روند استقبال سرمایه‌گذاران و تصویب طرحهای سرمایه‌گذاری خارجی در خراسان رضوی حتی در شرایط شیوع ویروس کرونا نشان داد که رکود در این زمینه بی معنا و رونق و توسعه در این استان زرخیز به خوبی جاری و ساری است.
در شرایطی که تحریم‌های ناعادلانه بر اقتصاد کشور فشار مضاعف وارد کرده و علاوه بر آن شیوع کرونا تمامی عرصه‌ها بخصوص حوزه اقتصاد را به شدت تحت تاثیر قرار داده و متحمل رکود نموده است، استقبال و حضور سرمایه‌گذاران خارجی در خراسان رضوی و اجرای طرحها در این خطه رنگ و بویی دیگر دارد.
ظرفیتهای خراسان رضوی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی
خراسان رضوی ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با کشورهای افغانستان و ترکمنستان دارد و کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب نیز محسوب می شود، ضمن اینکه این استان ورودی صادرات کالا از ایران به کشورهای آسیای میانه و بالعکس است.
همچنین این استان ظرفیت های بسیار در زمینه معادن، انرژی های تجدید پذیر، زمینها و محصولات کشاورزی، دامپروری، نیروی کار ماهر و فراهم بودن بستر سرمایه گذاری در صنایع دارد، وجود حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) در مشهد موجب جذب سالانه بیش از ۳۰ میلیون زائر است که بستر سرمایه گذاری در حوزه خدمات گردشگری را فراهم می کند.
سرمایه گذاران خارجی به مزیت های بسیار خراسان رضوی پی برده و طی سالهای گذشته به رغم همه فشارها در حوزه های مختلف این استان سرمایه گذاری کرده‌اند اما در شرایط کنونی باید زمینه توسعه فعالیت این سرمایه گذاران و جذب بیشتر آنان را فراهم کرد.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: این استان همواره در جذب سرمایه گذاری خارجی از نظر تعداد طرح، استان پیشرو در کشور بوده اما از نظر رقم سرمایه گذاری خارجی مصوب، با توجه به استقرار طرحهای بزرگ حوزه پتروشیمی در جنوب ایران، رتبه های نخست را ندارد و این رتبه‌ها متعلق به استان های جنوبی کشور است.
حسین امیررحیمی افزود: براین اساس این استان دارای طرحهای سرمایه گذاری خارجی متعدد و با مبالغ پایین‌تر ازنظر مبلغ سرمایه‌گذاری است که همین امر به نوعی موجب تسهیل در ورود سرمایه به استان شده است.
رونق سرمایه‌گذاری خارجی در فضای کرونا
وی با اشاره به وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در خراسان رضوی طی ۹ ماه گذشته ادامه داد: طی این مدت ۲۹ طرح سرمایه‌گذاری خارجی با مبلغ ۱۱۰ میلیون دلار در این استان به تصویب رسید که از نظر تعداد طرح نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۵۲ درصد افزایش داشته است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی گفت: این تعداد طرح سرمایه‌گذاری خارجی در شرایط شیوع کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن عملکرد بسیار مطلوب محسوب می‌شود.
وی افزود: علاوه بر طرحهای تصویب شده تعداد ۱۴ طرح سرمایه‌گذاری خارجی در حال اخذ مصوبه و تصویب است که سرمایه‌گذاری در آنها ۱۴۰ میلیون دلار است.
امیررحیمی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود تا پایان دی ماه این تعداد نیز تصویب شود، ادامه داد: به این ترتیب تا پایان ماه جاری مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در این استان به ۲۵۰ میلون دلار می‌رسد.
وی گفت: با توجه به پررونق بودن سه ماه پایانی هر سال در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی، رونق بیشتری را در این استان به ثبت خواهیم رساند.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی افزود: طبق برآورد انجام شده تعداد طرحهای سرمایه‌گذاری استان دستکم به ۶۰ مورد و مبلغ سرمایه‌گذاری در آنها نیز به حدود ۴۲۵ میلیون دلار خواهد رسید که نسبت به پارسال از نظر تعداد ۱۰۰ درصد و از نظر مبلغ ۲۰۰ درصد افزایش خواهد داشت.
حمایت بی دریغ از سرمایه‌گذار خارجی
وی در زمینه حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی نیز ادامه داد: در این ارتباط دو اقدام اصلی در استان برنامه‌ریزی و انجام شده که نخستین اقدام توجه به سرمایه‌گذاران کشور افغانستان است و طبق بررسی انجام شده حدود ۷۰ درصد سرمایه‌گذاری خارجی استان در سالجاری متعلق به این گروه می‌باشد.
امیررحیمی با اشاره به مشارکت دادن سرمایه‌گذاران شناخته شده افغانستان و اعلام فرصتها و زمینه‌های سرمایه‌گذاری به آنان گفت: شنیدن مشکلات و مسائل آنان و شناسایی موانع و مسائل به منظور حل و رفع آنها از مهمترین اقدامات انجام شده در این زمینه است.
وی افزود: اقدام دیگر حمایتی نیز این است که در مرکز خدمات سرمایه‌گذاری استان رویه حل مشکلات سرمایه‌گذاران را از حالت اداری به عملیاتی و پیگیری مستمر تغییر دادیم به طوری که هر مشکلی در این مرکز به صورت مستقیم وارد روند حل و رفع مشکل شده است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی ادامه داد: همچنین تنظیم تفاهمنامه‌ای در دستور کار است تا برای نخستین بار یک نهاد مشاوره‌ای برای سرمایه‌گذاران خارجی تشکیل دهیم که این نهاد قابلیت‌های بسیار در این زمینه دارد.
وی گفت: از جمله این قابلیتها می‌توان به تاسیس نخستین صندوق مشترک ایران و افغانستان در حوزه تجمیع ارز اشاره کرد که در این قالب مشاوره به این گروه سرمایه‌گذاران خارجی ارائه می‌شود.
امیررحیمی افزود: در این راستا جذب سرمایه‌گذار در حوزه حمل و نقل و تقویت حضور سرمایه‌گذاران در این حوزه مد نظر است که سال گذشته دو طرح و امسال هم چهار طرح در این حوزه موفق به جذب سرمایه‌گذار خارجی شده است.
وی همچنین به برگزاری جلسات مشترک با حضور سرمایه‌گذاران خارجی در مناطق مرزی و مناطق دارای ظرفیت سرمایه‌گذاری و نیز برنامه‌ریزی جلسه مشترک با استاندار خراسان رضوی در خصوص طرح و بررسی مشکلات و موانع در این زمینه به عنوان دیگر اقدامات انجام شده در جهت حمایت و تقویت حضور سرمایه‌گذاران خارجی در این استان اشاره کرد.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی ادامه داد: با این اقدامات تلاش شده تنها کاری که سرمایه‌گذار خارجی لازم است انجام دهد، مراجعه به به مرکز خدمات سرمایه‌گذاری و دریافت خدمات به صورت رایگان باشد.
ثبت شرکت در کوتاهترین زمان در خراسان رضوی
وی با بیان اینکه ثبت شرکت به نام سرمایه‌گذاران خارجی در این استان هم اکنون به کمتر از سه روز کاهش یافته است گفت: پیش از این در سالهای گذشته به طور متوسط ۷۲ روز برای ثبت شرکت، اخذ کد مالیاتی و کد تامین اجتماعی زمان نیاز بود اما با افتتاح پنجره واحد فیزیکی در مرکز خدمات سرمایه‌گذاری استان و با کمک نهادهای ذینفع این مدت را به سه روز کاهش داده ایم.
امیر رحیمی افزود: به این ترتیب با ثبت شرکت طی این مدت در خراسان رضوی، رکورد کشوری در این زمینه به نام این استان ثبت شده است.
وی با اشاره به معرفی ۱۱۰ طرح دارای اولویت برای سرمایه‌گذاری خارجی در استان ادامه داد: خراسان رضوی تنها استانی است که مرکز خدمات سرمایه‌گذاری آن با حضور نمایندگان ۱۲ دستگاه مرتبط به صورت فعال و مستقیم مشغول فعالیت و خدمت رسانی به سرمایه‌گذاران خارجی است و در این زمینه الگویی برای سایر استانها هستیم.
نگاه ویژه ملی به توسعه کریدور شرق
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی موضوع موثر در جذب سرمایه گذاری خارجی را که به رغم شیوع کرونا موجب موفقیت خراسان رضوی شده است، نگاه ویژه ملی به توسعه کریدور شرق دانست و گفت: اتصال خط ریلی ایران و هرات مهمترین رخداد در این مسیر است و موجب می‌شود فعالان اقتصادی خارجی با اهمیت یافتن این موضوع و تسهیل ایجاد شده استقبال بیشتری از خود نشان دهند.
وی با بیان اینکه طی سالهای گذشته چندین سرمایه گذاری خوب در حوزه گردشگری استان از کشور عراق داشتیم افزود: امسال هم بزرگترین طرح سرمایه‌گذاری خارجی خراسان رضوی از سوی یک سرمایه‌گذار عراقی برای ایجاد مجموعه اقامتی و گردشگری به ارزش ۴۹ میلیون دلار است.
امیررحیمی ادامه داد: علاوه بر اینکه حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری در آن باید حفظ و تقویت شود در حوزه هایی مانند صنعت، تجارت ، بازرگانی و حمل و نقل نیز سیاست ما بر افزایش جذب سرمایه‌گذار است.
وی گفت: امسال پس از دو کشور افغانستان و عراق سرمایه‌گذارانی از کشورهای پاکستان، هندوستان، چین، امارات و ایرانیان مقیم کشور انگلستان نیز در این استان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
خراسان رضوی دارای بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی افزود: طی ۹ ماه گذشته در مجموع ۲۹ طرح سرمایه‌گذاری خارجی که برای آنها مجوز صادر شده، شاهد پیشرفت بیش از ۴۸ درصدی هستیم که نشان از عملیاتی شدن و در حال اجرا بودن این طرحها می باشد.
وی ادامه داد: بیشترین درصد جذب واقعی سرمایه‌گذاری خارجی در کشور در استان خراسان رضوی است و علت آن هم زیاد بودن تعداد طرحهای سرمایه‌گذاری نسبت به دیگر استانها، کمتر بودن ارزش سرمایه‌گذاری و راحت بودن میزان ورود سرمایه به داخل کشور است.
امیررحیمی گفت: در حجم زیاد سرمایه‌گذاری خارجی شاهد سختی ورود سرمایه و احتمال کمتر موفقیت در اجرای کامل طرح هستیم اما در خراسان رضوی از مجموع ۲۹ طرح مصوب تاکنون پنج طرح افتتاح و به بهره‌برداری کامل رسیده است.
وی با بیان اینکه از نظر تعداد طرحهای مصوب سرمایه‌گذاری خارجی، خراسان رضوی حائز رتبه اول در کشور است افزود: سال گذشته با ۳۱ طرح مصوب رتبه اول و از نظر ارزش طرحها جزو پنج استان برتر کشور بودیم و امسال نیز پیش بینی می‌شود از نظر تعداد طرحها در رتبه اول و از نظر ارزش طرحها نیز جزو سه استان برتر کشور باشیم.
ورود سرمایه گذاری خارجی چالش پیش رو
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی در خصوص مهمترین چالش‌های پیش رو در حوزه جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی ادامه داد: نحوه ورود سرمایه خارجی به کشور مهمترین چالش موجود است بخصوص وقتی که به صورت ماشین آلات نیست و ارز باید به صورت نقدی وارد کشور شود.
وی گفت: در تمامی کشورها حداقل میزان خروج ارز به میزان ۱۰ هزار دلار است و با توجه به اینکه در سیستم نقل و انتقال ارزی رسمی و بانکی هم به دلیل تحریم دارای محدودیت هستیم، در حال حاضر تنها روش پیش رو استفاده از روش تهاتر ارزی یا کمک صرافی‌های میان کشورهاست.
امیررحیمی افزود: به این ترتیب مهمترین معضل در حوزه سرمایه گذاری خارجی نحوه نقل و انتقال ارز است که در طرحهای با حجم زیاد سرمایه شاهد سخت‌تر شدن کار هستیم.
وی ادامه داد: برای حل این مشکل چند اقدام توسط بانک مرکزی انجام شده که با شناسایی صرافی های معتبر در حال رفع مشکل هستیم.
اطلس سرمایه گذاری خارجی در مسیر تدوین
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی با بیان اینکه اطلس جدید سرمایه‌گذاری خارجی به صورت کامل و هوشمند در حال تدوین است گفت: این اطلس با توجه به شرایط خاص ناشی از شیوع کرونا و با اولویت کمتر به حوزه گردشگری و تقویت نگاه به ظرفیتهای حوزه حمل و نقل در حال تدوین است.
وی افزود: از برنامه‌های سال آینده استان می‌توان به تمرکز بر روی ایجاد و تاسیس اولین صندوق مشترک ارزی بین ایران و افغانستان و نیز گسترش نهاد مشاوره دهنده بین سرمایه‌گذاران خارجی با حضور این سرمایه‌گذاران اشاره کرد که مقدمات آن انجام شده و سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
امیررحیمی همچنین شرکت در نمایشگاه سرمایه‌گذاری افغانستان و ارائه فرصتهای سرمایه‌گذاری خراسان رضوی و نیز برگزاری جلسه مشترک با استاندار خراسان رضوی به منظور رفع مشکلات پیش رو را از دیگر برنامه های امسال اعلام کرد.
مراوده تجاری خراسان رضوی با ۹۵ کشور
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز با بیان اینکه تاکنون ۸۵۰ سرمایه‌گذار خارجی در استان جذب شده و در طرحهای مختلف سرمایه‌گذاری کرده‌اند گفت: این استان با ۹۵ کشور مراوده تجاری دارد و طی ۱۰ سال اخیر ارتباط خراسان رضوی با ۳۰ کشور از این تعداد به صورت همکاریهای مستقیم بوده است.
علی رسولیان افزود: طی ۲ سال گذشته بیش از ۲۰ عنوان نمایشگاه اختصاصی و تخصصی و مشارکتی با کشورهای مختلف در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی مشهد برگزار شده و همچنین طی ۶ سال گذشته میزان اعزام و پذیرش هیاتهای تجاری در استان به صورت رسمی و غیررسمی به بیش از ۴۰ مورد رسیده است.
وی ادامه داد: خراسان رضوی در بیش از ۱۰ کمیسیون مشترک اقتصادی با کشورهای مختلف حضور دارد و با بیش از ۱۱ کلانشهر بزرگ جهان مراوده برقرار کرده که عمده ارتباطات با این کلانشهرها از سوی شهرداری مشهد در حال پیگیری و انجام است.
معاون استاندار خراسان رضوی گفت: حضور این استان در کمیسیون‌های مشترک اقتصادی مربوط به کشورهای روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، افغانستان و ترکمنستان است.
وی افزود: پارسال ۱۵ ملاقات به صورت رسمی با هیاتهای تجاری خارجی و پنج ملاقات با سفیران و نمایندگان ایران در کشورهای مختلف در استانداری خراسان رضوی برگزار شد و در یک نشست در استانداری ۳۰ سفیر جمهوری اسلامی ایران در کشورهای مختلف حضور یافتند و با استاندار خراسان رضوی دیدار کردند.
رسولیان ادامه داد: پارسال ۱۰ عنوان میز همکاریهای مشترک تجاری و همایش‌های مرتبط با آن با کشورهای روسیه، تاجیکستان و افغانستان و همچنین میز مشترکی در خصوص همکاری با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا با محوریت این استان برگزار شد.