خروس خوان مردان و زنان از خواب بیدار می شوند و خود را برای کارهای روزمره سخت و طاقت فرسا آماده می کنند.
البته پدران و پسرهای بیشتر خانواده های روستاهای زیلایی برای کار و کسب درآمد راهی استان های همجوار شده اند و تعداد آن ها در روستا انگشت شمار است.
دختران نیز گله ها را برای خوردن علوفه راهی کوه می کنند و چه دلشان بخواهد و چه نخواهد باید همراه گله ها راهی کوه شوند.
سختی کار آن ها در زمانی اوج می‌گیرد که در این بازه زمانی صبح تا غروب بتوانند دست پر به خانه برگردند و کوله باری از هیزم جمع آوری کرده باشند.
بیماری، درد، ضعف، ناتوانی برای زنان و دختران اینجا معنایی ندارد و باید کار کنند و بار هیزم را با خود هنگام غروب و پس از چرای گوسفندان به خانه بیاورند.
دختران طناب به دور شاخه های درختان بلوط آویزان می کنند و اینقدر می کشند تا شاخه ها بشکنند و بر کوله بار هیزم شان اضافه کنند.
یکی از زنان این روستا با گلایه از وضعیت موجود، گفت: انصاف نیست استان کهگیلویه و بویراحمد از منابع غنی انرژی به ویژه گاز برخوردار باشد اما ساکنان روستاهای زیلایی در حسرت شعله های گاز سختی های بسیار تحمل کنند.
وی افزود: پاییز و زمستان این روستاها سوز و سرمای زیادی دارد و بدون استفاده از آب گرم باید کارهایمان را انجام دهیم و بسیاری از افراد اینجا به دلیل استشمام دود بخاری های نفتی بیماری های ریوی گرفته اند.
دختری با کوله باری از هیزم که گوسفندانش را به پایین دست هدایت می کرد، نیز گفت: مادرم مریض است و باید پیش از پاییز و زمستان تمام هیزم های مورد نیاز سال را خودم از جنگل بیاورم.
وی ابراز داشت: دستانم تاول زده اند و با این همه مشغله و کار سخت مجبورم از درس خواندن دست بکشم.
زن دیگری که در یک دستش کودک شیرخوار و با دست دیگرش هیمه ای سنگین را جا به جامی کرد، گفت: اگر به شهر برویم همه چیز درست می شود و دیگر نمی خواهد این همه سختی بکشیم.
وی تاکید کرد: روستای ما کم ترین امکانات را دارد و دلم نمی خواهد فرزندانم همچون خودم هیزم به دوش شوند و این همه سختی تحمل کنند و به زودی از اینجا اسباب کشی می کنیم.
زیلایی در یک نگاه
دهستان زیلایی با جمعیتی حدود ۱۵ هزار نفر دارای ۵۸ روستا است و در فاصله ۱۵۰ کیلومتری یاسوج مرکز کهگیلویه وبویراحمد واقع شده است.
در دهستان زیلایی ۶ هزار و ۴۷۲ هکتار جنگل، هفت هزار و ۴۳۳ هکتار مرتع، ۶۷۰ هکتار زمین زراعی و ۴۵ هکتار باغ وجود دارد.
محرومیت و مظلومیت، واژه های عجین شده با نام زیلایی هستند که بارها در رسانه ها از زنان و دخترانی را که زیر چرخ گردون روزگار چه زود پیر می شوند به تصویر کشیده اند.
گرچه روستاهای زیلایی این سال‌ها مورد توجه ویژه مسئولان و دولتمردان قرار گرفت و خدمات کم نظیری در حوزه های مختلف زیرساختی به این مناطق آورده شد اما هنوز زخم های کهنه ای بر بدنه این روستاها زار می زند.
گذران زندگی در این روستاها به دلیل نبود گاز، جاده های نامناسب، کمبود پزشک در این مناطق در مراکز بهداشتی و موارد دیگر هنوز سخت و رنج آور است.
کار جمع آوری هیزم را بیشتر زنان این مناطق انجام می دهند زیرا مردهای اکثر خانواده ها برای کارگری و درآوردن لقمه ای نان به استان های همجوار سفر کرده اند و زنان عهده دار این مسئولیت شده اند.
انباشت های حجیم هیزم در پیشانی منازل روستاییان به ویژه در حوزه زیلایی کهگیلویه و بویراحمد نخستین تصویری است که هر رهگذری با آن روبرو می شود.
درختان بلوط در این مناطق یک به یک با طناب ها و تیشه های روستانشینان جان شان تسلیم محرومیت ها می شود و به اجبار باید تنشان خاکستر شود تا بتوانند روستانشینانی را که از سر ناچاری به این درختان روی آورده اند گرما ببخشند.
سرمای جان سوز کوه سیاه و شورم چاره ای جز سلاخی درختان بلوط در پیش روی روستاییان قرار نمی دهد زیرا هم سوختی ارزان و هم به آسان ترین راه قابل دسترسی است.
قطع درختان بلوط برای پخت و پز، بهداشت و گرمایش در روستاها و مناطق عشایری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: مردم روستاها و مناطق عشایری به ویژه در دهستان زیلایی به منظور تامین سوخت برای گرمایش، پخت وپز و بهداشت از هیزم استفاده می کنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد ابراز داشت: امروزه یکی از چالش هایی که منابع طبیعی را بطور جدی مورد تهدید قرار می دهد بحث سوخت مناطق روستایی وعشایری جنگل نشین است.
حکمتیان عنوان کرد: به دلیل اینکه مناطق کم تر توسعه یافته همچون منطقه زیلایی کمبود سوخت های فسیلی وجود دارد که آسیب های جدی به جنگل های منطقه وارد می کند.
وی بیان کرد: چنانچه دستگاه های اجرایی وظایف وماموریت های سازمانی خود را به خوبی انجام ندهند مشکلات ناشی از آن به درون منابع طبیعی هدایت می شود و این به معنای تخریب بیشتر جنگل های استان است.
حکمتیان ابراز داشت: بررسی ها نشان می دهد که بخشی از قطع درختان در روستاها به منظور تامین آب گرم برای استحمام است که اداره کل منابع طبیعی برای امسال ۶۰۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در اختیار روستاییان قرار می دهد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: امید است که سایر دستگاه های متولی سوخت مورد نیاز برای مناطق محروم را به اندازه کافی و به موقع در اختیار روستاییان قرار دهند تا شاهد قطع ونابودی این سرمایه خدادادی نباشیم.
حکمتیان تاکید کرد: این منابع امانتی بوده که باید سالم آنها را به نسل های آینده تحویل دهیم.
وی گفت: برنامه ریزی های لازم برای تامین ۶۰۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی برای مناطق جنگلی از جمله دهستان زیلایی انجام گرفته که تا پایان سال ۹۹ عملیاتی خواهد شد.
حکمتیان اظهار داشت: پنج میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان اعتبار برای تامین ۶۰۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در استان اختصاص یافته است.
وی افزود: سال گذشته ۱۱۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی با اعتبار ۸۸۰ میلیون تومان در روستاهای زیلایی و سایر مناطق مشابه آن توزیع شد.
حکمتیان با اشاره به اینکه نصب آبگرمکن های خورشیدی در مناطق عشایری و روستایی راهکاری مناسب برای جلوگیری از قطع درختان است، تصریح کرد: به طوری که می توان اذعان داشت نصب آن ها تا حدود ۵۰ درصد از قطع درختان در مناطق روستایی استان جلوگیری کرده است.
وی تاکید کرد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همکاری لازم با شرکت گاز استان در راستای گاز رسانی به مناطق جنگلی دارد و این مهم می تواند تاثیر بسزایی در کاهش تخریب جنگل ها داشته باشد.
حکمتیان افزود: شاهد آنیم که روز به روز سرمایه های ملی در حال نابودی اند.
نبود مشکل در توزیع سوخت مورد نیاز روستاییان و عشایر استان
سرپرست شرکت پخش فرآورده های نفتی کهگیلویه و بویراحمد گفت: روستاهایی که فاقد گاز کشی هستند سوخت ( نفت سفید) به آن ها تعلق می گیرد.
محمدی افزود: تاکنون مشکلی در توزیع نفت سفید به مناطق روستایی به ویژه زیلایی وجود نداشته است.
وی تاکید کرد: نفت مورد نیاز روستاهای زیلایی برای تا آخر سال آن ها هم تحویلشان داده شده است.
عدم رغبت روستاییان به استفاده از نفت سفید
یکی از کارشناسان اقتصاد می گوید: ناتوانی بیشتر روستاییان در خرید و تهیه نفت سفید از دلایل اصلی عدم رغبت آن ها برای استفاده از نفت سفید است.
عیسی حسینی افزود: برخی از روستاییان نیز با وجود گاز کشی در منطقه، هزینه گاز کشی داخلی را ندارند و ترجیح می دهند از هیزم به عنوان سوخت استفاده کنند.
چشم انتظاری مردمان این دیار به وعده های گاز رسانی در دهستان زیلایی
تیرماه ۹۸ بود که استاندار کهگیلویه و بویراحمد در اولین سفر کاری خود به منطقه زیلایی، این نوید را به مردم داد که تا اوایل مهرماه سال جاری عملیات اجرایی طرح گازرسانی به روستاهای واجد شرایط دهستان زیلایی آغاز خواهد شد.
وی میزان اعتبار اولیه برای این طرح را افزون بر ۵۳۰ میلیارد ریال از محل منابع ملی و استانی دانست و گفت: هماهنگی‌ها و تدابیر لازم برای تأمین بودجه این طرح نیز اندیشیده شده است.
همچنین تیرماه امسال نماینده مردم شهرستان‌های بویراحمد، دنا و مارگون نیز از گاز رسانی به زیلایی خبر داد و گفت: کارهای مقدماتی و مطالعاتی گازرسانی به دهستان محروم زیلایی به اتمام رسیده است و به زودی برای نخستین بار شاهد شعله های فروزان و گرم گاز در این مناطق دورافتاده خواهیم بود.
مهدی روشنفکر تاکید کرد: در نشستی با وزیر نفت عملیات گازرسانی به منطقه محروم زیلایی بررسی و پیگیری و در این رابطه قول های مساعدی برای انجام هر چه سریع تر این مهم داده شده است.
وی افزود: کم تر از ۱۵ روز پیمانکار این طرح گازرسانی مشخص و عملیات اجرای آن آغاز خواهد شد.
نماینده مردم شهرستان‌های بویراحمد، دنا و مارگون تصریح کرد: گازرسانی به منطقه صعب العبور زیلایی از سمت چهارمحال و بختیاری صورت خواهد گرفت.
روشنفکر ابراز داشت: عمده ترین مشکلات مردم زیلایی نامطلوب بودن جاده های ارتباطی، آب آشامیدنی، نداشتن اینترنت و نبود گاز و بیکاری است.
با وجود اینکه قول های مساعدی از سوی مسئولان در خصوص اجرای این طرح بسیار مهم به مردم این دیار داده شده اما هنوز این وعده ها محقق نشده و مردم زیلایی هنوز چشم به راه شعله های گرمابخش گاز هستند.
اقدامات شرکت گاز کهگیلویه و بویراحمد برای تحقق رویای مردم زیلایی
معاونت مهندسی شرکت گاز کهگیلویه و بویراحمد گفت: پس از اخذ مجوز گاز رسانی به حوزه زیلایی فرایند مناقصه در تابستان ۱۳۹۹ انجام و در مرداد ماه امسال پیمانکار مشخص شد.
شجاع الدین جهانبازی افزود: پس از فرصت قانونی به پیمانکار جهت تجهیز کارگاه و مکاتبه با وی برای شروع عملیات اجرایی پیمانکار مدعی شد که با توجه به افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت کالا از زمان قیمت پیشنهادی پیمان تا الان و عدم کفاف تعدیل پیمان، امکان انجام عملیات اجرایی برایش مقدور نیست.
وی ادامه داد: برای رفع این مشکل شرکت گاز استان در حال پیگیری دو راه حل است که شامل قانع کردن پیمانکار فعلی با ادامه کار طبق قوانین و دستورالعمل های موجود و یا با توجه به افزایش قیمت ها از طریق مکاتبه با ستاد شرکت ملی گاز ایران، مجوز افزایش هزینه سرانه گازرسانی هر خانوار از ۱۲۰ میلیون ریال متناسب با تورم روز اخذ شود تا جهت پیمانکاری مجدد بر اساس نرخ ارز روز پیمانکار جدید مشخص شود.
جزییات طرح گاز رسانی به زیلایی
معاونت مهندسی شرکت گاز کهگیلویه و بویراحمد گفت: روستاهای معرفی شده برای گاز رسانی در حوزه زیلایی طبق آمار فرمانداری ۲۳ روستا هستند.
جهانبازی تصریح کرد: خط گازرسانی با شبکه در مجموع ۱۶۳۰۰۰ متر است و پیمانکار با قیمت ۶۷۳میلیارد ریال برنده شد که با توجه به افزایش قیمتها از ادامه واجرا پروژه امتناع می کند.
وی ابراز داشت: در حوزه زیلایی هیچ روستای گازدار ندارد و هم اینک باستاد تهران در حال مکاتبه هستیم که چنانچه نیامدن پیمانکار قطعی شد مجوز سقف هزینه سرانه افزایش یابد تا مجدد پیمان سپاری شود.
مهاجرت روستاییان به امید زندگی بهتر در شهرها
کارشناس جامعه شناسی می گوید: توزیع ناعادلانه منابع در مناطق مختلف سبب هجوم روستاییان به شهرها می شود و معضلی به نام حاشیه نشینی را رنگین تر می کند.
زهرا منصوری ادامه داد: شهر یاسوج مرکز این استان یکی از مهاجر پذیرترین شهرهای کشور شده که رشد بی رویه جمعیت در آن با افزایش امکانات در آن قابل قیاس نیست و با ورود این روستاییان مشکلات جدیدی پیش روی آن ها قرار می‌گیرد.
وی تاکید کرد: روشن است که جمعیت روستاهای پیوسته به شهر یاسوج، در بعضی مناطق از شهرهای استان بسیار بیشتر شده و با شیب نموداری تند در حال پیشروی است.
امید است به زودی شاهد شعله های فروزان گاز در روستاهای زیلایی باشیم و مانع از قطع درختانی شویم که ریه های زمین اند و در سایه برخی ناملایمات جنگل های این مناطق در حال نابودی اند.
همچنین شعله های گرما بخش گاز در این مناطق نوید بخش پایانی بر کولبری زنان و دختران هیزم به دوش در مناطق صعب العبور و پر پیچ و خم روستاها به ویژه زیلایی خواهد بود.
جنگل های کهگیلویه و بویراحمد که جزئی از منطقه زاگرس محسوب می شود، ۸۰۰ هزار هکتار جنگل مساحت دارد و بر اساس گزارش ها از وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های منطقه زاگرس به دلایل مختلف یک میلیون هکتار آن از بین رفته است.
بر اساس مطالعات انجام شده در جنگل‌های زاگرس ۲ هزار و ۳۷۲ گونه گیاهی شناسایی شده است و افزون بر ده ها فایده جنگل ها در زندگی بشر این ثروت ارزشمند ملی محل زیست ۶۱ گونه پستاندار، ۲۷ گونه ماهی، ۱۶۷ گونه پرنده و ۳۷ گونه خزنده است که این وظیفه شهروندان را برای صیانت از آن بیشتر کرده است.
۱۶۸ هزار خانوار در استان کهگیلویه و بویراحمد از نعمت گاز طبیعی بهره مند هستند که از این تعداد ۱۲۲ هزار و ۶۰۰ خانوار شهری و ۴۵ هزار و ۴۰۰ خانوار روستایی است.
با این وضعیت ۹۷ درصد کل خانوارهای شهری و ۷۲ درصد خانوارهای روستایی استان از این نعمت خدادادی بهره مند شده اند.
کهگیلویه و بویراحمد با جمعیتی حدود ۷۲۳ هزار نفر دارای یکهزار و ۶۷۶ روستای دارای سکنه بر اساس سرشماری عمومی نفوس مسکن سال ۹۵ است.
دفتر امور روستایی استانداری کهگیلویه و بویراحمد نیز اعلام کرد: ظرف یک دهه گذشته افزون بر ۵۹۰ روستا در این استان خالی از سکنه شده‌اند.