به گزارش روز سه شنبه خبرگزاری یونایتدپرس، در سال ۲۰۲۰، بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ مورد توجه هزاران دانشمند قرار گرفت؛ آنها باید موارد زیادی از جمله ساخت واکسن و درمان ویروس کرونا را مورد بررسی قرار می دادند اما این موضوع همه علوم را زمین گیر نکرد.
بسیاری از محققان همچنان توجه خود را به آسمان معطوف داشتند و به دنبال پاسخ هایی در ارتباط با اسرار کیهان بودند و خود را برای آغاز فصل بعدی در تاریخ پروازهای فضایی انسان آماده کردند. در این گزارش به پنج مورد از حیرت انگیزترین دستاوردهای علمی مربوط به علوم فضا، طی ۱۲ ماه گذشته اشاره شده است.
این اکتشافات زمینه را برای دستیابی به پیشرفت های چشمگیرتر در سال پیش رو فراهم کرده است - سالی که ناسا امیدوار است بتواند یک بالگرد را در مریخ به پرواز درآورد و اولین پروازهای آزمایشی ماموریت «آرتمیس» خود را به ماه انجام دهد.
انتشار نزدیکترین تصاویر از خورشید
در حالی که دانشمندان از فعالیت های داخلی خورشید اطلاع دارند، اما هنوز مسائل زیادی در مورد این ستاره وجود دارد که آنها را نمی دانند، مانند اینکه چرا جو خورشید از سطح آن گرمتر است یا اینکه دقیقا چه چیزی موجب بروز پدیده «خروج جرم از تاج خورشیدی» می شود.
در سال ۲۰۲۰، محققان با کمک یک جفت رصدخانه یعنی تلسکوپ زیرمداری Hi-C متعلق به سازمان فضایی آمریکا (ناسا) و مدارگرد خورشیدی این سازمان به نام «سولار اوربیتر» که یک کاوشگر فضایی است که به صورت مشترک با سازمان فضایی اروپا مدیریت می شود، توانستند نگاه نزدیکتری به برخی از گیج کننده ترین پدیده های خورشیدی داشته باشند.
بهار امسال، دانشمندانی که در زمینه انجام مأموریت Hi-C فعالیت می کردند، موفق شدند با اشتراک گذاری واضح ترین تصاویر گرفته شده از خورشید، رشته های مغناطیسی را از پلاسمای فوق العاده داغ خورشید را آشکار سازند که لایه خارجی این ستاره را تشکیل می دهند.
«ایمی واینبارگر»، محقق اصلی Hi-C در مرکز پرواز فضایی مارشال ناسا گفت: این تصاویر جدید تلسکوپ Hi-C، بینشی قابل توجه از جو خورشید به ما می دهند. در همین راستا، محققان ناسا و سازمان فضایی اروپا که در زمینه ماموریت مدارگرد خورشیدی «سولار اوربیتر» فعالیت می کنند، نیز نزدیک ترین تصاویری را که تاکنون از این ستاره میزبان زمین گرفته شده است، منتشر کردند.
این محققان در بیانیه ای اعلام کردند که این تصاویر شگفت انگیز به دانشمندان کمک می کند تا لایه های جوی خورشید را کنار هم قرار دهند. شناخت این موضوع برای درک چگونگی هدایت هوای فضایی در نزدیکی زمین و سراسر منظومه شمسی مهم است.
ثبت زمین لرزه در مریخ
در سال ۲۰۲۰، محققان اولین مقالات علمی را با استفاده از داده های جمع آوری شده توسط کاوشگر «اینسایت» ناسا منتشر کردند. از اواخر سال ۲۰۱۸ که این فضاپیما مأموریت علمی خود را در مریخ آغاز کرده، لرزه‌سنج آن صدها لرزه زمین را شناسایی کرده است.
فرکانس های امواج لرزه ای ثبت شده توسط ابزارهای «اینسایت» نشان می دهد که این فضاپیما روی تپه شنی بزرگی فرود آمده است که چند فوت در زیر سطح مریخ امتداد دارد. بر اساس تجزیه و تحلیل محققان ناسا و انستیتوی فناوری فدرال سوییس در زوریخ، ترکیب زیر سطح خاکی شنی مریخ بسیار شبیه پوسته بلورین زمین است، شکستگی های بیشتری دارد.
محققان توانستند برخی از زمین لرزه های سیاره سرخ را به یک منطقه فعال آتشفشانی موسوم به Cerberus Fossae ارتباط دهند که مشخصه آن یک جفت کانال عمیق است که توسط جریان گدازه در حدود ۱۰ میلیون سال پیش ایجاد شده است.
احتمال بالای وجود آب در سیاره‌های فراخورشیدی
جستجوی حیات همچنان بر حوزه علوم سیاره ای مسلط است. محققان مختلف از کارشناسان زمین شناسی گرفته تا ستاره شناسان، تحقیقات زیادی را در این زمینه انجام داده اند؛ محوریت این تحقیقات به اندازه زیادی بر شکار بی پایان آب های فرازمینی متمرکز بوده است.
تابستان امسال، محققان ناسا با استفاده از مدل های پیچیده ریاضی پیش بینی کردند که آیا سیارات فراخورشیدی مشابه زمین که در نزدیکی منظومه شمسی قرار دارند، میزبان آب هستند یا خیر.
«لینا کوئیک»، محقق سیاره ای در مرکز پرواز فضایی گودارد، متوجه شد که یک چهارم از ۵۳ سیاره فراخورشیدی (سیاره‌هایی که خارج از منظومه خورشیدی قرار دارند) که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، به احتمال بالا دارای مقدار قابل توجهی آب بوده یا به اصطلاح ستاره شناسان، «جهان‌های اقیانوسی» هستند. این بدان معنی است که این سیارات دارای نهادهای بزرگی از آب به صوت لایه های از یخ هستند مانند قمرهای مشهور دو سیاره «مشتری» و «زحل» به نام های «یوروپا» و «انسالادوس» که با یخ زیادی پوشیده شده اند.
کوئیک در خبرنامه ناسا گفت: ماموریت های آتی به ما فرصت می دهد تا مشاهده کنیم که آیا قمرهای اقیانوسی در منظومه شمسی می توانند از حیات پشتیبانی کنند. درصورت کشف امضاهای شیمیایی حیات در آن صورت می توانیم به دنبال نشانه های مشابه در فضاهای میان ستاره ای باشیم.
جمع‌آوری نمونه‌هایی از خاک ماه
سال گذشته، چین اولین کشوری بود که یک فضاپیما را در سمت تاریک ماه فرود آورد. امسال آژانس فضایی چین برای اولین بار در دهه های گذشته موفق شد نمونه های سنگ و خاک ماه را جمع کرده و به زمین بازگرداند.
فضاپیمای «چانگ ئه-۵» چین در اوایل ماه دسامبر موفق شد در منطقه «مونس رومکر» ماه فرود آید؛ مونس رومکر یک دشت آتشفشانی ۱.۲ میلیارد ساله است که در منطقه Oceanus Procellarum معروف به اقیانوس طوفان ها قرار دارد. این کاوشگر پس از جمع آوری ۴.۴ پوند از نمونه های خاک و سنگ ماه از سطح این قمر زمین بلند شد و توسط مدارگرد این فضاپیما به سفینه بازگشت به زمین منتقل شد.
در روز ۱۷ دسامبر، کپسول بازگشت به زمین فضاپیمای چانگ ئه -۵، در حدود سه هزار مایلی بالای جنوب اقیانوس اطلس، به درستی از سفینه اصلی جدا شد و در منطقه خودمختار مغولستان شمالی چین به زمین نشست. این نخستین بار پس از ماموریت ۴۴ سال پیش فضاپیمای اتحاد جماهیر شوروی است که نمونه هایی از ماه برای انجام تحقیقات تازه در اختیار بشر قرار می‌گیرد.
شکار سیارک‌ها
امسال ناسا دومین سازمانی بود که با موفقیت نمونه هایی از سنگ و گرد و غبار از سطح یک سیارک را جمع کرد. در اوایل ماه اکتبر، فضاپیمای OSIRIS-REx ناسا هنگام چرخش به دور سیارک بنو، یک مانور لمسی و حرکتی انجام داد.
نمونه های از این سیارک با موفقیت در یک کپسول مهر و موم شدند و اکنون آماده سفر به زمین هستند. سفر بازگشت به زمین سال آینده آغاز می شود اما انتظار نمی رود که نمونه ها تا سال ۲۰۲۳ به زمین برسند.
محققان امیدوارند که این نمونه ها به آنها در رمزگشایی تاریخچه اولیه منظومه شمسی و نیز کمک به مهندسان «دفاع سیاره» برای محافظت از زمین در برابر سیارک های سرکش یاری رساند.
اعتقاد بر این است که سیارک «بنو» دریچه ای به گذشته منظومه شمسی ارائه می دهد چرا که این جرم غنی از کربن حامل بلوک های سازنده ای از هر دو سیاره و حیات است. در حالی که ناسا منتظر سنگ های سیارکی خود است، سازمان فضایی ژاپن از بازگشت موفق ماموریت کاوشگر «هایابوسا۲» به همراه نمونه های سیارک «ریگو» خبر داد.