رییس کمیسیون مالیات، کار و تامین اجتماعی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی روز چهارشنبه در این نشست در تشریح دلایل کارگریزی در محیط سازمانهای دولتی و غیردولتی گفت: بعضا شایسته سالاری در سازمانها وجود ندارد و برخی افراد توانمند در زیردست و افراد غیرتوانمند در بالادست دستگاه سازمانی قرار می‌گیرند و حتی در برخی موارد به عنوان مدیر نیز انتخاب می‌شوند.
احمد اثنی عشری افزود: همچنین نوعی اشرافیگری در برخی سازمانها نسبت به افراد بالادست و پایین دست دیده می‌شود که به کار آسیب می‌زند.
وی علت فقدان کارگریزی و علاقه نسبت به کار را در برخی کشورها تعریف کار متناسب با توانمندی افراد ذکر و بیان کرد: در این چارچوب بطور مستمر میزان کار انجام شده و همچنین میزان کاری که باید انجام شود به افراد گوشزد می‌شود.
این فعال اقتصادی ادامه داد: شکل گیری فرهنگ کار از داخل خانواده آغاز می‌شود بنابراین فرزندان میبایست ضمن نهی از تنبلی، یاد بگیرند که باید فردی مفید برای جامعه باشند.
وی گفت: همچنین کارمندان سازمانها از لحاظ فضای فیزیکی و محیط شغلی نباید در داخل سلول قرار گیرند بلکه باید دیوارها در داخل مجموعه حذف شوند تا افراد در فضای سالن کار کنند.
اثنی عشری افزود: سلسله مراتب سازمانی نیز باید در چارت اداری کاهش یابد تا سازمان چابک و منعطف شود. تعداد نیروی انسانی هم میبایست متناسب با میزان کار باشد.
وی ادامه داد: استخدام باید زمانی صورت گیرد که برای فرد کار وجود دارد، نه اینکه برای او کار ایجاد شود.
رییس کمیسیون مالیات، کار و تامین اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: مدیران هم ملزم هستند برای افزایش بهره‌وری تلاش و از اشرافیگیری دوری کنند.
فضای کسب و کار مناسب نیسن
رییس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در نشست بررسی علتهای کارگریزی گفت: تا زمانی که فضای کسب و کار مناسب نیست نمی‌توان واژه کارگریزی را برای کارگران تعریف کرد و به آنان نسبت داد.
محمدحسین روشنک فقدان شفافیت و حامی در فضای کسب و کار را عاملی مهم در ایجاد کارگریزی عنوان و بیان کرد: همین وضعیت منجر به بیکار ماندن تعداد زیادی از دانش‌آموختگان مراکز آموزش عالی و دانشگاهها شده است.
به زعم وی: تنها قانون حامی بخش خصوصی مصوب مجلس شورای اسلامی "قانون مستمر فضای مناسب کسب و کار" است که آن هم بطور کامل اجرا نمی‌شود.
این فعال اقتصادی افزود: از سوی دیگر میزان بی‌احترامی در فضای مجازی نسبت به سرمایه‌گذاران و سرمایه‌گذاری بسیار بالا و این خود عاملی برای کارگریزی است.
نایب رییس کمیسیون مسوولیتهای اجتماعی در اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه این نشست گفت: مشخص نیست حامیان طبقه کارگر در جامعه چه کسانی هستند و در سالهای گذشته تنها گروهی که از آن حمایت نشده نیروی کار و مزدبگیر کشور است.
مهران دانشور افزود: تورم به همه داراییها اضافه کرده اما حق و حقوق کارگر تغییر چندانی نداشته است، در حالی این قشر که نیازمند توجه بیشتری از سوی دولت بوده‌اند.
وی ادامه داد: در همین جریان "سهام عدالت" کارگران تنها بخشی بودند که از آن هیچ سهمی نداشتند و در مقابل اتاقهای بازرگانی و کارآفرینان هم واکنشی مناسب در برابر این موضوع از خود نشان ندادند.
عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی تولید را جاده‌ای دوطرفه بین کارآفرینان، سرمایه‌گذاران و کارگران توصیف و بیان کرد: ما نتوانستیم نظام و سازوکاری را ایجاد کنیم که منافع بطور مشترک مورد استفاده قرار گیرند و کارگران به این درجه از فهم و درک برسند که کارفرمایان در بلندمدت و میان مدت دنبال تحقق منافع آنان هستند.
وی گفت: نمی‌توان از کارگری که هیچ هویت جمعی ندارد، انفرادی کار می‌کند و هیچ حمایتی از وی نمی‌شود انتظار داشت که دنبال کارگریزی نباشد.
رییس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه نشست بررسی دلایل کارگریزی گفت: کارفرما از نیروی کارگر تخصصی در جای مناسب استفاده نمی‌کند یا اینکه برای کاهش هزینه‌هایش از یک نیروی انسانی کارگری یا کارشناس بطور همزمان در چند حوزه بهره می‌گیرد. در چنین شرایطی بطور قطع کارگریزی رخ می‌دهد.
احمد زمانیان افزود: برخوردار نبودن یک بنگاه اقتصادی از برنامه مدون نیز منجر به کارگریزی نیروی انسانی آن بنگاه می‌شود.
به گفته وی: جریانی از بی‌اعتمادی بین نیروی کار و کارفرما وجود دارد زیرا بنگاههای اقتصادی به آموزش توجه زیادی ندارند. این را نیز می‌توان به دلایل کارگریزی افزود.
شرایط اقتصادی نامطلوب و فرهنگ ضعیف کار
رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و بازار پول اتاق بازرگانی خراسان رضوی هم در ادامه این نشست گفت: هنجارگسیختگی در نظامهای اقتصادی و اجتماعی و تعدد افرادی که در کوتاه مدت به وضعیت اقتصادی مطلوب دست می‌یابند، اصالت کار را بی‌معنا کرده است.
محمدعلی چمنیان افزود: کاهش شدید قدرت خرید افراد و فقدان تناسب بین سطوح درآمدی و ارزش کار یا تلاش مورد مطالبه سازمانها، از دیگر عواملی است که بر اصالت کار تاثیر گذاشته است.
وی ادامه داد: هم‌اینک در بسیاری از واحدهای صنعتی نبود امنیت کاری برای کارفرمایان و کاهش برنامه‌های راهبردی بلندمدت به تلاشهای صرفا در جهت بقای بنگاه اقتصادی ختم شده است که در پی آن منجر به انتقال حس عدم امنیت به کارگران، کاهش وفاداری و دلبستگی به کار می‌شود.
این فعال اقتصادی گفت: نبود تناسب بین توانمندیها و شایستگی‌های افراد جویای کار و شاخصهای مورد انتظار سازمانها، پایین بودن سطح فرهنگ عملکردمحور و شایستگی‌محور در سازمانها و تضعیف رابطه تلاش، عملکرد و پاداش هم باعث دلسردی کارکنان توانمند شده است.
وی کمبود سواد کافی در کارآفرینان و کم‌توانی آنان برای بهره‌گیری از افراد با توانمندیهای دانشی بالا، کمبود احترام کافی نسبت به کارگر، رعایت نکردن امور اولیه امنیت کاری و انسانی در بسیاری از کارگاهها را از دیگر دلایل کارگریزی برشمرد.
چمنیان افزود: تغییر در سبک زندگی ناشی از بروز فضای اجتماعی و فضای مجازی، گسترش دادن بی‌رویه فرهنگ کارآفرینی و نگاه معیوب و ناقص به آن و همچنین ایجاد لشگر شکست خوردگان بدهکار پرتوقع را می‌توان از دیگر دلایل کارگریزی عنوان کرد.
وی گفت: بسیاری از افراد توانمند هم‌اینک فرصت کاری مناسب در اختیار ندارند یا توانمندیهای افراد متناسب با نیاز بازار و کار نیست. این دو مهم را می‌توان از دلایل اصلی کارگریزی دانست.
تقویت اصول توسعه، راهکار جلوگیری از کارگریزی
رییس کانون انجمنهای صنفی کارفرمایی صنایع خراسان رضوی نیز در ادامه نشست بررسی دلایل کارگریزی گفت: توسعه بر محور چهار اصل "تعامل و گفتگو، احترام و درک متقابل، شناخت و تقویت و نیز برخورداری از فصل مشترک" استوار است و دو چاشنی "صداقت در رفتار و گفتار، تلاش هوشمندانه و دانش محور" نیاز دارد که بتوان به هدف متعالی دست یافت.
محسن شرکا افزود: ما فعالان بخش خصوصی همواره منتقد دولت بوده‌ایم و هیچگاه به ضعفهای درونی خود نیاندیشیدم و برای آن چاره جویی نکرده‌ایم که کارگریزی نیز از همان مقوله‌ها است.
وی ادامه داد: باید بررسی کرد چه اتفاقی افتاده که سرعت پیشرفت ما اینقدر کند و گذشته آرزویی برای آینده ما شده است، چه قصورات و کوتاهیهایی متوجه کار ما است.
این فعال اقتصادی گفت: در فرهنگ و اقتصاد به شدت ضعف داریم. برای توسعه نیاز به همدلی و انسجام و برای ساختن کشور نیاز به بخش خصوصی قوی داریم، اینکه طرحهای دولتی به بخش خصوصی واگذار نشده و اصل ۴۴ قانون اساسی اجرا نمی‌شود ناشی از ضعف فعالان بخش خصوصی است.
رییس کمیسیون مسوولیتهای اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: کشوری که تعداد دانش‌آموختگان دانشگاهی آن از پنج میلیون نفر عبور کرده و تعداد افراد بیکار در بین این قشر افزایش یافته، کارگریزی را تقویت می‌کند.
رضا حمیدی افزود: اگر کارگر بداند که با دلالی و انجام کارهای غیرمولد می‌تواند امورات زندگی خود را بگذراند، از انجام کار مفید و اثربخش دوری می‌کند.
وی ادامه داد: کرفرما نیز در مقابل نمی‌تواند به دلیل اینکه قیمت تمام شده محصولش را بازار بر نمی‌تابد، توقع کارگر خود را نسبت به درآمد مورد نیازش برآورده کند که این نیز به خودی خود باعث کارگریزی می‌شود.
این فعال اقتصادی گفت: موضوع کارگریزی باید متناسب با اوضاع اقتصادی کشور، از سوی پژوهشگران و دانشگاهیان بررسی شود و نتیجه این پژوهش و راهکارهای عملی آن در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد.
زمینه‌ها
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی از سال ۱۳۲۷ تاکنون با هدف تلاش برای رشد و توسعه اقتصاد کشور، تبادل افکار و بیان آراء و عقاید مدیران صنعتی، معدنی، کشاورزی و بازرگانی فعال است. این اتاق هم اکنون با عضویت ۶۰۰ عضو حقیقی و هزار و ۲۰۰ عضو حقوقی شامل شرکتهای تجاری و واحدهای تولیدی صنعتی و معدنی عهده‌دار هماهنگی و همکاری بین بازرگانان و صاحبان صنایع، معادن و کشاورزی در اجرای قوانین مربوطه و مقررات جاری کشور، ارائه نظر مشورتی در مورد مسائل اقتصادی، همکاری با دستگاههای اجرایی و سایر مراجع ذیربط به منظور اجرای قوانین و مقررات مرتبط با اتاق، ارتباط با اتاق سایر کشورها و تشکیل اتاقهای مشترک و کمیته‌های مشترک با آنها براساس سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی ایران است.
همچنین شش هزار و ۵۰۸ واحد صنعتی با اشتغالزایی ۲۰۴ هزار نفر و سرمایه‌گذاری ۱۰۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال در خراسان رضوی فعال هستند. ۹۵ درصد سرمایه‌گذاری بخش تولید صنعتی در این استان متعلق به بخش خصوصی است. بیشترین حجم سرمایه گذاری صنعتی در خراسان رضوی به ترتیب متعلق به صنایع فلزی، صنایع غیرفلزی و معدنی، صنایع پتروشیمی و پلیمری است. صنایع غذایی در خراسان رضوی دارای رتبه چهارم سرمایه گذاری صنعتی است.
یک میلیون و ۲۰۰ هزار کارگر در استان شش میلیون و ۸۷۰ هزار نفری خراسان رضوی مشغول کار هستند. ۸۷۹ کارگاه تولیدی هریک با افزون بر ۱۰ کارگر در خراسان رضوی دایر است. از این تعداد ۵۴۰ کارگاه بین ۱۰ تا ۴۹ کارگر، ۱۴۹ واحد بین ۵۰ تا ۱۰۰ کارگر و ۱۹۰ کارگاه نیز افزون بر ۱۰۰ کارگر شاغل دارند.
۴۰،۹ درصد واحدهای تولیدی خراسان رضوی در بخش خدمات، ۳۹،۹ درصد در بخش صنعت و بقیه در بخش کشاورزی فعالیت دارند. هزار و ۱۷۸ تشکل کارگری و کارفرمایی نیز در این استان فعالیت می‌کنند. بیشترین تعداد این تشکلها مربوط به کارگران و ۱۸۱ تشکل هم مربوط به انجمن صنفی کارفرمایان است. بر این اساس خراسان رضوی از نظر تعداد تشکلهای کارگری و کارفرمایی رتبه دوم کشور را پس از تهران دارد.
۱- نظام اداری دولتی هم در این استان شامل ۱۰۶ دستگاه اجرایی با ۱۵۲ هزار کارمند است. ۵۱ درصد کارکنان این دستگاهها مرد و بقیه زن هستند. شیوه استخدامی ۷۵ درصد از کارمندان نهادهای دولتی در خراسان رضوی "رسمی"، ۱۱ درصد "پیمانی" و چهار درصد "قراردادی" است.