۵ دی ماه ۹۹ سقوط بهمن در ارتفاعات شمیرانات منجر به مرگ ۱۲ کوهنورد و کشف اجساد آنان طی سه روز عملیات مستمر تیم‌های امداد و نجات و واکنش سریع هلال احمر، آتش نشانی و عوامل امدادی شد.
اما ۲۴ ساعت پیش از وقوع این حادثه سیاه، هواشناسی تهران از تداوم ۴۸ ساعته سامانه بارشی برف و باران در استان خبر داده بود که از عصر چهارشنبه آغاز و علیرغم عملیات مستمر راهداری خودروهای بسیاری را در جاده‌های کوهستانی شمیرانات گرفتار کرده بود.
پیش‌بینی این سازمان برای مناطق نیمه شمالی استان وزش باد، بارش برف و کولاک به همراه کاهش محسوس ۵ تا ۸ درجه‌ای دما و در برخی مناطق افت دما بین ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتیگراد از بامداد جمعه تا ۲۴ ساعت بود.
براساس هشدارهای سازمان هواشناسی آماده باش کامل برای دستگاه‌های امدادی و اجرایی استان‌ها به منظور پیشگیری از حوادث احتمالی اعلام شد.
فدراسیون کوهنوردی خطر را گوشزد کرده‌بود
رئیس فدراسیون کوهنوردی در گفتگو با خبرنگار ایرنا ضمن تاکید بر اینکه هشدارها در سایت فدراسیون درج می‌شود، اعلام کرد: فدراسیون به محض دریافت هشدار سازمان هواشناسی و یا هواشناسی کوهستان اخطاریه‌ها را برای کوهنوردان اطلاع‌رسانی می‌کند؛ پیش از این حادثه نیز حدود پنج اخطاریه در سایت قرار گرفته بود و اطلاع‌رسانی خوبی از طریق شبکه خبر، رادیو و کانال‌های مرتبط انجام شد.
رئیس فدراسیون کوهنوردی: شرایط هوا در روز جمعه نسبت به روز پنجشنبه هم به مراتب وخیم‌تر پیش‌بینی شده بود و کوهنوردان بایستی برنامه صعود خود را تغییر می‌دادند.
رضا زارعی افزود: حتی شرایط هوا در روز جمعه نسبت به روز پنجشنبه هم به مراتب وخیم‌تر پیش‌بینی شده بود و کوهنوردان بایستی برنامه صعود خود را تغییر می‌دادند.
وی اظهار داشت: اتفاقی که در کوه‌های شمال تهران رخ داد، 2 بعد داشت. اول بارش سنگین برف که کوهنوردان را در دره‌های بهمن‌گیر آهار و دارآباد گرفتار کرد و دوم تونل باد که از غرب تهران تا توچال را در برگرفت و گریبان‌گیر جمعیتی شد که در کلکچال حضور داشتند.
رئیس فدراسیون کوهنوردی شدت باد و افت ناگهانی دما را از علل مهم مرگ کوهنوردان دانست و افزود: عمده افرادی که در این حادثه جان خود را از دست دادند، از تجهیزات کافی برخوردار نبودند اما در بین آنها کوهنوردان حرفه‌ای که از اعضای باشگاه‌های کوهنوردی بوده و امکانات خوبی به همراه داشتند هم در کوهستان‌های شمیرانات به کام مرگ کشیده شدند.
جمعه؛ صعود کوهنوردان نکته غیرطبیعی ماجرا بود!
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان تهران در گفتگو با ایرنا بیان داشت: بارش برف، بوران و کولاک در زمستان ارتفاعات امری طبیعی است و حضور کوهنوردان در این شرایط نکته غیر طبیعی بود که چرا به هشدارها توجه نکردند! این اتفاق ثمر سهل‌انگاری انسانی نبود و واکنش طبیعی کوهستان بود که هواشناسی آن را پیش‌بینی کرده و فدراسیون کوهنوردی نیز هشدارهای لازم را اطلاع رسانی کرده بود.
ابراهیم تاجیک نوری اظهار داشت: زمستان، فصل حوادث است و در سال‌های گذشته نیز شاهد سقوط بهمن در ارتفاعت توچال، دیزین و دیگر کوهستان‌های کشور و گرفتاری کوهنوردانی که بدون توجه به هشدارها به صعود زمستانی می‌پردازنند، بودیم.
وی در تشریح امدادرسانی هلال احمر در این حادثه گفت: ساعت ۱۳ روز جمعه گزارش سقوط بهمن در دارآباد، شیرپلا و آهار دریافت شد و تیم‌های امداد و نجات به سرعت به محل اعزام شدند. عملیات جستجو و کشف اجساد کوهنوردان از عصر جمعه تا ظهر روز یکشنبه به طول انجامید و در نهایت پیکر ۱۲ کوهنورد یعنی ۸ نفر در کلکچال، ۲ نفر در دارآباد، و ۲ نفر در توچال و آهار کشف و به مائین کوه انتقال یافت.
ساعت ۱۳ روز جمعه گزارش سقوط بهمن در دارآباد، شیرپلا و آهار دریافت شد و تیم‌های امداد و نجات به سرعت به محل اعزام شدند. عملیات جستجو و کشف اجساد کوهنوردان از عصر جمعه تا ظهر روز یکشنبه به طول انجامید و در نهایت پیکر ۱۲ کوهنورد یعنی ۸ نفر در کلکچال، ۲ نفر در دارآباد، و ۲ نفر در توچال و آهار کشف و به مائین کوه انتقال یافت.
معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان تهران در خصوص نحوه پاسخگویی مسئولان به رسانه‌ها در زمان حوادث توضیح داد: جمعیت هلال احمر دارای مرکز فرماندهی و کنترل عملیات است که وظیفه پایش و نظارت مستمر بر عملیات را بر عهده دارد تا از انتشار اخبار تائید نشده جلوگیری شود.
وی ادامه داد: اما به طور مثال در این حادثه شاهد بودیم برخی سازمان‌ها شاید به دلیل اطلاع رسانی عملیات‌شان، اطلاعات نادرست در اختیار رسانه‌ها قرار دادند که این اقدام نگرانی خانواده‌ها را در این شرایط تشدید می‌کند.
تاجیک نوری افزود: اما جمعیت هلال احمر تا دریافت مستندات کافی و کسب اطمینان، هیچ آماری را به صورت رسمی منتشر نمی‌کند؛ به همین علت آمارها کم یا زیاد نمی‌شد و این نقطه قوت ما در این حادثه به شمار می‌رود.
وی خاطرنشان کرد: قانون، مسئولیت تمام سازمان‌ها را مشخص کرده و آمار مفقودی‌ها به دلیل اینکه سامانه ۱۱۲ در اختیار هلال احمر است، از سوی جمعیت اعلام می‌شود. اگر هر کس بر اساس وظایف قانونی خود عمل کند، به طور قطع از انتشار شایعه جلوگیری می‌شود، دستگاه‌ها زیر سوال نمی‌روند، افکار عمومی گمراه نمی‌شوند و فشار روانی بر نیروهای عملیاتی کاهش می‌یابد.
به گزارش ایرنا، شرق ارتفاعات توچال در محدوده عملیاتی جمعیت هلال احمر غرب آن در محدوده عملیاتی آتش نشانی است.
قدرت‌نمایی طبیعت در برابر انسان
حسین طاهری، یکی از هیمالیانوردان ایران در بخشی از گفتگوی اخیر خود با ایرنا کوهنوردانی که در این حادثه به کام مرگ کشیده شدند را به چهار گروه تقسیم کرد و گفت: تعدادی از کوهنوردان حرفه‌ای برای پیمایش سریع‌تر کوه و رسیدن به قله، بیراهه‌ها مسیرهای تابستانه، دهلیز و بهمن‌گیر را انتخاب کردند که دچار حادثه شدند.
یک هیمالیانورد: در تقابل بین غرور انسان و قدرت طبیعت، پیروزی ازآن طبیعت است. این افراد بیش از حد به توانایی‌های خود باور داشتند در حالی که در شرایط بد آب هوایی به هیچ عنوان نمی توان در ارتفاعات پیشروی کرد و عاقلانه‌ترین راه، بازگشت است.
وی افزود: عده ای از کوهنوردان حرفه‌ای برای انجام صعود سرعتی در زمستان (آلپی) تجهیزات کمی به همراه داشتند که به دلیل روبه رو شدن با برودت هوا دچار سرمازدگی شدند و برخی نیز جان خود را از دست دادند.
طاهری خاطرنشان کرد: گروهی دیگر از کوهنوردان حرفه‌ای نیز پیش از صعود اطلاعات مروبط به هواشناسی را دریافت نکرده بودند و از سرمای بیش از حد کوه‌های شمالی تهران خبر نداشتند که همین موضوع باعث شد تجهیزات گرمایشی لازم را به همراه نداشته باشند و دچار حادثه شوند.
و اما این هیمالیانورد با تجربه، گروه چهارم از حادثه دیدگان جمعه سیاه ارتفاعات تهران را افرادی با تجربه دانست که تجهیزات کافی نیز به همراه داشتند اما در زمان لازم تصمیم به بازگشت نگرفتند.
«در تقابل بین غرور انسان و قدرت طبیعت، پیروزی ازآن طبیعت است». این جمله‌ای است که طاهری در وصف این حادثه می‌گوید و معتقد است که این افراد بیش از حد به توانایی‌های خود باور داشتند در حالی که در شرایط بد آب هوایی به هیچ عنوان نمی توان در ارتفاعات پیشروی کرد و عاقلانه‌ترین راه، بازگشت است.
توچال تعطیل شد تا سیاه پوش نشویم
مسئولان مجموعه تفریحی پیست اسکی توچال از روز یکشنبه تعطیلی بخش‌هایی همچون پارکینگ، جاده سلامتی، تله‌کابین، پیست اسکی، هتل و رستوران‌ها این مجموعه را در پایان هفته (۱۲ دی) به دلیل احتمال سقوط بهمن اعلام کرده‌اند.
این پیشگیری در حالی است که پنج دی ماه علاوه بر گرفتاری کوهنوردان در بهمن، ۱۰۰ نفر دیگر در ایستگاه هفت توچال به دلیل وزش باد شدید و خاموش کردن تله کابین از سوی متصدیان مدتی در ارتفاعات گرفتار شدند؛ البته پس از کاهش شدت باد، تمام آنها با تله کابین به پایین کوه منتقل شدند و این حادثه مصدومی برجا نگذاشت.