همزمان با پشت سرگذاشتن روزهای پایانی آذر ماه و ورود به نخستین هفته دی‌ماه سال ۱۳۹۹، تنور فعالیت جشنواره‌های تئاتر با وجود ادامه‌دار بودن شرایط کرونایی کشور روز به روز در حال گرمتر شدن است. از جشنواره تئاتر فجر، جشنواره‌های تئاتر مقاومت و تئاتر سردار سلیمانی گرفته تا رویدادهای دیگر نمایشی که به سبب شیوع کرونا بخش عمده‌ای از فعالیت جشنواره‌های کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
در حقیقت بعد از مدتی رُکود و سکون، به سبب اوج گرفتن موج سوم شیوع کرونا در کشور بر خلاف تصور رایج از سکون و رکود ادامه‌دار، عرصه هنر نمایش طی یک هفته اخیر مملو از اتفاقات ریز و درشت بود.
در کنار گرمتر شدن جنب و جوش هنرمندان برای حضور در بخش‌های گوناگون سی‌ونهمین جشنواره تئاترفجر که مهمترین و جریان‌سازترین رویداد نمایشی کشور در طول سال شناخته می‌شود، برگزاری هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت به شکل برخط (آنلاین) و برگزاری مراسم گرم اختتامیه آن به وضوح نشان داد که خانواده تئاتر کشور حالا دیگر با وجود ویروس کرونا به عنوان مهمان ناخوانده شهر و دیارمان از هر نظر آماده و مهیای آغاز فعالیت‌های نمایشی در تمامی شاخه‌ها و بخش‌های آن هستند.
آنچنان که به سبب نزدیک شدن به اوج فعالیت‌های جشنواره‌ای تئاتر کشور که غالبا در نیمه دوم سال است، هنرمندان و مسئولان دست در دست هم تلاش می‌کنند تا با ارائه راه‌کارهای خلاقانه بتوانند برنامه‌ها و رویدادهای تئاتری کشور را در روزها و ماه‌های پیش‌رو، زیر سایه سنگین ویروس کرونا برنامه‌ریزی و اجرایی کنند.
در همین راستا از گوشه و کنار ایران خبر فعالیت‌های اهالی این هنر در عرصه‌های مختلف تولید، اجرا و جشنواره‌ها به گوش می‌رسد.
از مهمترین رویدادها و اتفاقات این هفته می‌توان به تولید نمایش «سرباز» با محوریت شهید حاج قاسم سلیمانی، برگزاری مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر مقاومت با اهداء تندیس حاج قاسم، انتخاب علی نصیریان به عنوان رییس هیات‌داوران جشنواره «هنر زنده است»، انتشار کتاب «مهارت کارگردان»، اعلام مهلت ارسال پایان‌نامه‌های برتر به جشنواره نمایش عروسکی، معرفی هیات انتخاب نمایش‌های خیابانی و داوران مسابقه عکس تئاتر جشنواره تئاتر فجر، تازه‌ترین جزییات از نحوه برگزاری بخش رادیو تئاتر جشنواره فجر، اعلام فرصت حضور تله‌تئاترها در جشنواره تئاتر فجر، درخواست کمک رییس کمیته هنر شورای شهر به تداوم فعالیت تئاتر و رخدادهای دیگر اشاره کرد.
اگر پیگیری بی وقفه اخبار ویروس کرونا کمتر زمانی برای رصد اخبار تئاتر برای شما باقی گذاشته در گزارش پیش رو مهمترین اخبار این حوزه را در دوره زمانی ۲۶ آذرماه تا پنجم دی‌ماه ۱۳۹۹ مرور کنید.
تولید نمایش «سرباز» با محوریت شهید حاج قاسم سلیمانی
مستندنمایش «سرباز» به نویسندگی و کارگردانی حسین پارسایی مبتنی بر سویه های زیستی و مقاومتی سردار سلیمانی در اولین سالگرد عروج آسمانی این قهرمان ملی به صحنه می آید.
مستندنمایش «سرباز» به همت بنیاد فرهنگی هنری رودکی و مشارکت و همراهی اداره کل هنرهای نمایشی و گروهی از هنرمندان تئاتر به صورت آنلاین و با تعداد محدودی تماشاگر با رعایت پروتکل های بهداشتی از ۱۲ تا ۱۶ دی ماه در تالار وحدت اجرا می‌شود.
علی براتی به عنوان مجری طرح و طراح حرکت، پارسایی را در مستندنمایش «سرباز» همراهی می کند. محمد موحدنیا طراح گرافیک این پروژه است.
پارسایی پیش از این به تهیه کنندگی پرویز پرستویی و همراهی چند چهره شاخص هنری، موسیقی‌نمایش عاشورایی «علمدار» را در سوگ و رثای سقای آب و ادب حضرت ابوالفضل (ع) اجرا کرده بود.
جشنواره تئاتر مقاومت با اهداء تندیس حاج قاسم به ایستگاه پایانی رسید
مراسم اختتامیه هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت با معرفی برگزیدگان بخش‌های رقابتی این رویداد شامل نمایش‌های صحنه‌ای، خیابانی، نمایشنامه‌نویسی، دانشجویی، راویان حماسه (نمایش‌های رادیویی) و اهداء تندیس حاج قاسم برای نخستین بار در این جشنواره به نمایش «کجایی ابراهیم؟» اثر لیلی عاج به ایستگاه پایانی رسید.
مراسم اختتامیه هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت شامگاه دوم دی‌ماه در تالار وحدت با حضور حمید نیلی دبیر این رویداد و مدیرعامل انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس، توحید معصومی دبیر اجرایی این دوره از جشنواره، حجت‌الاسلام و المسلمین ارمغان بهداروند مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدیاشار نادری رییس بنیاد فرهنگی-هنری روایت، محمدحسین صفارهرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی جمعی از هنرمندان برگزار شد.
بیش از ۲۰ هزار مخاطب، بیننده آثار جشنواره تئاتر مقاومت در فضای مجازی
حمید نیلی مدیرعامل انجمن تئاتر انقلاب دفاع مقدس و دبیر هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت در سخنانی ضمن خیرمقدم به مهمانان و تشکر از کلیه دست‌اندرکاران و هنرمندان حاضر در برگزاری این رویداد گفت: اما دراین‌میان استفاده از بستر فضای مجازی شیوه‌ای دیگر از ارائه هنرِ هنرمندان عرصه نمایش کشور، آن هم با نشانه روشن دفاع مقدس و مقاومت را پیشاروی مخاطبان این عرصه قرار داد. حضور مخاطبان با بیش از ۲۰ هزار بیننده در فضای مجازی از آثار مختلف این رویداد نشان‌دهنده ظرفیت‌های پیدا و پنهان فضای مجازی برای زنده نگاه داشتن تئاتر در ایام شیوع کرونا به شمار می‌رود.
دبیر هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت خاطرنشان کرد: بهره بردن از ظرفیت‌های فضای مجازی این مهم را به مدیران عرصه فرهنگ و هنر، خاصه در عرصه تئاتر کشور نشان داد که می‌توان حتی در آینده و به امید خدا با پشت سر گذاشتن این ویروس منحوس در کنار برگزاری رویدادهای نمایشی در قالب و شکل زنده و همگام با معنای اصیل تئاتر از این ظرفیت نیز برای گستردگی عرصه هنر نمایش در سراسر کشور بهره برد.
اهدای تندیس حاج قاسم به نمایش «کجایی ابراهیم؟»
بعد از ترور ناجوانمردانه سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در ۱۳ دی ماه ۱۳۹۸، همزمان با اعلام فراخوان هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت در اردیبهشت‌ماه سال ۹۹، مقرر شده بود تا در کنار بخش‌های رقابتی و جوایز گوناگون این رویداد، نمایشی برگزیده از سوی هیات انتخاب معرفی شود و برای نخستین بار تندیس حاج قاسم به اثرگذارترین، جریان‌سازترین و مؤثرترین نمایش در عرصه تئاتر مقاومت و دفاع مقدس در قالب برگزاری مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر مقاومت اهدا شود.
بر این اساس نمایش «کجایی ابراهیم؟» به نویسندگی و کارگردانی لیلی عاج که از آثار حاضر در هفدهمین دوره جشنواره سراسری تئاتر مقاومت بود برای نخستین بار تندیس حاج قاسم را به‌عنوان اثر برگزیده و شایسته تقدیر در این دوره از جشنواره از آن خود کرد.
تجلیل از دو هنرمند جریان‌ساز تئاتر مقاومت
بخش دیگر از این رویداد به پاسداشت و بزرگداشت مقام به دو هنرمند فعال در عرصه تئاتر مقاومت، دکتر نصرالله قادری نمایشنامه‌نویس، کارگردان، پژوهشگر و مدرس دانشگاه و کوروش زارعی بازیگر، کارگردان و مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری اختصاص داشت.
در این بخش با اهداء تندیس جشنواره و لوح یادبود از حضور مستمر و فعال این دو هنرمند در عرصه توسعه و تعالی مفهوم تئاتر مقاومت در مقام نمایشنامه‌نویس، کارگردان و مؤلف آثار پژوهشی تقدیر به عمل آمد.
انتخاب علی نصیریان به عنوان رییس هیات‌داوران جشنواره «هنر زنده است»
علی نصیریان بازیگر، نویسنده و کارگردان پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون ایران ریاست هیات‌داوران جشنواره آنلاین «هنر زنده است» را پذیرفت.
شورای سیاست‌گذاری جشنواره «هنر زنده است» از بین چهره‌های برجسته هنر ایران علی نصیریان را برای ریاست هیات‌داوران این جشنواره انتخاب کرد، بهروز غریب پور رییس شورای سیاست‌گذاری جشنواره آنلاین «هنر زنده است» نیز به طرح موضوع با وی پرداخت.
علی نصیریان پس از آگاهی یافتن از اهداف شورای سیاست‌گذاری جشنواره «هنر زنده است» که در رأس آن بیدار کردن انگیزه و امید در نسل جوان در شرایط بیماری کرونا است همکاری با جشنواره و حضور در سمت ریاست هیات داوران را پذیرفت.
علی نصیریان ضمن پذیرش ریاست هیات داوران جشنواره «هنر زنده است»، آرزو کرد این جشنواره بتواند محلی مناسب برای رفع ناامیدی و یاس ناشی از تعطیلی فعالیت‌های هنری در دوران کرونا باشد و محملی شایسته برای عرض‌اندام هنرمندان جوان و پیشکسوت ایجاد کند.
فراخوان اولین جشنواره آنلاین «هنر زنده است» در چهار بخش فیلم به دبیری کمال تبریزی، تئاتر به دبیری بهروز غریب پور، موسیقی به دبیری فردین خلعتبری و دیجیتال آرت به دبیری محمود کلاری بیست و نهم آذرماه منتشر شد.
علاقه‌مندان جهت شرکت در بخش‌های مختلف جشنواره آنلاین «هنر زنده است» می‌توانند با مراجعه به سایت جشنواره به نشانی aafestival.ir به مطالعه متن فراخوان و ثبت اثر بپردازند.
برگزارکنندگان نخستین دوره جشنواره آنلاین «هنر زنده است» موسسه فرهنگی هنری «برداشت آخر» و مجموعه فرهنگی هنری «مربع ۱۱» هستند. این جشنواره به شکل رقابتی در شبکه‌های اینترنتی با حمایت مادی بخش خصوصی و حمایت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ۱۰ لغایت ۲۰ اسفندماه سال جاری برگزار می‌شود.
انتشار کتاب «مهارت کارگردان»
کتاب «مهارت کارگران: کتابچه راهنمای تئاتر» نوشته کیتی میچل (کارگردان نام‌دار انگلیسی) با برگردانِ فارسیِ سکینه عرب‌نژاد و ویرایش تخصصی و ادبی رضا کوچک‌زاده توسط کانون کارگردانان خانه تئاتر منتشر شد.
این کتاب که یکی از منابع معتبر در حوزه کارگردانی تئاتر محسوب می‌شود زیر نظر شورای پژوهش کانون کارگردانان خانه تئاتر در ۴۹۰ صفحه از سوی انتشارات نوآزما و با همکاری خانه تئاتر و کانون کارگردانان منتشر و از هفته‌ی آینده به بازار نشر عرضه می‌شود.
اعلام مهلت ارسال پایان‌نامه‌های برتر به جشنواره نمایش عروسکی
مهدی حاجیان دبیر اجرایی هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران-مبارک مهلت ارسال پایان‌نامه‌های برتر دانشجویی را تا ۲۰ دی‌ماه اعلام کرد.
وی ضمن اعلام این خبر افزود: ستاد برگزاری جشنواره این بخش را به منظور حمایت از دانش‌آموختگان نمایش عروسکی و تسهیل ورود آنها به عرصه نمایش حرفه‌ای در نظر گرفته است.
حاجیان با اشاره به شیوه شرکت در بخش پایان‌نامه‌های برتر دانشجویی ادامه داد: همانگونه که در فراخوان جشنواره اعلام شده است، دانشکده‌های تئاتر سراسر کشور می‌توانند پایان‌نامه‌های برتر نمایش عروسکی دانشجویان خود را که در فاصله زمانی یکم شهریور ۱۳۹۷ تا پایان اسفند ۱۳۹۸ ارائه شده است جهت انتخاب نهایی به ستاد جشنواره معرفی کنند.
دبیر اجرایی هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک درباره نحوه ارسال پایان‌نامه‌های برتر نیز توضیح داد: متقاضیان این بخش می‌بایست ۵ نسخه لوح فشرده حاوی فایل تصویری نمایش خود را در فرمت قابل پخش به همراه تاییدیه مدیر گروه دانشکده به دبیرخانه ارسال کنند.
در راستای رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و صیانت از سلامت گروه‌های نمایشی و مخاطبان، بیشتر بخش‌های هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک به دبیری زنده‌یاد گلزار محمدی در اسفندماه سال جاری، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فضای مجازی برگزار می‌شود.
معرفی هیات انتخاب نمایش‌های خیابانی و داوران مسابقه عکس تئاتر جشنواره تئاتر فجر
بهمن صادق حسنی، سیروس همتی و الهه پورجمشید مسئولیت انتخاب نمایش‌های خیابانی سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر را برعهده گرفتند.
همچنین داوران مسابقه عکس تئاتر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر معرفی شدند. محمد ژیان، سیامک زمردی مطلق و رضا معطریان هیات داوران مسابقه عکس تئاتر این دوره از جشنواره را تشکیل می‌دهند.
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافرآستانه بهمن ۹۹ برگزار می شود. نشانی سایت جشنواره www.fitf.ir است.
تازه‌ترین جزییات از نحوه برگزاری بخش رادیو تئاتر جشنواره فجر
مدیر بخش رادیو تئاتر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر در ارتباط با نحوه برگزاری این بخش متناسب با شرایط کرونا توضیحاتی ارائه داد.
امین رهبر با اشاره به پایان مهلت ارسال آثار به این بخش درباره میزان استقبال از این بخش در شرایط کرونا افزود: به هر حال کرونا بر کمیت کارها تاثیر گذاشته است. زیرا آثار طبق فراخوان جدا از لزوم پخش رادیویی، حضورشان در جشنواره منوط به اجرای صحنه‌ای نیز بوده است که تعطیلی‌های تئاتر و نبود شرایط این امکان را فراهم نمی‌کرد. ما نیز در رادیو نمایش تابع تصمیمات ستاد مقابله با کرونا عمل کردیم و ضبط نمایش‌های رادیویی نیز مطابق با پروتکل‌های بهداشتی انجام می‌شد تا این شکل نمایشی به فعالیت خود ادامه دهد.
مدیر بخش رادیوتئاتر جشنواره با اشاره به تمهیدات در نظر گرفته برای اجرای آثار این بخش در جشنواره عنوان کرد: همه چیز بستگی به شرایط دارد اما رویکرد محتمل‌تر این است که اجرای آثار برای مخاطبان در فضای آنلاین خواهد بود و داوران نیز در سالن و هنگام اجرای زنده گروه رادیوتئاتر حضور خواهند داشت.
وی درباره دو رویکرد اصلی به نحوه اجرای آثار رادیوتئاتر ادامه داد: دو رویکرد اصلی معمولاً به اجرای این آثار وجود دارد. نخست اینکه نمایش‌های رادیویی باید روی صحنه صرفاً به عنوان نمایش رادیویی اجرا شوند؛ بدون میزانسن باشند و اصالت رادیویی‌شان را حفظ کنند. دوم اینکه از المان‌های بصری بهره برده شود و هر دوی این رویکردها به نظرم درست است اما این تعریف میزانسن برای نمایش رادیویی نباید در حدی باشد که آن را به یک نمایش صحنه‌ای تبدیل کند. بلکه وزن رادیویی اثر باید بیشتر باشد و بازیگر نیز علاوه بر المان‌های صحنه و میزانسن درگیر استفاده از بدن خود در ایفای نقش نشود.
نمایش رادیویی از دوره سی‌وسوم به جشنواره تئاتر فجر اضافه شده است. سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافر آستانه بهمن ۹۹ برگزار می‌شود.
اعلام فرصت حضور تله‌تئاترها در جشنواره تئاتر فجر
تله‌تئاتر یا تئاترهای تلویزیونی و گزارش‌های صحنه‌ای که ضبط حرفه ای آثار اجرا شده در تالارهای نمایشی را در برمی‌گیرد با هدف ارتباط گسترده‌تر با مخاطبان و ایجاد ظرفیت‌های اقتصادی جدید برای آثار نمایشی از طریق عرضه در فضای مجازی و شبکه‌های تلویزیونی در سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر لحاظ شده است.
بنابر اعلام دبیرخانه این رویداد نمایشی، تهیه کنندگان و کارگردانان تله تئاترهای تولید و پخش شده در بازه زمانی اسفند ۱۳۸۸ تا آذر ۱۳۹۹ و تهیه کنندگان و کارگردانان گزارش‌های صحنه‌ای تا پایان ۳۰ آذر ماه فرصت داتشند طبق فراخوان منتشر شده در این بخش آثار خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند.
ضبط حرفه‌ای، رعایت قواعد فنی و استانداردهای کیفی و همچنین برخورداری از نگاه خلاقانه و نو از مهمترین معیارهای ارزیابی در این بخش عنوان شده است. به منظور حمایت از قالب‌های جدید اجرای آثار نمایشی و اقدامات تاثیرگذار برای حفظ پویایی و حیات تئاتر در روزهای همه‌گیری کرونا جشنواره سی و نهم بنا دارد از موسسات و سامانه‌های فعال در ضبط و تدوین آثار تهیه شده از اجراهای نمایشی قدردانی کند و جوایزی نیز در زمینه‌های بهترین کارگردان هنری، کارگردان تلویزیونی(فنی)، نمایشنامه نویس، بازیگر زن، بازیگر مرد، طراح صحنه و لباس، موسیقی، تهیه کننده (اثر برگزیده) به آثار منتخب اختصاص خواهد داد و امکان افزایش عناوین جوایز نیز بنا بر تصمیم هیات داوران برای این بخش محتمل است. همچنین با بازگشت بخش تله تئاتر بعد از ۱۰ سال به جشنواره تئاتر فجر در دوره سی و نهم اهمیت توجه به شیوه‌های مختلف عرضه آثار نمایشی و ضرورت تاکید بر گسترش دایره مخاطبان تئاتر بازتعریف و مورد تاکید قرار گرفته است.
درخواست کمک رییس کمیته هنر شورای شهر به تداوم فعالیت تئاتر
الهام فخاری رییس کمیته هنر شورای اسلامی شهر تهران در نامه‌ای به پیروز حناچی شهردار تهران و حجت الاسلام میثم امرودی رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با ارایه دو پیشنهاد خواستار توجه به حوزه تئاتر در ایام تعطیلی فعالیت‌های این حوزه به دلیل کرونا شد.
وی همچنین دو پیشنهاد در قالب اجرای «نمایشنامه‌خوانی آنلاین به صورت دوره‌ای و با گروه‌های مختلف هنری» و «طراحی و اجرای تئاترهایی برای نمایش آنلاین» را مطرح کرد.
این عضو شورای شهر تهران ارایه این پیشنهادها را به منظور حمایت شهرداری تهران از فعالیت‌های هنری و شهری در روزهای تعطیلی سالن‌های تئاتر به واسطه گسترش ویروس کرونا ارایه کرده است.
فخاری همچنین به تعطیلی یک ساله سالن‌های تئاتر اشاره کرده که هنرمندان و فعالان عرصه نمایش را با مشکلات مختلف مواجه کرده است.