیرعادی چگونه عمل می‌کند؟
نویسنده راز یک پاندمی افزود: بشر مغرور و خودشیفته تا پیش‌ازاین ادعای خدایی می‌کرد و هیچ‌کس جلودارش نبود. قدرت‌های فرعونی انواع بی‌اخلاقی‌ها و بی‌عدالتی‌ها را به نام انسان و حقوق انسانی مرتکب می‌شدند و سرمست و شادی کنان بر این باور واهی خود اصرار می‌ورزیدند که این آسمان خالی است و دنیا صاحبی ندارد. تا اینکه کرونا؛ این مأمور الهی از راه رسید و دخل فراعنه و ریاکاران را آورد. بر غرایز لجام‌گسیخته‌شان افسار زد و در کوچه‌ها و خیابان‌ها، بازارها، مال‌ها، فرودگاه‌ها، استادیوم‌های ورزشی، تفرجگاه‌ها و رستوران‌ها خاک مرده پاشید.
وی ادامه داد: سبک زندگی بشر روزبه‌روز دگرگون‌تر می‌شود. فاصله‌گذاری و قرنطینه به شکل حیرت‌آوری چهره زندگی را عوض کرده است. حتی اگر این پاندمی فروکش کند یا محو شود، تأثیرات ناگهانی و عمیق روانی و اقتصادی آن تا سال‌ها بر دوش بشر سنگینی خواهد کرد. آری؛ زندگی دیگر به حالت قبلی خود برنمی‌گردد. به همان مقدار که پاندمی کرونا جهان را تغییر داده است ما نیز ناچاریم خود را با این تغییرات هماهنگ کنیم.
به گفته وی بنابراین؛ پیش‌بینی و ترسیم آینده و شناسایی آنچه در انتظار جوامع انسانی است؛ یک امر حیاتی به شمار می‌رود. اینکه در جهان پساکرونا سازوکار اقتصاد، سیاست، فرهنگ و جامعه چگونه خواهد بود؟ و اینکه سازگاری با وضعیت جدید مستلزم اجرای کدام فرمول و رفتار است؟ و سؤالاتی ازاین‌دست، نیازمند پاسخ‌هایی قانع‌کننده و منطقی است که در این کتاب به آن پرداخته‌شده است.
کتاب کتاب راز یک پاندمی (چگونه کووید ۱۹ نگرش‌های و رفتارهای بشر را زیر و رو کرد؟!) رویکردی انتقادی، توسط انتشارات مؤلفین طلایی در ۵۰۰ نسخه و در ۱۴۰ صفحه به تازگی منتشرشده است.