نزدیک به یک سال از ورود ویروس کرونا به کشورمان می‌گذرد؛ ویروسی عالمگیر که تمام ابعاد زندگی جمعی جوامع بشری از سلامت تا اقتصاد و سیاست را به سرعت تحت تاثیری عمیق قرار داد و راهی جز اقدامات پیشگیرانه و درمانی برای کنترل تبعات منفی آن پیش روی حاکمیت‌های ملی باقی نگذاشت.
در این میان، تلاش برای تولید واکسن کرونا، از راهبردی‌ترین اقداماتی بود که در دستور کار بزرگترین شرکت‌های داروسازی دنیا قرار گرفت و به نتایج مهمی هم دست یافت. اکنون واکسن دو شرکت مهم داروسازی «فایزر» و «مدرنا» با دریافت مجوزهای لازم، مورد اقبال بسیاری از کشورها قرار گرفته و صف خرید آنها هر روز بلندتر می‌شود.
تحریم‌ها و مانع‌تراشی‌های دولت آمریکا که پیش از این هم مسیر ورود دارو و اقلام بشردوستانه به ایران را سد کرده بود، در یک سال اخیر هم خرید و واردات دارو و تجهیزات مقابله با کرونا و سپس واکسن کرونا را با چالش‌هایی جدی مواجه کرد. دولت با علم به این موانع و با اتکا به پشتوانه سابقه صد ساله کشور در حوزه داروسازی و واکسن‌سازی، از همان ابتدا تولید واکسن را در دستور کار قرار داد؛ تلاشی که به همت دانشمندان ایرانی اکنون به نتیجه رسیده و با ورود به فاز نخست مطالعات بالینی یعنی تزریق انسانی مورد توجه رسانه‌های مهم جهانی قرار گرفته است.
واکسن‌سازی در سایه دوگانه‌سازی مخرب
انتشار اخباری مبنی بر کارایی بالای واکسن‌های شرکت‌های معتبر داروسازی و طولانی‌شدن صف خرید آنها، نگرانی‌هایی را در داخل کشور برانگیخته بود. این نگرانی عمومی تحت تاثیر دوگانه‌سازی‌های هدفمند و مخرب برخی جریان‌ها بر سر خرید واکسن خارجی یا تولید نمونه داخلی، به مساله‌ای مهم و پرحاشیه در افکار عمومی تبدیل شد. این در حالی بود که دولت از مسیرهای متفاوتی از جمله تلاش برای تولید واکسن وطنی و خرید واکسن خارجی تهیه این کالای استراتژیک را پیگیری می‌کرد.
در سایه این فشارها و همچنین فضاسازی‌های جهت‌دار در خصوص القای «ناکارآمدی» واکسن وطنی، مطالعات تیم‌های تحقیقاتی متعدد ادامه یافت تا جایی که حاصل یکی از این تلاش‌ها دیروز به مرحله تزریق انسانی ختم شد. تزریق نخستین واکسن وطنی به «طیبه مخبر» دختر رئیس ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به عنوان نهاد سازنده این واکسن اقدامی اعتمادساز در افکار عمومی است. «علی عسگری» معاون اجتماعی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) هم دومین داوطلبی بود که با دریافت واکسن «کوو ایران برکت» به صورت عملی به فضاسازی‌های منفی علیه آن پاسخ داد.
در حالی کوو ایران برکت به مرحله تست انسانی رسید که این، تنها یکی از چند گامی است که برای تولید واکسن داخلی برداشته شده است. به گفته «محمد مخبر» رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ه)، علاوه بر این واکسن که وارد فاز مطالعه بالینی انسانی شد، شش مسیر دیگر را برای تولید واکسن دنبال می‌کنیم.
به گفته مخبر، از شش مسیری که دنبال می‌کنیم، بجز کوو ایران برکت، سه مسیر دیگرمان هم در همین مراحل است. از سه مسیر دیگر تولید واکسن کرونا در حال انجام است. در حال حاضر توانایی داریم که از دو یا سه هفته آینده ماهانه ۱.۵ میلیون دوز از واکسن کرونا را در ایران طراحی و تولید کنیم. این در حالی‌است که تجهیزاتی که آورده و متصل می‌شود، بخشی در داخل قابل تهیه هستند و این امکان را به ما می‌دهد تا بتوانیم بیش از ۱۲ میلیون دوز واکسن در ماه تولید کنیم. قطعاً اگر به این نقطه برسیم، دیگر چیزی به اسم مشکل واکسن نخواهیم داشت.
تلاش برای خرید واکسن ادامه دارد
در شرایطی که مطالعات داخلی واکسن کرونا مسیر امیدوارکننده‌ای را طی می‌کند، همزمان تلاش مسئولان برای رفع مشکل نقل و انتقال مالی برای تهیه واکسن خارجی هم ادامه دارد. این در شرایطی است که در هفته‌های اخیر دولت با فشارهای متعددی برای خرید واکسن از سوی برخی جریان‌ها و افکار عمومی مواجه بوده است. رفع مشکل نقل و انتقال مالی از یک سو و مقابله با فضاسازی منفی برخی جریان‌ها علیه دولت در آنچه «بی توجهی به خرید واکسن» می‌خوانند، فشار مضاعفی به دستگاه اجرایی وارد کرد. با این حال خرید واکسن کرونا به ویژه برای گروه‌های حساس، از مهمترین برنامه‌های دولت بوده است.
دیروز بود که در تازه‌ترین تحولات این عرصه، «رضا اردکانیان» وزیر نیرو با موفق خواندن رایزنی‌هایش با مقامات عراقی در بغداد گفت که توافقات خوبی برای برداشت از منابع مالی ایران در عراق با مقامات این کشور به منظور پرداخت هزینه خرید واکسن کرونا از اروپا صورت گرفته است.
این در حالی است که رئیس کل بانک مرکزی هم روز پنجشنبه چهارم دی از حل مشکل خرید واکسن کرونا خبر داد و در صفحه اینستاگرام خود نوشت که بانک مرکزی موافقت اولیه برای انتقال ۲۰۰ میلیون یورو از حساب یک بانک (غیر از منابع بانک مرکزی در کره) را دریافت و دستور پرداخت وجه را صادر کرده است.
در همین حال، «کریم همتی» رئیس جمعیت هلال احمر هم روز دوشنبه هشتم دی از برنامه ریزی برای انتقال ۱۵۰ هزار دوز واکسن کووید ۱۹ از شرکت فایزر به کشور خبر داد.
به این ترتیب، دولت با بهره گیری از ظرفیت ها و امکانات داخلی و بهره‌گیری از ابزار دیپلماسی، از مسیرهای متفاوتی تامین واکسن کرونا به عنوان یکی از اصلی‌ترین مطالبات عمومی و تامین کننده امنیت جانی شهروندان را پیگیری می‌کند. اعتماد به دولت در این مسیر پرچالشی که برای عبور از آن چاره‌ای جز همراهی و همدلی نداریم، پاسخی به دوقطبی‌سازی‌هایی است که منافع ملی و امنیت روانی جامعه را هدف قرار داده‌اند.