کارشناسان اقتصادی، طرح‌های متعدد توسعه‌ای در بندرشهیدرجایی را گامی در راستای اقتصاد مقاومتی و کمک به توانمندی های داخلی می‌دانند که از جمله آن می‌توان به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پسکرانه ۲ هزار و۴۰۰ هکتاری و برج کنترل ترافیک دریایی در این منطقه اشاره کرد.
مجتمع بندری شهید رجایی سال ۶۴ در شرایط سخت جنگ تحمیلی با هدف به توسعه ایران بهره برداری رسید و ازآن سال تاکنون شاهد تحولات بزرگ در زمینه تکمیل زیر ساختهای از جمله بندرخلیج فارس، پایانه کانتینری، راه آهن،جرثقیل های بزرگ ریلی، مکنده ها و پایانه های نفتی این بندر بودیم.
این سرمایه گذاری نشان از توجه جدی دولت به امر توسعه در فضای گسترده اقتصادی بوده که بتوان بازارهای رقابت بین المللی در حوزه های مختلف را فتح کرد و کشور را از بن بست های ساختگی و حباب های دست وبارگیر که بیشتر از سوی دشمنان ایجاد شده را ازبین برد.
یکی از سیاست های دولت تدبیر وامید تبدیل بنادر کشور به بندرهای نسل سوم بوده که بندر شهید رجایی با توجه سوابق وتوانمندی و زیر ساخت های اولیه و همچنین ارتباط با ۸۰ بندر دنیا زمینه برای رفتن به سمت نسل جدید فراهم شده ومی رود که این امر با توسعه باراندازها امکان پذیر است.
موقعیت ممتاز جغرافیایی، دسترسی به آب‌های آزاد جهان از طریق خلیج فارس، اتصال به شبکه بین‌المللی راه آهن و جاده ابریشم، برخورداری از تجهیزات و امکانات مدرن، نزدیکی به مناطق آزاد کیش و بنادر حوزه خلیج فارس این بندر را به پایگاهی راهبردی تبدیل کرده است.
برخورداری از اراضی پشتیبانی برای واگذاری به سرمایه‌گذاران در راستای انجام فعالیت‌های پشتیبانی، صنعتی، نفتی و خدماتی در قالب قراردادهای bot، boot، اجاره کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، نزدیک بودن با قطب‌های اصلی تولیدی، صنعتی و پتروشیمی کشور، از ظرفیت‌های خاص این منطقه است.
۶تفاهم نامه سرمایه‌گذاری در بندر شهید رجایی شامل سرمایه‌گذاری به ارزش ۱۰۰ هزار میلیارد ریال و ۸۰۰ میلیون یورو در زمینه "احداث کارخانه روی، سرب، منگنز و مس"، "احداث و توسعه کارخانجات لوازم جانبی، توسعه و تجمیع کارخانجات صنعتی"، "احداث پالایشگاه آلومینا، راه‌اندازی و تأمین مالی پروژه‌های صنایع از طریق صندوق بورسی" و "احداث کارخانجات کانتینرسازی" درشرایط سخت اقتصادی هفته گذشته اجرایی و عملیاتی شد.
منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی به عنوان بزرگترین بندر تجاری کشور با وجود داشتن ظرفیت‌های تولید، ایجاد ارزش افزوده، دسترسی به آب‌های آزاد و زیرساخت‌های مناسب مزیت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاران دارد؛ موضوعی که مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی روز چهارشنبه گذشته در سفری یک روزه به استان هرمزگان و بازدید از طرح‌های توسعه‌ای بندرشهیدرجایی به آن صحه گذاشت.
محمد راستاد در این بازدید که با رویکرد بررسی وضعیت بنادر استان هرمزگان و ارزیابی عملیاد ورود کشتی‌ها و تخلیه و بارگیری انجام شد، ابرازداشت: بندرشهید رجایی به عنوان مهمترین و بزرگترین بندر تجاری ایران حدود ۵۰ درصد از کل سهم حمل و نقل دریایی کشور را به عهده دارد.
برطبق گفته معاون وزیر راه، تخلیه و بارگیری ۴۲ میلیون تن در سال جاری یکی از دستاوردهای خوب بندر شهید رجایی بوده است و در حال حاضر به صورت همزمان تخلیه و بارگیری ۲۹ کشتی درحال انجام است که نشانگر ظرفیت بالای بندر شهید رجایی در این عرصه می‌باشد.
راستاد یکی دیگر از اهداف این سفر خود به هرمزگان بازدید از طرح‌های توسعه‌ای بندر شهید رجایی عنوان کرد و افزود: طرح توسعه اسکله‌های نفتی بندر شهید رجایی با یک روند خوبی در حال اجرا است و حداکثر تا پایان بهمن سال جاری شاهد پهلوگیری کشتی نفتکش به یکی از سه پست اسکله درحال احداث باشیم.
به گفته مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی،با تکمیل این سه پست اسکله در مجموع ۳۰ میلیون تن به ظرفیت سالانه بندر شهید رجایی اضافه خواهد شد که حداکثر تا خرداد سال آینده تکمیل و به بهره‌برداری می‌رسد، یک توسعه مهمی برای کشور محسوب می‌شود.
مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان نیز با اشاره به اهمیت موقعیت راهبردی منطقه خلیج‌فارس و ضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از تولیدات فرآورده‌های نفتی پالایشگاه‌های کشور معتقد است: با فراهم آوردن زمینه لازم برای توسعه فعالیت‌های تجاری و ترانزیتی با کشورهای هدف می‌توان علاوه بر افزایش سهم ایران از صنعت بانکرینگ در منطقه، نقش موثری در آبادانی و رونق معیشت ساحل نشینان ایفا نمود.
علیرضا محمدی کرجی‌ران در گفت‌وگو با ایرنا، ادامه داد: طرح‌های توسعه‌ای برای تقویت فعالیت‌های در این بندر نفتی چه با مشارکت سازمان و چه از طریق جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی درحال انجام است و می‌توان به احداث سه پست اسکله نفتی جدید به عنوان طرح‌های مهم توسعه‌ای سازمان بنادر و دریانوردی (طرح سال جهش تولید) اشاره کرد.
وی ادامه داد: از طرفی اهمیت طرح‌های توسعه از جمله بندرهای نفتی در منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی به قدری در توسعه اقتصاد کشور مهم است که در هشت ماهه امسال، ۱۰ میلیون و ۴۲۸ هزار تن انواع مواد نفتی از اسکله‌های بندر شهید رجایی بارگیری شد که در هم‌سنجی با مدت مشابه سال گذشته آمارها رشد ۲۰ درصدی را نشان می‌دهند.
به گفته مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان، در این مدت در مجموع ۱۹ میلیون و ۶۷۴هزار تن تخلیه و بارگیری صورت گرفت که پنج درصد رشد صورت گرفته و در این مدت ۷۹۰ فروند نفتکش نیز در اسکله‌های مختلف این بندر پهلو داده شده است.
"بندر نفتی خلیج‌فارس" دارای ۱۲ پست اسکله به طول یک‌هزار و ۲۰۰متر و عمق متوسط ۷.۵ متر و ۳۳۰ هکتار محوطه در حال بهره‌برداری و اراضی پشتیبانی است و به دلیل موقعیت استراتژیک، قرار گرفتن در مسیر ترانزیتی شمال جنوب و نزدیکی به صنایع و پالایشگاه‌های منطقه به عنوان مهمترین بندرنفتی زیرمجموعه سازمان بنادر محسوب می‌شود.
توسعه پایانه کانتینری بندر شهید رجایی در مرحله سه یکی دیگر از طرح‌های مهم این بندرشهید رجایی است که طبق برنامه‌ریزی اداره کل بنادر و دریانوردی هرمزگان انتظار می‌رود تا پایان سال جاری از مجموع یک‌هزارو۴۰۰ متر اسکله، مرحله سوم آن حدود ۹۰۰ متر تکمیل و به بهره‌برداری برسد.
محمدی کرجی ران با اشاره به اهمیت طرح‌های توسعه اسکله‌های نفتی و پایانه کانتینری بندر شهید رجایی اظهارداشت: طرح توسعه بندر شهید رجایی چه در بحث طراحی و چه در حوزه ساخت کاملا به شکل بومی و با تکیه بر توان داخلی در حال انجام است.
وی ادامه داد: مرحله سوم طرح توسعه بندر شهید رجایی نیز یکی از طرح‌های بزرگ بندرسازی در کشور است که هم از نظر تجهیزات فنی و هم روند ساخت و سازهای عمرانی دارای پیچیدگی‌های خاص و ویژگی‌های منحصر به فرد است.
وی دراین باره یادآور شد: مرحله ۳ توسعه پایانه کانتینری این بندر در مجموع شامل احداث ۱۴۰۰ متر اسکله، ۴ میلیون متر مکعب لایروبی و احداث ۱۱۳ هکتار محوطه کانتینری پسکرانه است که با حداکثر توان داخلی در دست اجراست و تکمیل این مرحله شرایط برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ کانتینری با ظرفیت ۱۸ هزار TEU در بندر شهید رجایی را فراهم و ۲.۲ هزارTEU کانتینر به ظرفیت این بندر اضافه می‌شود.
با توجه به وسعت استان هرمزگان وبرخورداری از بنادر و جزایر متعدد همچنین موقعیت استراتژیک، مرکز VTS (کنترل ترافیک دریایی) بندر شهید رجایی از حساس‌ترین و پرترافیک‌ترین مراکز دریایی کشور و همچنین مرکز MRCC (جستجو ونجات دریایی) استان هرمزگان، افزون بر۶۰ درصد از عملیات‌های جستجو و نجات دریایی و شرایط استقرار را در پهنه‌های آبی و حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران به خود اختصاص داده است.
محمدی کرجی‌ران از دیگر طرح‌های مهم بندرشهید رجایی که با توان داخلی و در راستای اقتصاد مقاومتی درحال اجراست به "برج کنترل ترافیک دریایی" این بندر اشاره کرد و افزود: این برج با ۶۲.۲ متر ارتفاع و ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی در حال احداث است و برنامه‌ریزی شده حداکثر طی یک سال آینده این برج کاملا تکمیل، تجهیز و به بهره‌برداری برسد.
وی توجه جدی به افزایش مشارکت بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری و توسعه بندر و کمک به رفع چالش‌ها را یکی ازهدف‌گذاری‌های مهم در بندرشهید رجایی عنوان کرد و ادامه داد: عملیات ساخت این برج به صورت ۲۴ ساعته و بر اساس برنامه زمان‌بندی زیر نظارت مستقیم واحد مهندسی و عمران اداره کل و اداره HSE بندر درحال پیشروی است.
به گفته مدیرمنطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی، بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته این طرح مهم درخرداد ماه ۱۴۰۱ اتمام و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
یادآوری این نکته نیز مهم است که؛ مزیت‌های بندر شهید رجایی برای سرمایه گذاری بسیار مناسب بوده و اهمیت و شاهد این ادعا را نیز می‌توان در انعقاد ۶ تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پسکرانه ۲هزار و۴۰۰ هکتاری بندر شهید رجایی مثال زد که پنج‌شنبه گذشته چهارم دی در با حضور محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، فریدون همتی استاندارهرمزگان و محمد راستاد مدیرعامل سازمان بنادر در تهران به امضا طرفین رسید.
تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری که استاندارهرمزگان معتقد است با امضای تفاهم‌نامه‌های سرمایه‌گذاری در بندر شهید رجایی، به ایجاد نسل جدید بنادر دربندر شهید رجایی و به دنبال آن ایجاد اشتغال بیشتر در این استان منجر خواهد شد.
این تفاهم‌نامه‌ها شامل قردادهایی چون سرمایه‌گذاری به ارزش ۱۰۰ هزار میلیارد ریال و۸۰۰ میلیون یورو در زمینه «احداث کارخانه روی، سرب، منگنز و مس»، «احداث و توسعه کارخانجات لوازم جانبی، توسعه و تجمیع کارخانجات صنعتی»، «احداث پالایشگاه آلومینا، راه‌اندازی و تامین مالی طرح‌های صنایع از طریق صندوق بورسی» و «احداث کارخانجات کانتینرسازی» اجرایی و عملیاتی است.
استاندار هرمزگان با اشاره به ظرفیت‌های اقتصادی در این استان، نرخ مشارکت اقتصادی هرمزگان را اما بیش از ۵۰ درصد توصیف کرده و گفته است: این درحالی که متوسط کشوری این نرخ، ۳۹ درصد می‌باشد.
به گفته همتی، با احداث و راه‌اندازی کارخانجات تولیدی در پسکرانه بندر شهید رجایی، این بندر به مرکزی برای تولیدات با ارزش افزوده و مرکز لجستیک تبدیل می‌شود که موجب ارتقای نسل بندر به نسل سوم و کاهش قابل توجه هزینه‌های حمل و نقل و انبارداری می‌شود.
سازمان بنادر و دریانوردی پیش از این نیز الگوی صادرات و تولید مبتنی بر ارزش افزوده در بنادر تجاری را در بنادر امام خمینی(ره) و بندر امیرآباد به اجرا درآورده است.
"بندر شهید رجایی" به علت فاصله کوتاه از مسیر اصلی تردد بین قاره‌ای کشتی‌ها، با قرار گرفتن در محل تلاقی راهگذر ترانزیتی شمال به جنوب، مهمترین دروازه واردات و صادرات کشور محسوب می شود ودرشرایطی که افزون بر ۹۰ درصد جابه‌جایی محموله‌های تجاری کشور از طریق حمل و نقل دریایی صورت می‌گیرد، بندر شهید رجایی به تنهایی عهده‌دار بیش از ۵۳ درصد حجم کل این مبادلات در زمینه ترانزیت، واردات، صادرات و سایر فعالیت‌های بندری است و تاثیرگذاری ویژه‌ای در اقتصاد منطقه دارد.
این بندر مهم و راهبردی در ۲۳ کیلومتری غرب بندرعباس مرکز استان هرمزگان که در شمال جزیره قشم و تنگه هرمز واقع شده با داشتن روابط دریایی و مبادله کالا با ۸۰ بندر شاخص بین‌المللی به عنوان بزرگترین بندرتجاری و کانتینری و همچنین دروازه طلایی اقتصاد ایران مطرح بوده و سهم ۵۰ درصدی از تجارت ایران را به خود اختصاص داده است.
بندر مهم و راهبردی شهید رجایی در ۲۳ کیلومتری غرب بندرعباس مرکز استان هرمزگان و در شمال جزیره قشم و تنگه هرمز واقع شده است که با داشتن روابط دریایی و مبادله کالا با ۸۰ بندر شاخص بین المللی به عنوان بزرگترین بندرتجاری و کانتینری و همچنین دروازه طلایی اقتصاد ایران مطرح است و سهم ۵۰ درصدی از تجارت ایران را به خود اختصاص داده است.
این بندر با داشتن ظرفیت‌های مختلفی همچون پایانه نفتی، کانتینری، کالاهای فله، جرثقیل‌های بزرگ ریلی و زرافه ای، اتصال به راه آهن سراسری و اراضی پشتیبانی، نقش حیاتی برای اقتصاد دریا محور در کشور ایفا می‌کند.
این منطقه ویژه اقتصادی یکی از مهمترین کریدورهای ترانزیتی بین المللی درجهان است و در مرکز کریدور ترانزیتی جنوب به شمال قراردارد.
یکی دیگر از موفقیت بزرگ بندر شهیدرجایی داشتن ظرفیت‌های بزرگ برای پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما و کانتینربر بوده که امروزه حمل ونقل دریایی در بندرهای مهم جهان به‌واسطه با صرفه بودن از این روش استفاده می‌کنند.
از ۷۱ بندر موجود در هرمزگان ۳۲ بندر فعال بوده که از یک سو در اقتصاد داخلی بویژه در امر صادرات و واردات جایگاه ویژه‌ای در توسعه کشور دارد و از سوی دیگر با تسهیل انتقال کالا به بازارهای آسیای میانه، برگ برنده جمهوری اسلامی ایران برای حضور موثر در بازارهای جهانی است.
بندرهای موجود در این استان دارای ۱۵۶ پست اسکله برای پهلوگیری کشتی‌ها هستند که از این تعداد، ۱۱ بندر با کاربری تجاری، ۱۵ بندر چندمنظوره، ۲ بندر مسافری، ۲۱ بندر صیادی، ۱۰ بندر صنعتی، ۷ بندر نفتی و ۵ بندر با کاربری‌های متفرقه است.