به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، روزهایی که می‌گذرانیم لحظات ناشناخته‌ای هستند که کرونا زندگی اجتماعی و اقتصادی دنیا را متاثر کرده است. بازار کتاب نیز از این هجوم بی نصیب نمانده و کتابفروشان و ناشران، به دنبال راه‌هایی برای بهبود وضعیت اقتصادی خود هستند. در ایران نیز، همه بخش‌های فرهنگی و اقتصادی مربوط به کتاب با مشکلات خاصی دست و پنجه نرم می‌کنند، یکی از کتابفروشان غرب تهران، تعطیلی کتابفروشی‌های محلی را باعث محروم شدن کودکان از کتاب و کتابخوانی می‌داند و معتقد است با این وضعیت امکان ادامه کار کتابفروشان، کمتر شده است.
فرزانه خونگرم، مدیر کتابکده فراروان، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به وضعیت اقتصادی گفت: ما هم به عنوان بخشی از جامعه، مشکلاتی داریم که در صنف ما مشترک است. ما علاوه بر این که کتابفروشی و جزیی از اصنافی بودیم که نمی‌توانستیم فعالیت کنیم، محل کتابفروشی هم چون جزیی از بازار سنتی ستارخان است و همه بازار تعطیل بود، ما هم مدت زیادی فروشگاه را بسته نگاه داشتیم.
در دوران کرونا، خرید کتاب اولویت مردم نبود
وی افزود: مردم هم به دلیل خطر ابتلا از رفت و آمد اجتناب می‌کردند و بچه‌ها را همراه خود نمی‌آوردند که کتاب بخرند. ما کتاب درسی و کمک‌درسی نمی‌فروشیم، شاید در این ایام و وضعیت آنها که کتاب‌های کمک آموزشی می فروشند به خاطر آموزش مجازی و دوری از مدارس و پر کردن ضعف‌ها، بهتر بوده باشد. ما از معدود کتابفروشی‌هایی هستیم که فقط عناوین عمومی داریم و عطای کمک درسی‌ها را به لقایش بخشیده‌ایم.
می‌خواستیم مردم در این منطقه از کتاب برخوردار باشند، نه این که فقط لوازم التحریر و کتاب درسی و کمک‌درسی در دسترس‌شان باشد، به همین دلایل هم مشکلات بیشتری داشتیم. کتاب خریدن ضرورت اول مردم نبوده است، مشکلات مالی و بیکاری اقشار و معیشت در دوران کرونا، قدرت اقتصادی مردم را متاثر کرده و به عامل بسیار موثری در کم شدن فروش کتاب و رکود کار ما تبدیل شده است.
کتابخوان‌ها، بیشتر از همه دستورالعمل‌های کرونا را رعایت کردند
این کتابفروش با اشاره به طرح‌های فصلی کتاب، گفت: این طرح هم چندان دردی را از ما دوا نکرد و مشتری را برای خرید به کتابفروشی نکشید. طرح پاییزه هم در دوره‌ای بود که وضعیت قرمز کرونا اعلام و دقیقا در پایان طرح، قرنطینه سراسری برقرار شد. شاید در خیلی جاهای دیگر مردم را در حال تفریح و در کافه‌ها می‌دیدیم اما قشر کتاب‌خوان به خاطر آگاهی که دارد و خودش را در زمان هشدار، ملزم به رعایت بیشتر دستورالعمل‌ها می‌داند، خریدهای غیرضروری را کم می‌کند چون کتاب هم ضروری دیده نمی‌شد، از حضور در کتابفروشی‌ها اجتناب می‌کردند.
خونگرم، مشکلات کتابفروشان را بسیار زیاد دانست و اظهار داشت: یقینا اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، منجر به ورشکستگی خیلی از کتابفروشی‌های سطح شهر خواهد شد. ما به زور روی تخته پاره‌ای خود را نگه داشته‌ایم و کارمان را حفظ کرده‌ایم.
وی درباره فروش غیرحضوری کتابکده فراروان در مدت کرونا، گفت: در زمینه فضای مجازی ما تازه در این مدت متوجه شدیم که کمی از همکاران‌مان عقب مانده‌ایم، فضای مجازی می‌توانست جای خالی بسیاری کارها را برای ما پر کند و یک راه موثر برای فروش و حفظ کتابفروشی باشد. کارهای طراحی سایت را تازه شروع کرده‌ایم، سایتی که پیش از این داشتیم، قابلیت‌های چندانی نداشت اما در همان سایت هم بسیاری مردم، می توانستند فهرست کتاب‌های کتابفروشی در آن بود و با ما تماس می‌گرفتند.
فروش اندکی که از اسفند سال گذشته تا کنون داشته‌ایم، قدری پستی بوده که برای شهرستان‌ها ارسال شده و بخشی هم تلفنی و غیرحضوری بوده و حجم کمتری هم حضوری بوده است.
خونگرم در پاسخ به این سوال که برای حفظ کتابفروشی‌ها، به ویژه کتابفروشی‌های محلی چه کارهایی می‌توان انجام داد، گفت: بهتر است بگویم که نمی‌دانم، برای ما هم بن‌بستی است که بسیار به آن فکر کرده‌ایم ولی راهکاری به نظر نرسیده است. فعلا امید ما فروش اینترنتی است که بتوانیم آن را به راه بیندازیم تا کمک حالی برای ما باشد، راه حل دیگری نمی‌شناسم.
تخفیف ۵۰ درصدی کتاب‌های قاچاق، دشمن کتابفروشان
وی یکی از معضلات مهم در فروش کتاب را تخفیفات ۵۰ درصدی فروش کتاب دانست و بیان کرد: این کتاب‌ها افست هستند و عواملی خارج از سیستم نشر، روی عناوین پرفروش بازار نشر دست می‌گذارند و همان‌ها را با قدری تغییر و حتی گاهی بدون تغییر، اسم ساختگی به عنوان مترجم روی آن می‌گذارند و بازاری که قبلا یک نشر معتبر با یک مترجم خوب به دست آورده را بدون پرداخت مالیات، حق تالیف یا ترجمه، هزینه نشر وکرایه فروشگاه، تنها با خرید کاغذ و چاپ کتاب، کتاب‌ها را با عنوان ۵۰ درصد تخفیف می‌فروشند.
این کتابفروش ادامه داد: مردم این موضوع را نمی‌دانند، وقتی به کتابفروشی می‌آیند، می‌پرسند تخفیف می‌دهید؟ من هم باید بگویم قیمت پشت جلد است. کتاب هم مثل دارو، خوشبختانه باید قیمت دقیق داشته باشد، مثل کالاهای دیگر نیست که هر فروشنده‌ای با هر قیمتی که بخواهد، آن را بفروشد. وقتی می‌گویند جایی تخفیف گذاشته و مراجعه می‌کنیم، می‌فهمیم که کتاب‌ها تقلبی و قاچاق است.
دانلود غیرقانونی کتاب، آسیب جدی فرهنگی
خونگرم دانلود غیرقانونی کتاب را آسیبی جدی خواند و بیان کرد: با توجه به این‌که قانون کپی رایت و قانون پیشگیرانه و پیگیرانه‌ای در ایران وجود ندارد، دانلودهای غیرمجاز مساله بسیار نگران کننده شده است. متن هر کتاب به آسانی در فضای اینترنت قرار می‌گیرد، بدون این که پیامد و عواقبی گریبانگیر منتشر کننده شود. بسیاری از افرادی که این کار را می‌کنند، در واقع آدم‌های معتبر و تحصیل‌کرده‌ای هستند ولی انگار متوجه این کار نمی‌شوند و فکر می‌کنند دارند فرهنگ را ترویج می‌کنند. متوجه آسیبی که به نشر و کتابفروشی می‌زنند، نمی‌شوند.
وی با اشاره به هزینه‌های کتابفروشان، به عنوان یکی دیگر از مشکلات، اظهار داشت: بحث مالیات که گاهی مطرح می‌شود، می‌تواند فشار را بر کتابفروشی‌ها مضاعف کند. البته کتابفروشی‌ها فعلا معاف هستند، مگر این که حجم زیادی از فروشگاه را به لوازم‌التحریر و وسایل زینتی اختصاص داده باشند. گاهی زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که برای مالیات به سراغ کتابفروشی‌ها خواهند آمد.
خونگرم، خطاب به اهالی کتابخوانی برای حفظ کتابفروشی‌ها گفت: نگذارید چراغ کتابفروشی‌های محله‌تان خاموش شود، نگذارید کودکان این سرزمین از کتاب، کتابخوانی و مکان‌های فرهنگی محروم شوند.