حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ با اشاره به سیاستگذاری کلان جمهوری اسلامی در برقراری ارتباط با کشورهای همسایه و دارای قرابت فرهنگی بیشتر تصریح کردند: در سیاست خارجی، ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملّت‌ها و کشورهایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویت‌های امروز ماست.
دکتر« حسن روحانی » رئیس جمهوری اسلامی ایران هم در آذر ماه ۱۳۹۸ و در آغاز سفر به دو کشور مالزی و ژاپن اعلام کرد: سیاست نگاه به شرق و روابط نزدیک‌تر با کشورهای مهم آسیایی همواره جزو اهداف جمهوری اسلامی ایران بوده است.
به گزارش ایرنا، دولت های یازدهم و دوازدهم در چارچوب همین سیاست و راهبرد بنیادین، پیگیری توافق راهبردی با چین، بهره برداری از خط آهن خواف – هرات، پروژه بندر چابهار و گشایش گذرگاه های مرزی را در دستور کار قرار داده است.
راه آهن خواف - هرات
آغاز بهره‌برداری از راه‌آهن خواف- هرات در آذر ماه امسال (اواخر سال ۲۰۲۰ میلادی) گامی مهم در توسعه شبکه ریلی به شمار می‌رود که ضمن توسعه شرق کشور می‌تواند سهم ایران در ترانزیت کالا بین اروپا و آسیا را افزایش داده و جایگاه ایران را در کریدورهای شرق به غرب تقویت کند و نکته مهم اینکه این دستاورد مهم بین المللی در شرایط تحریم ظالمانه آمریکا حاصل شده است.
ساخت راه آهن خواف - هرات که از اوایل دهه ۱۳۸۰ آغاز شده، تاکنون به نتیجه نرسیده بود، اما با تلاش های دولت دوازدهم ساخت آن شتاب گرفت و به نقطه پایانی رسید. مرزهای ریلی ایران با سایر کشورهای همجوار تاکنون به سرخس، رازی، میرجاوه، جلفا و لطف آباد ختم می شده که راه آهن خواف- هرات نیز اکنون به جمع آنها افزوده شده و در واقع افتتاح خط آهن خواف - هرات به عنوان دومین مسیر ریلی در شرق در کنار راه آهن میر جاوه و اتصال ریلی به پاکستان، به معنای گشایش دروازه های شرقی در سال ۲۰۲۰ است.
اما افتتاح خط آهن خواف - هرات تنها یکی از ثمرات و نتایج دیپلماسی ریلی و ترانزیتی دولت تدبیر امید، آن هم در شرایط تحریم های ظالمانه و فشارهای خارجی است که به اذعان و اعتراف رسانه های دوست و دشمن، موفقیت بزرگی در جهت توسعه مسیرهای مبادلاتی و تقویت جایگاه و منافع ایران در سامانه های حمل و نقل بین المللی است.
کارشناسان و تحلیلگران مسائل ژئوپلتیک بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران بخصوص پس از توافق جامع قدرت های هسته ای جهان با ایران (برجام)، در کانون تحولات و فرایندهای نوین همگرایی اوراسیایی قرار گرفته است و جایگاه مهمی در نظم نوین بین‌المللی را به خود اختصاص خواهد داد. سیاست خارجی دولت تدبیر و امید پایه‌گذار برخی روندهای اساسی در سیاست‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با یکپارچگی در ساختارهای اوراسیایی بوده و تکمیل خطوط ریلی و تقویت اتصالات زیرساختی از بندر چابهار و خطوط ریلی به سمت پاکستان و افغانستان و آسیای مرکزی در همین چهارچوب اهمیت شایانی دارد.
روز تاریخی برای ایران و افغانستان در سال ۲۰۲۰
رئیس جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه ۲۰ آذر ماه در آئین بهره برداری از راه آهن خواف – هرات با بیان اینکه بهره برداری از این خط آهن به عنوان یکی از تعهدات توسعه‌ای ما بود که امروز به ثمر رساندیم، گفت: امروز افتتاح راه‌آهن خواف – هرات به عنوان دومین پروژه راه‌آهن شرقی کشور بعد از میرجاوه که ما را به پاکستان متصل کرد، شاهد یک روز تاریخی دیگر هستیم.
روحانی با اشاره به افتتاح راه آهن چابهار با حضور اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان و نارندرا مودی نخست وزیر هند و روز تاریخی سه ملت، گفت: امروز با حضور ویدیو کنفرانسی جنابعالی (رییس جمهوری افغانستان) راه آهن ایران و افغانستان را افتتاح کردیم که دومین راه آهن در شرق ایران است. راه آهن میرجاوه راه آهن اول ما بود که ایران را به پاکستان متصل کرد و امروز هم خط خواف - هرات راه آهن دوم شرقی ایران است که ما را به افغانستان متصل می‌کند.
رئیس جمهوری در ادامه با اشاره به مرزهای ریلی کشور از شمال به راه‌آهن سرخس، اینچه‌برون در جلفا، رازی در غرب کشور گفت: در آینده نزدیک اتصال ما از کرمانشاه به خانقین و خرمشهر به بصره توسط راه‌آهن از شرق به غرب متصل خواهیم شد. روحانی با ابراز امیدواری به اینکه قطعه ۴ خط آهن خواف – هرات از روزنک به هرات به زودی تکمیل و به هرات برسد از آمادگی شرکت‌های ایرانی برای کمک به پیشرفت این پروژه و همچنین در ادامه اتصال راه‌آهن هرات به مزار شریف خبر داد و گفت: با این اتصال مردم افغانستان می‌توانند میلیون‌ها تن کالا جابجا کنند و صدها هزار مسافر جابجا شوند و با افتتاح قطعه ۴ این خط آهن مردم هرات می‌توانند به راحتی به مشهدالرضا (ع) متصل و بارگاه ملکوتی این امام همام (ع) را زیارت کنند.
رئیس جمهوری در ادامه با بیان اینکه ما این راه‌آهن را به عنوان یکی از تعهدات توسعه‌ای خود به ثمر رساندیم، گفت: زمانی به تعهد خود عمل کردیم که در شرایط تحریم ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران قرار داریم و آنها به عنوان تروریست اقتصادی می‌خواستند مسیرهای حرکت توسعه کشور ما را ببندند که البته در این راه شکست خوردند و طراح این طرح غلط سرنگون شد. امیدواریم در آینده این اشتباهات توسط حاکمان بعدی کاخ سفید جبران شود. دکتر روحانی افزود: ما در شرایط جنگ اقتصادی همه تعهدات اقتصادی خود را انجام داده‌ایم.
رئیس جمهوری افغانستان: ایران اولین کشوری بود که از توسعه راه آهن افغانستان استقبال کرد
اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان نیز در سخنانی از افتتاح راه‌آهن خواف – هرات به عنوان یک روز تاریخی در روابط دو کشور نام برد و گفت: امروز شاهد افتتاح پروژه‌ای هستیم که با اراده مشترک دو کشور برای بهره‌برداری مشترک و توسعه همکاری‌های تجاری محقق شد. رئیس جمهوری افغانستان راه‌آهن را مفیدترین، سریع‌ترین و ارزان‌ترین راه حمل و نقل تجارت و ترانزیت کالا عنوان کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران نخستین کشوری بود که از طرح توسعه راه‌آهن افغانستان استقبال و با ما همکاری کرد و مردم ما همواره قدردان این تصمیم تاریخی کشور دوست و همسایه ایران هستند.
اشرف غنی با اشاره به اهمیت توسعه خط آهن و شبکه ریلی در افغانستان و اقدامات انجام شده در این زمینه گفت: افتتاح خط آهن خواف – هرات و اتصال دو کشور ایران و افغانستان از طریق شبکه ریلی در حالی است که قاره آسیا امروز شاهد بزرگترین تحول اقتصادی در جهان است و توسعه تجارت در بین کشورهای آسیایی را شاهد هستیم.
به گزارش ایرنا ، راه آهن خواف-هرات برای افغانستان توسعه می آورد و برای ایران مساوی با افزایش ارزآوری و قدرت ترانزیتی است. افغانستان به احداث راه آهن خواف - هرات به عنوان بخشی از یک طرح منطقه‌ای و تحقق رویاهای خود برای مبدل شدن به چهار راه ترانزیت و توسعه پایدار می نگرد و ایران به عنوان عامل اصلی تحقق رویای دیرینه افغانستان حالا می‌تواند شرق کشور را برای اتصال ریل به معادن و منابع صادراتی خود متحول کند.
ارتقای جایگاه ایران با حلقه ای از زنجیره ترانزیتی بین المللی
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در همین ارتباط در یک گفت‌وگوی مطبوعاتی اظهار داشت: راه‌آهن ایران-افغانستان مسیر احیای جاده ابریشم است که با اتصال کشورهای شرق آسیا به کشورهای غربی و ترانزیت بار، تحولی در اقتصاد دو کشور ایجاد می‌کند. وی خاطرنشان کرد: راه‌آهن خواف –هرات موجب اتصال کشور افغانستان به شبکه ریلی ایران (از طریق راه‌آهن مشهد- بافق)، اتصال افغانستان از طریق راه‌آهن ایران به کریدور بین‌المللی شمال – جنوب (حوزه خزر، روسیه و شمال اروپا) و اتصال از طریق راه‌آهن ایران به کریدور بین‌المللی شرقی – غربی اکو و تراسیکا (کشور ترکیه و جنوب اروپا) و دسترسی به آب‌های آزاد (بندرعباس و بندر چابهار در جنوب ایران) خواهد شد. ادامه این مسیر به سمت هرات و مزار شریف جز لاینفک و جدایی‌ناپذیر آن است و با تکمیل این مسیر ارزش اقتصادی آن برای افغانستان و کشورهای مسیر چندبرابر می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی در ارتباط با نقش راه‌آهن خواف –هرات در زنجیره همکاری‌های ترانزیتی و احیای جاده تاریخی ابریشم گفت: این پروژه را باید حلقه‌ای از زنجیره ترانزیتی دانست که از شرق شروع و به قلب اروپا کشیده می‌شود. از این‌رو، بهره‌برداری از این پروژه و اتصال آن به مرزهای ازبکستان و تاجیکستان را می‌توان نقطه عطفی در همکاری‌های ترانزیتی و احیای جاده تاریخی ابریشم دانست که می‌تواند کالای ترانزیتی را با صرف هزینه مالی و زمانی کمتر به مقصد برساند.
وی خاطرنشان کرد: در این ارتباط می‌توان به راه‌اندازی آزمایشی مسیر جاده‌ای موسوم به KTAI از ایران به قرقیزستان (از مسیر افغانستان و تاجیکستان) اشاره کرد که به تازگی انجام شد و طبیعتاً با تکمیل خط آهن غرب- شمال افغانستان شاهد ترانزیت مقرون به صرفه‌تری در منطقه خواهیم بود. قاعدتاً در چنین فضایی، کشورمان خواهد توانست ضمن افزایش درآمدهای ترانزیتی، جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود را ارتقا بخشد.
افزایش همکاری‌های تجاری و ترانزیتی میان کشورهای مسیر به صلح و ثبات آنها خواهد افزود و این گام، طلیعه‌ای برای روشن شدن مسیر ترانزیتی شرقی – غربی ایران است که در آینده با اتصال آسیای میانه به ایران و خلیج‌فارس و دریای عمان از این طریق پیوندهای ریلی منطقه‌ای ایران را در آسیای میانه و اتصالات بین‌المللی ایران را از چین تا مدیترانه سبب خواهد شد. همچنین در ارتباط بین جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و هندوستان، تفاهمنامه سه جانبه بخش ترانزیتی فعال شده است.
ادامه رایزنی های دیپلماتیک برای توسعه ارتباطات بین المللی از مسیر چابهار
وزیر راه و شهرسازی پیش از این نیز در مرداد ماه امسال در نشست سه جانبه توسعه همکاری‌های حمل و نقل و ترانزیت میان جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و ازبکستان، گفت: پروژه احداث خط آهن چابهار به زاهدان که این بندر را به شبکه سراسری ریلی کشور متصل می‌کند، فعال و برقرار است و در سال ۲۰۲۱ از این خط آهن بهره برداری خواهیم کرد. وی گفت: احیا و حفظ همکاری‌ها و تعاملات کشورهای منطقه از جمله ایران، افغانستان و ازبکستان به ویژه در شرایط کنونی که جهان با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می کند و نیاز بیشتری به تعاملات و همکاری ها وجود دارد، مورد تاکید جمهوری اسلامی ایران است.
اسلامی با بیان اینکه ایران آمادگی دارد تا سرمایه گذاری ازبکستان را در بندر چابهار بپذیرید، تاکید کرد: با توجه به اینکه سه کشور ایران، افغانستان و ازبکستان جزو کنوانسیون حمل و نقل بین المللی TIR هستند، به منظور هماهنگی برای تسهیل در تردد و ترانزیت، کارگروه‌های ویژه تشکیل می‌شود که بعدها نتایج بررسی های این کارگروه می تواند به امضای تفاهم نامه همکاری‌های جدید بین سه کشور در حوزه ترانزیت و حمل و نقل منجر شود.
وی گفت: عضویت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در گروه اتحادیه راه آهن های کشورهای مشترک المنافع موجب شد تعاملات ریلی بین کشورها و همچنین پروتکل پنج جانبه ای که با حوزه کشورهای دریای خزر و ترکیه مبادله شده است، تقویت شود. امروزه تبادلات ریلی و تجارت بین کشورهای مشترک المنافع و ایران از طریق خط آهن ایران برقرار است و روزانه تعداد قابل ملاحظه ای واگن باری بین ایران و ترکیه تبادل می شود که به مقصدهای گوناگون ارسال می‌شود. همچنین در خصوص تبادلات حوزه خزر از بنادر دریای خزر با کشورهای حوزه خزر به ویژه با قزاقزستان که یکی از بخش های مسیر کریدور شمال- جنوب به بندر آکتائو است، برقرار است.
در همین ارتباط، اکبر ترکان نیز با عنوان اقتصاددان در یادداشتی تاکید کرد: راه‌آهن خواف-هرات که به بهره‌برداری رسید کشور ما را به افغانستان متصل می‌کند. این اتصال با ادامه در خاک افغانستان، ما را به آسیای شرقی متصل می‌کند. افغانستان معدن سنگ آهن بسیار بزرگی دارد که از این به بعد کالاهای معدنی افغانستان از طریق ایران به‌راحتی صادر می‌شود. اتصال این راه‌آهن به راه‌آهن در دست ساخت چابهار-زاهدان، نقطه عطف دیگری در ترانزیت کالا از طریق ایران به کشورهای دیگر است. اتصال راه‌آهن خسروی، شلمچه، آستارا و چابهار -زاهدان اهمیت زیادی دارد که برای تعامل با جهان باید زودتر ساخته شود.
وی با بیان اینکه راه‌آهن چابهار-زاهدان تا آخر کار این دولت ساخته می‌شود، خاطرنشان کرد: بنابراین، مهمترین حوزه‌ای که می‌تواند تعاملات مهم و سازنده ایران را با جهان برقرار کند، حمل‌ونقل و بویژه حمل‌ونقل ریلی است. موقعیت استراتژیک ایران، مهمترین ویژگی ایران برای تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقه است.
خواف - هرات در مسیر ترانزیتی بین ایران و آسیای میانه
در ادامه پیگیری ها در دیپلماسی ریلی و ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران، نخستین نشست مشترک سه جانبه بین ایران با هند و ازبکستان اواخر آذر ماه امسال برگزار شد و ظرفیت های استفاده از راه آهن خواف - هرات در مسیرهای ترانزیتی مورد بررسی قرار گرفت. مدیرکل تجاری‌سازی و تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی با اعلام برگزاری نخستین نشست سه جانبه همکاری های ترانزیتی ایران، هند و ازبکستان در روز ۲۴ آذر ماه، تاکید کرد: در خصوص خط آهن خواف- هرات نیز به تفصیل در نشست سه‌جانبه گفت وگو شد و اینکه چگونه این خط می‌تواند در مسیر ترانزیتی با حمل و نقل ترکیبی به چابهار دسترسی پیدا کند. همچنین گفت وگوهایی در خصوص استفاده هند از این مسیر برای اتصال به کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان نیز انجام شد که بخشی از آنها بعد از تکمیل مسیر چابهار-زاهدان محقق می‌شود.
«امین ترفع» مدیرکل تجاری‌سازی و تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، برگزاری نخستین نشست سه جانبه همکاری‌های ترانزیتی ایران، هند و ازبکستان را سرآغاز همکاری‌های آتی منطقه‌ای دانست و گفت: تمامی امکانات ریلی، جاده‌ای، بندری و حمل و نقل ترکیبی در این مسیر (چابهار به آسیای میانه) بررسی شد. همچنین تمامی امکانات چابهار برای ازبکستان تشریح شد که این کشور با چه شیوه‌هایی می تواند به چابهار متصل شود. از سوی دیگر، با توجه به آنکه ازبکستان اعلام علاقمندی کرده بود تا در موافقتنامه چابهار عضو شود، هم ایران و هم هند در خصوص پتانسیل‌های موافقتنامه، کمک‌هایی که در حوزه‌های تجاری می تواند انجام شود، بهره مندی از حمل و نقل ترانزیتی برای ازبکستان توضیحاتی ارایه کردند.
به گفته وی، مقرر شد تا کارگروه مشترکی بعد از این با همکاری اعضای موافقتنامه شامل ایران، افغانستان، هند با مشارکت ازبکستان برگزار شود. مدیرکل تجاری‌سازی و تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی توضیح داد: با توجه به آنکه طرف ازبکستان می‌خواهد از ظرفیت بندر چابهار استفاده کند و بهره‌برداری‌هایی داشته باشد، جزییات اتفاقاتی که در بندر چابهار می افتد هم از سوی ایران و هم طرف هند ارائه شد.
ترفع با یادآوری این مطلب که هم‌اکنون همه مسیرها به سمت ازبکستان با شیوه ریلی، جاده‌ای و یا ترکیبی باز و قابل انجام است، گفت: یکسری تجربیات موفقی برای انتقال بار آزمایشی بین ایران و ازبکستان از مسیر افغانستان داشتیم که تجربه موفقی بود. بنا شد تا پایان ۲۰۲۰ و ژانویه ۲۰۲۱ بتوانیم از سمت ازبکستان به ایران از مسیر افغانستان نیز بار آزمایشی داشته باشیم که ترانزیت از مسیر افغانستان تبدیل به یک مسیر تجاری بشود. در کنار آن ازبکستان تلاش می‌کند تا به این توافق ملحق شود و این اتفاق ارزشمندی برای ایران و رونق ترانزیت است. وی در خصوص توافقات نخستین نشست سه جانبه، اعلام کرد: در موافقتنامه ترانزیتی بین سه کشور ایران، افغانستان و ازبکستان، هر سه طرف اعلام آمادگی کردند تا این موافقتنامه تمدید شود. ایران و ازبکستان در تلاش هستند تا پروتکل الحاقی را تهیه کنند تا موافقتنامه تمدید شود.
اتصال ازبکستان به مسیر ریلی ایران که از چین تا اروپا امتداد خواهد داشت بخش مهمی از دیپلماسی ریلی دولت تدبیر و امید بوده که در تثبیت جایگاه مهم ایران در کریدورهای حمل و نقلی راهبردی بین‌المللی نقش مهمی داشته است. ایران به علت موقعیت جغرافیایی و رابطه مثبت و سازنده با چین، جایگاه بالقوه محوری در برنامه های اوراسیایی چین را به خود اختصاص داده و همچنین نقش روشن و مهمی در طرح های اوراسیایی چین دارد که در واقع سامانه ای از ارتباطات نهادی و زیرساختی اقتصادی بین چین با آسیای مرکزی، خاورمیانه (غرب آسیا) و اروپا است.
پروژه موسوم به "ابتکار کمربند و جاده" چین یکی از بلندپروازانه ترین پروژه های اقتصادی زیرساختی و ژئوپلتیک قرن ۲۱ است که ایران نیز جایگاه مهمی در آن دارد. ایران یکی از درگاه های اصلی کریدور اقتصادی چین – آسیای مرکزی – غرب آسیا است که در واقع یکی از مسیرهای شکل دهنده شبکه ای از پیوندهای زمینی در راه ابریشم جدید است. موقعیت راهبردی ایران در این طرح بسیار آشکار است چرا که بطور بالقوه امکان دسترسی چین به سرتاسر بازار خاورمیانه را فراهم می سازد.
گشایش مرز ریمدان و تقویت تجارت با پاکستان
آذر ماه امسال مصادف با اواخر سال ۲۰۲۰ میلادی همچنین مرز 'ریمدان' ایران و 'گبد' پاکستان با حضور اسلامی وزیر راه و شهرسازی ایران ، «زبیده جلال» وزیر تولیدات دفاعی پاکستان و سایر مسئولان و معاونان وزرای کشور، خارجه و صنعت و معدن افتتاح شد. با افتتاح مرز رسمی ریمدان-گبد تبادل کالا به صورت قانونی انجام خواهد شد و تردد مسافر نیز با گذرنامه صورت خواهد گرفت.
مرز ریمدان در محدوده شهرستان دشتیاری از سال ۸۷ راه‌اندازی شد و فاقد هرگونه امکانات و زیرساخت‌ها بود تا اینکه در سال ۹۵ با پیگیری‌های مسئولان و مردم با رسمی شدن این مرز برای جابجایی کالا و مسافر بین ایران و پاکستان از سوی دولت موافقت شد و هم اینک فعالیت‌های تجاری در این مرز در حال انجام است. مرز ریمدان در نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان بهترین مسیر و راه دسترسی ایران به ۳۷ درصد جمعیت جهان (پاکستان، چین و هند) است، لذا توجه به زیرساخت‌های این مرز برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی از الزامات است.
"قاسم خان سوری" نائب رئیس مجلس ملی پاکستان با استقبال از گشایش دومین مرز رسمی مشترک با جمهوری اسلامی ایران، گفت: گذرگاه ریمدان-گبد تحول چشمگیری است که تجارت ما با ایران را تقویت، جامع‌تر و مدیریت آن را آسان‌تر می‌کند.
"زاهد حفیظ چودری" سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان نیز با استقبال از گشایش دومین مرز رسمی میان دو کشور، این تحول را برای تقویت مراوادات بازرگانی و تجاری دو کشور از جمله تقویت تماس‌های مردمی موثر دانست و تاکید کرد: گشایش مرز ریمدان-گبد گامی بلند در جهت تقویت ارتباطات مردمی میان دو کشور همسایه است. «آصف علی خان دُرانی» سفیر پیشین پاکستان در ایران نیز در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: بازگشایی مرز ریمدان-گبد خبر خوشی برای دو کشور است.
اندیشکده آمریکایی: گشایش دورنمای راهبردی برای ایران فراتر از افغانستان
این تحولات از چشم رسانه ها و اندیشکده های جهان هم پنهان نمانده و بطور مثال اندیشکده آمریکایی "جیمزتاون" در گزارشی با اشاره به راه اندازی خط آهن خواف - هرات نوشت: تهران و حامیانش خارج از دید غرب در حال تغییر نقشه منطقه هستند . این اندیشکده آمریکایی در گزارشی با عنوان "ایران به سرعت اتصالات ریلی با آسیای مرکزی و قفقاز را توسعه می دهد" نوشت: آمریکا و سایر کشورهای غربی از دیرباز سخت تلاش کرده اند تا ایران را به حاشیه ببرند اما با این وجود، همسایگان ایران و همچنین کشورهای دورتر شامل روسیه و چین و جمهوری های آسیای میانه درک می کنند که طرح های آنها برای ایجاد مسیرهای حمل و نقل منطقه ای شمالی – جنوبی و شرقی – غربی دارای اهمیت راهبردی بوده و به توسعه خطوط آهن ایران و یکپارچه شدن سامانه ریلی داخلی این کشور با کشورهای همسایه بستگی دارد. تهران و حامیانش هم از این حقیقت آگاه هستند و آنها بطور فزاینده ای خارج از دید غرب در حال اقدام برای تغییر نقشه منطقه هستند.
تحلیلگران امور ایران با توجه به گشایش اخیر راه آهن از خواف در شمال شرقی ایران به هرات در غرب افغانستان اعتقاد دارند که این رویداد "دورنمای راهبردی" جدیدی برای ایران بسیار فراتر از افغانستان خواهد گشود. تهران با پیشرفت در ساخت خط آهن فرامرزی به سمت افغانستان نشان داده که حتی تحت تحریم هم آماده و قادر به اقدام است .
روزنامه عرب نیوز عربستان هم در گزارشی در این خصوص نوشت: گشایش خط آهن جدید بین ایران و افغانستان نه تنها موجب افزایش تجارت با ایران می شود بلکه همچنین قدرت و نفوذ سیاسی ایران را هم تقویت خواهد کرد.
به این ترتیب در تاریخ ۲۰ آذر ماه سال ۱۳۹۹ و ۱۰ دسامبر ۲۰۲۰ میلادی نمره ۲۰ دولت تدبیر و امید در حوزه دیپلماسی ریلی و ترانزیتی به ثبت رسید. چنانکه روحانی هم در مراسم آغاز بهره برداری از خط آهن خواف - هرات گفت: امروز یک روز تاریخی و به یاد ماندنی برای تاریخ دو کشور بزرگ ایران و افغانستان است و تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۹، ۱۰ دسامبر ۲۰۲۰، ۲۴ ربیع‌الثانی ۱۴۴۲ در یاد وخاطره دو ملت خواهد ماند. این تاریخ، تاریخ اتصال دو سرزمین دوست از طریق راه‌آهن با اعدادی است که برای ایرانی‌ها با میمنت و مبارک است. ما ۲۰ را به عنوان نمره عالی و خوب می دانیم و به کسی که خیلی کار خوب انجام داده، می‌گوییم نمره اش ۲۰ است و امروز سه تا ۲۰ داریم، ۲۰ آذر و همچنین دسامبر ۲۰۲۰، بنابراین این خط تاریخی ما با سه ۲۰ آغاز شده است.