به گزارش ایرنا، ایران از دیر باز محل پرورش انواع ماکیان بوده و با توجه به اکوسیستم های خاص کشور، نژادهای مختلف طیور در آن تکوین یافته و منطقه سیستان به برکت رودخانه هیرمند و تالاب بین المللی هامون نیز از قطب های کشاورزی کشور از دوران باستان تاکنون بوده است و این شرایط بستر لازم برای بهبود و متناسب کردن طیور برای پرورش در این اقلیم با انتخاب های طبیعی و تصادفی مردمان این سرزمین، ایجاد کرده است.
در این میان مرغ محلی سیستان به نام خَزَک از خصوصیت اصلی آن همانگونه که از اسمش بر می آید داشتن قدی کوتاه وپاهای کوچک و عمدتاً پردار است، این نوع مرغ رنگ های مختلفی دارد و از رنگ‌های حنایی تا قرمز، سفید و خاکستری و عموما مخلوطی از رنگها را می توان روی پرهای این نژاد مشاهده کرد.
ویژگی بارز آن مقاومت به تغییرات آب و هوایی و بیماریهای منطقه و همچنین کمبود مواد غذایی و خوراک است، میانگین وزن زنده بالغ این نژاد ۱.۲ تا ۲ کیلوگرم بوده و به علت درصد بالای باروری تخم مرغ هایش از نظر تولید در جوجه کشی مورد توجه است.
سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان از سال ۸۵ به منظور حفظ و جلوگیری از انقراض ژنتیکی مرکز پرورش مرغ بومی خزک سیستان را در زاهدان راه اندازی کرد. در این راستا تولید و پرورش جوجه و ترویج آن در روستاها به منظور بهبود جمعیت مرغ بومی و افزایش تولید گوشت و تخم مرغ از دیگر اهداف اصلی راه اندازی مرکز اصلاح نژاد مرغ بومی در سیستان و بلوچستان بود به طوری که به گفته کارشناسان هم اینک در این مرکز سالانه حدود ١۵ تا ٢٠ هزار قطعه جوجه یک روزه و پنج هزار تخم نطفه دار در این مرکز تولید و برای پرورش و نگهداری میان روستاییان به طور رایگان توزیع می شود.
مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: به منظور توسعه پرورش مرغ بومی و ایجاد درآمد برای خانوار روستایی پرورش مرغ خزک با همکاری معاونت بهبود تولیدات دامی این سازمان در منطقه شمال استان در حال اجراست.
بهزاد شهرکی افزود: راه اندازی مرکز تکثیر و اصلاح نژاد مرغ بومی سیستان و بلوچستان نقش مهمی در اشتغالزایی و علمی کردن تولید و پرورش مرغ بومی داشته است.
وی ادامه داد: این مرکز با گستره سه هزار متر مربع و دارا بودن سه سالن پرورش، نگهداری و تخم گذار ظرفیت خوبی برای تکثیر این مرغ بومی است که در صورت کمک به تامین اعتبارات برای انجام اقداماتی نظیر اصلاح نژادی آن می توان گام های ارزنده ای در این مسیر برداشت.
مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان گفت: توزیع رایگان جوجه، واکسیناسیون و همچنین اجرای دوره‌های آموزشی مورد نیاز در سنین مختلف رشد جوجه‌ها از خدمات ارائه شده به زنان روستایی منطقه سیستان برای پرورش مرغ محلی خزک است.
وی ادامه داد: زنان روستایی از محل فروش تخم مرغ تولیدی ماهانه بین یک تا ۲ میلیون تومان درآمد خالص عاید خانوار می کنند.
مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان گفت: امسال نیز خرید یکسری تجهیزات مورد نیاز توسعه این طرح برای اعضای صندوق‌های اعتبارات خرد در سایر روستاها در دست اقدام است و خوشبختانه روستاهای محمدآباد هراتی و ژاله‌ای اقدام به پرورش این نژاد مرغ بومی کرده‌اند.
وی بیان کرد: به منظور حمایت از زنان روستا دستگاه جوجه کشی از محل اعتبارات واحد زنان روستایی این مدیریت خریداری و به صورت رایگان در روستاهای محمد آباد هراتی، ژاله‌ای و ارباب در اختیار زنان قرار گرفت.
شهرکی با بیان اینکه خصوصیت اصلی مرغ خزک داشتن قدی کوتاه و پاهای کوچک و عمدتا پردار است گفت: مقاومت به تغییرات آب و هوایی، بیماری های منطقه و همچنین کمبودات غذایی و خوراک از مهمترین ویژگی‌های بارز این نوع نژاد مرغ است.
مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان گفت: امسال برای نخستین بار سازمان بسیج سازندگی سپاه سلمان جهت حفظ و پرورش این نژاد و نیز ایجاد گله های پشتیبان خزک در سطح منطقه سیستان تفاهم نامه ای امضا کرده است.