زندهنام بهروز تقوایی که کار بازیگری را به شکل جدی و حرفهای در اواخر دهه ۵۰ در تئاتر لالهزار آغاز کرد از هنرمندانی بود که در گونه نمایشهای شادیآور ایرانی و به ویژه گونه «کمدی سفید» - نقشهایی غیر از شخصیت سیاه و گونه نمایش سیاهبازی - تبحر ویژهای داشت و صاحب سبک بود.
وی صبح امروز (چهارشنبه ۱۰ دیماه) به دلیل بیماری مزمنی که طی دو سال اخیر گریبانگیر وی شده بود درگذشت.
تقوایی پیرو مکتب هنر نمایشهای سنتی تهران بود هرچند که خود اصالتی آذری داشت. وی طی دهه ۶۰ و ۷۰ همزمان با سالهای فعالیت تماشاخانههای لالهزار مانند تماشاخانه نصر به شکل مستمر تجربه بازی با بزرگان نمایش سنتی و آئینی کشورمان چون زندهنام سعدی افشار را داشت همزمان با به محاق رفتن فعالیتهای نمایشی در لالهزار و تعطیل شدن سالنهای این منطقه وارد گونه تئاتر آزاد شد. تقوایی طی دهه ۸۰ و دهه ۹۰ به شکل مستمر در اینگونه از آثار نمایشی مشغول فعالیت بود، هرچند که طی یکی، دوسال اخیر به سبب درگیری با بیماری کمتر به ایفای نقش میپرداخت.
اوج درخشش زندهیاد تقوایی مختص کمدیهای سفید بود
داوود فتحعلیبیگی کارگردان، پژوهشگر نمایشهای آیینی و سنتی و مدرس دانشگاه با تایید خبر درگذشت تقوایی به خبرنگار تئاتر ایرنا گفت: زندهیاد تقوایی سابقه طولانی در عرصه بازیگری نمایش سنتی داشت. نخستین گامهای فعالیت در عرصه هنر نمایشهای سنتی را پیش از انقلاب به همراه برادرش علی تقوایی برداشت اما اوج فعالیت او به سالهای بعد از انقلاب اسلامی در اواخر دهه ۵۰، بهویژه دهههای ۶۰ و ۷۰ در تئاتر لاله زار بازمیگشت.
بیشترین هنر و درخشش او در عرصه «کمدیهای سفید» بود. هرچند تجربه بازی در نمایشهای سیاهبازی را داشت اما هیچوقت شخصیت سیاه را ایفا نکرد و در قالب دیگر کاراکترهای نمایش سیاهبازی سابقه اجرا دارد. اما اوج درخشش او در عرصه نمایشهای سنتی به کمدیهای سفید بازمیگردد.
شخصیتی نجیب، شریف و بسیار صادق
فتحعلیبیگی با اشاره به آنکه بارها و بارها بازیهای زندهیاد تقوایی را بهویژه زمانی که او در سالنهای نمایشی لالهزار به ایفای نقش میپرداخت از نزدیک مشاهده کرده بودم خاطرنشان کرد: بعد از تعطیلی تماشاخانههای لالهزار شاهد ایفای نقش او در گونه تئاتر آزاد بودم.
دبیر چندین دوره جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی درباره ویژگیهای شخصیتی زندهیاد تقوایی گفت: در کنار دوستی و همکاری که با زندهیاد تقوایی داشتم او را هنرمند و شخصیتی شریف و نجیب میشناسم و از همه مهمتر آنکه چه در کار و چه در زندگی فردی صادق بود.
درگذشت زندهنام تقوایی به خاطر کرونا نبوده است
فتحعلیبیگی در پاسخ به این پرسش که آیا زندهیاد تقوایی به دلیل ابتلا به ویروس کرونا دار فانی را وداع گفته، عنوان کرد: تا جایی که من اطلاع دارم او به این ویروس مبتلا نشده بود ولی طی یکی، دو سال اخیر با بیماریهای مختلفی دست به گریبان بود و علت درگذشت او نیز به سبب عارضههای مزمنی بود که طی این چند وقت جسم و جان او را درگیر کرده بود.
این پژوهشگر نمایشهای آیینی و سنتی تاکید کرد با از دست دادن یکی دیگر از اعضای خانواده نمایش ایرانی بار دیگر فرصت ثبت و ضبط تاریخ شفاهی و دانش مکتوم در سینه این هنرمندان پیشکسوت برای تدوین تاریخ نمایش ایرانی از دست رفت.
فتحعلیبیگی در پایان گفت: در کنار آنکه امیدوارم کمتر در آینده چنین خبرهای تلخی را بشنویم امید آن را دارم که مسئولان بعد از دههها درخواست ما کار ثبت و ضبط اسناد و تاریخ شفاهی مانده در سینه هنرمندان پیشکسوت این عرصه را در دستور کار قرار دهند.