به گزارش ایرنا، به رغم آنکه تصور می شد با حضور ترامپ در مقام ریاست جمهوری آمریکا روابط این کشور با چین بهتر خواهد شد اما اقداماتی نظیر تحریم ها و فشارهای فزاینده اقتصادی، امنیتی، سیاسی، رسانه ای و فروش های تسلیحاتی آمریکا به تایوان باعث شد تا بدترین شکل از مناسبات در تاریخ روابط دو کشور شکل بگیرد.
با پیروزی بایدن ظاهرا روزنه هایی از امید برای هر دو کشور پیدا شده است تا از این دوره بحرانی و پر تنش خارج شوند اما مساله اصلی اینجاست که سیاست ها و راهبردهای ضد چینی ترامپ آنقدر مانع بر سر بهبود روابط ایجاد کرده است که بعید به نظر می رسد در یک دوره کوتاه مدت دو طرف موفق به تغییر شرایط فعلی شوند.
افزون بر این نباید فراموش کرد که کنگره آمریکا همواره پشتیبان بسیاری از تصمیمات رییس جمهوری آمریکا ضد چین بوده است از آن جمله افزایش تعرفه های تجاری و فروش های تسلیحاتی به تایوان با موافقت کنگره انجام شده است بیانیه های نمایندگان و سیاستمداران آمریکا در محکومیت اقدامات چین در مناطقی نظیر هنگ کنگ و سین کیانگ موضوعی نیست که فقط منوط به حضور ترامپ باشد واشنگتن در آینده نیز بر سر چنین مسایلی با پکن دچار منازعه خواهد بود.
این کشور چهار دهه است که بزرگترین فروشنده تسلیحات به تایوان محسوب می شود. حضور آمریکا در دریای جنوبی هم سیاستی بود که حتی قبل از ترامپ دنبال می شد از نزدیک به یک دهه قبل آمریکا همواره حضور فزاینده نظامی در دریای جنوبی و دریای شرقی چین داشته است بعید به نظر می رسد که این سیاست حضور، مختص یک دولت خاص و یا یک رییس جمهور باشد.
برای آمریکا حضور در این مناطق مهم است این کشور تلاش کرده است تا مواضعش را علیه چین با دیگر همسایگان منطقه ای هماهنگ کند از جمله رزمایش هایی که با ژاپن برگزار می کند و یا حضور نظامی که در فیلیپین دارد و یا افزایش ارتباطات نظامی که با ویتنام تدارک دیده است.
در بخش تجاری شاید چین بیشترین فشارها و ضربه ها را از ناحیه ترامپ متحمل شد اما مساله تجارت و ارزش یوان پول ملی چین، یارانه های صنعتی و صدور کالاهای ارزان قیمت چین به غرب از جمله آمریکا مسایلی است که مربوط به دوران ترامپ نیست و ریشه در سیاست های تجاری دو کشور دارد.
مورد دیگری که شاید بیشتر از هر موضوعی بر روابط دو طرف سایه افکنده همه گیری کرونا است ویروسی مرگبار که از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی از شهر ووهان در مرکز چین به دیگر نقاط جهان سرایت کرد و حالا جان صدها هزار نفر را در آمریکا گرفته و میلیون ها نفر را مبتلا کرده است بسیاری از سیاستمداران و دولتمردان آمریکایی مقصر این شرایط را چین می پندارند و این موضوع ملت ها را نیز تحت تاثیر قرار داده و باعث شکل گیری دیدگاه های ضد چینی در افکار عمومی غرب از جمله آمریکا شده است.
حال باید دید که دولت بایدن در آینده برای برون رفت از این شرایط چه تصمیماتی اتخاذ خواهد کرد آیا می خواهد همچنان چین را مقصر این شرایط جلوه دهد برای اینکه دو کشور از این مرحله عبور کنند ظاهرا یک اراده سیاسی بسیار جدی لازم است که باید از هر دو طرف مشاهده شود.
از سوی دیگر ترامپ اقدامات فراوانی ضد چین در عرصه های مختلف انجام داده و شرکت ها و مسئولان این کشور در رده های مختلف را تحریم کرده است این تحریم ها شامل مقام های هنگ کنگ هم می شود و چین نیز حاضر به تبعیت ازخواسته های واشنگتن نشده است و این روند چنانچه ادامه داشته باشد معنایش این است که خصومت در روابط دو کشور در دوره بایدن نیز برطرف نخواهد شد.
«مین شینپی» تحلیلگر نشریه استراتژیست بر این باور است که اساس سیاست محدود کردن و مهار چین در آمریکا در دولت بایدن هم تغییر نخواهد کرد او می افزاید: چین بزرگترین رقیب ژئوپولتیک آمریکا باقی خواهد ماند و سیاست خارجی واشنگتن برای مهار پکن در آینده ادامه خواهد یافت.
به نظر می رسد که در دولت آینده محاسبات دقیق تری در روابط آمریکا با چین صورت گیرد این طور نیست که بایدن مانند ترامپ بی محابا دست به اقدام بزند او محاسبات دقیقی را پیش از هر کاری صورت خواهد داد اما در سه عرصه فناوری، اقتصادی و ایدیولوژیک تحولات در مناسبات بسیار مهم و برای هر دو طرف تاثیرگذار خواهد بود.
افزون بر این نباید فراموش کرد که بایدن به دنبال ضربه زدن به روابط با چین بیش از این نخواهد بود همچنین برخی عرصه ها وجود دارد که می تواند برای طرفین دستمایه خوبی برای همکاری باشد. از جمله اینکه دو کشور در بخش تحولات اقلیمی و یا کاهش زرادخانه های هسته ای و منع اشاعه و مهار بیماری های همه گیری فرصت های خوبی برای همکاری خواهند داشت که این از دید دولت آینده آمریکا دور نخواهد ماند.
اما تحلیلگرانی نظیر «جانگ جیادونگ» از دانشگاه فودان در شرق چین بر این باورند که بایدن ممکن است به دنبال روابط بسیار نزدیکتری با همسایگان چین باشد که این می تواند برای پکن نوعی فشار و تلاش برای به عقب راندن معنا شود.
او می افزاید: ترامپ در مورد چین سختگیر بود اما در زمینه های تجاری و اقتصادی و اعمال تعرفه ها به متحدان آمریکا نیز رحم نمی کرد از جمله درخواست هایی که در زمینه های مختلف افزایش هزینه نظامیان آمریکایی از ژاپن و کره جنوبی داشت.
«چو فونگ چینگ» تحلیلگر موسسه رایزنی سیاسی در هنگ کنگ بر این باور است که دولتمردان و رسانه های چین چندان تمایلی به ورود به مسایل سیاسی در داخل آمریکا نشان نمی دهند و تلاش زیادی کرده اند تا اوضاع را آرام کنند.
او می افزاید: ولی مساله اصلی رقابت شدیدی است که میان دو کشور وجود دارد خیزش چین و توسعه این کشور و قدرت بالای آمریکا در مقابل یکدیگر قرار گرفته است رقابت راهبردی بین دو کشور وجود دارد که همین باعث بروز منازعات میان آنها می شود و در این وضعیت فرقی نمی کند رییس جمهوری آمریکا چه کسی باشد.
با این وصف یک نکته بسیار مهم برای رهبران چین مد نظر خواهد بود و آن اینکه ترامپ شخصیتی متغیر و عملا بی ثبات داشت و همین بی ثباتی کار را برای طرف چین سخت تر می کرد شاید به اعتقاد «ویلی لام» استاد دانشگاه چین در هنگ کنگ، پکن بتواند تعامل بهتری با بایدن داشته باشد زیرا داشتن یک دشمن با ثبات به مراتب آسانتر از رویارویی با ترامپ غیرقابل پیش بینی است.
تلویزیون مرکزی چین در تحلیلی راجع به روابط دو کشور پس از ترامپ آورده است: بایدن در مورد چین سختگیر خواهد بود اما به جای اعمال تعرفه ها و تحریم ها به رویکردهای نرم تر متوسل خواهد شد جو بایدن مایل است از متحدان نظامی در منطقه استفاده کند و در سازمان تجارت جهانی نیز با توسل به مقررات با چین درگیر مناقشات خواهد شد لذا نوعی گفت و گوی راهبردی با آنها در جریان خواهد بود.
این تحلیل ادامه می دهد: بایدن در برخی زمینه ها هم نرمش خواهد داشت زیرا او می داند که واشنگتن در بعضی موضوعات مانند ارتباط با کره شمالی، تحولات اقلیمی و برخی از مسایل منطقه ای به چین نیاز پیدا خواهد کرد علائم مثبتی از طرف بایدن مشاهده شده است که می تواند کمی امید بوجود بیاورد که دولت وی با حکمت بیشتر و تفکر تازه تری به دنبال ارتباط با دیگران خواهد بود شاید هم یک تیم سیاست خارجی منعطف تر و مثبت تر در دولت آمریکا زمام امور را در دست بگیرد.
چین در هر صورت خود را برای دوران پسا ترامپ آماده می کند اما تحول در سیاست های آمریکا درباره ارزش پول ملی چین، فروش تسلیحات به تایوان، استقرار در دریاهای جنوبی و شرقی چین، مخالفت با نفوذ فزاینده سیاسی و امنیتی چین در هنگ کنگ و سین کیانگ، موضوع همه گیری، برخوردهای ایدیولوژیک، یکجانبه گرایی در عرصه بین المللی و مقابله با برنامه راه ابریشم چین و بسیاری از موضوعات دیگر که در سیاست ها و راهبردهای واشنگتن علیه پکن نهادینه شده است، موضوعی نیست که تنها با یک تغییر دولت و صاحب منصبان رخ دهد و چین همچنان در آینده روابط دشواری را با دولت آمریکا تجربه خواهد کرد.