به گزارش ایرنا، دکتر مصطفی قانعی روز پنجشنبه در رویداد آنلاین بررسی وضعیت تولید واکسن در کشورها و ارایه توانمندی ایران در تولید آن افزود: ایران برای تامین واکسن مورد نیاز برای مقابله با ویروس کرونا ۳ رویکرد شامل تامین ۱۶.۸ میلیون دوز واکسن از طریق مجموعه کواکس، تامین ۲۵.۵ میلیون دوز از طریق واردات و ۲۵ میلیون دوز از طریق تولید داخل را در نظر گرفته است.
وی بیان کرد: در همین راستا برای تولید واکسن در کشور کمیته اخلاق شکل گرفته است، همچنین شرکت هایی برای تولید واکسن در کشور به وجود آمده اند و پلت فرم های خود را ارایه داده اند، در همین راستا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۲۵۵میلیارد تومان از شرکت هایی که کار تولید واکسن آنها تا سر حد بالینی پیش رفته اند حمایت کرده و صندوق نوآوری نیز ۱۲۵ میلیارد تومان از این شرکت ها که تا سر حد بالینی رفته اند حمایت کرده است.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یادآور شد: معاونت علمی در نظر دارد مبلغ ۷۱۰ میلیارد تومان برای تولید انبوه واکسن توسط شرکت های دانش بنیان تخصیص دهد و یا اینکه واکسن را پیش خرید نماید.
قانعی افزود: در حال حاضر ما در کشور هر ۴ مدل پلت فرم دنیا در زمینه تولید واکسن کرونا را انجام می دهد، مدل واکسن مدرنا، مدل واکسن سینووکس ، مدل آسترازنیکا و حتی پروتئین نوترکیب را داریم و کارهای تحقیقاتی در شرکت های ایرانی در دست انجام است.
وی با اشاره به اینکه کرونا علاوه بر تهدیدها، فرصت ها و دستاوردهایی برای ایران داشت گفت: ایجاد زیر ساخت آزمایشگاه سطح ایمنی ۳ که ۱۰ سال پیگیر آن بودیم در این دوران محقق شد و شکل گرفت، تقویت بخش خصوصی جهت رفع نیازهای داخلی در شرایط تحریمی که توسعه واکسن را در پی داشت، دستیابی و تثبیت دانش فنی واکسن های نسل جدید و نیز ایجاد فضای رقابتی برای شرکت های دانش بنیان از جمله دستاوردهای دوران مثبتی است که در شیوع ویروس کرونا برای کشور به دست آمد.
تولید ۲۵.۵ میلیون دوز واکسن کرونا درکشور
قانعی با اشاره به اینکه در گزارش یونیسف ایران جز کشورهای تولید کننده واکسن کرونا قرار گرفته است، یادآور شد: ایران برنامه تولید ۲۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دوز واکسن کرونا را در دستور کار دارد.
وی گفت: در حال حاضر سهم عمده‌ای(نزدیک به ۳.۲ میلیارد دوز ) از واکسن‌های تولید شده از سوی شرکت‌های "اکسفورداسترازنیکا"، "جانسون اند جانسون"، "نووکس"، "سانوفید"، "مدرنا" و "بیوان تک" پیش فروش شده است، قیمت این واکسن‌ها از ۳۷ تا ۴ دلار اعلام شده است.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با بیان بر اینکه ۳ تا ۴ ماه از کشورهای تولید کننده واکسن عقب‌تر هستیم توضیح داد: واکسن ایران در فاز یک و واکسن تولید شده در سایر کشورها در فاز ۳ قرار دارد،در تمام دنیا عمده تامین کننده منابع مالی تولید واکسن دولتها هستند که محصول را پیش خرید کرده اند و با این روش وارد همکاری با شرکت‌ها شدند در این صورت اگر تولید واکسن شکست می‌خورد، شرکت‌ها متضرر نمی شدند. بهتر بود در ایران نیز در ابتدای راه با پیش خرید واکسن چنین اقدام جدیی انجام می‌شد.
قانعی با بیان اینکه میزان پیش خرید واکسن در دنیا ۷ میلیارد و ۲۵۰ میلیون دوز است ،افزود: بیشترین فروش مربوط به شرکت "آکسفورد" است که دلیل آن عرضه واکسن بدون سود و با قیمت ۴ دلار بوده است.
تولید ۷.۷ میلیارد دوز واکسن کرونا درنیمه اول ۲۰۲۰
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با اشاره به حجم تولید واکسن کرونا در دنیا گفت: تا ۳ ماه آخر سال ۲۰۲۰ یک میلیارد دوز واکسن تولید شده است و در نیمه اول ۲۰۲۱ حدود ۷.۷ میلیارد دوز واکسن در دنیا تولید می‌شود که این میزان معادل جمعیت کره زمین است و اگر قرار باشد به هر فردی دو دوز از واکسن تزریق شود واکسن برای حدود ۴ میلیارد نفر تا نیمه اول سال ۲۰۲۱ تولید خواهد شد.
قانعی ادامه داد: در نیمه دوم سال ۲۰۲۱حدود ۱۲ میلیارد دوز واکسن تولید خواهد شد و این میزان برای سال ۲۰۲۲ به ۲۸ میلیارد دوز می‌رسد.
۶۱ واکسن کرونا در دنیا
وی گفت: تعداد واکسن‌های کرونا تولید شده در دنیا را ۶۱ مورد است ، تمامی شرکت‌های واکسن ساز کرونا بر ۴ پایه کار می‌کنند که یکی از آنها بر پایه ویروس کامل کرونا است که حدود ۸ واکسن بر اساس ویروس غیر فعال شده کرونا است که بخش عمده‌ای از شرکت‌ها بر پایه ویروس کامل کرونا اقدام به تولید واکسن کردند.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی یادآور شد: نوع دوم واکسن کرونا بر پایه ناقل ویروسی است که این نوع شامل دو نوع "تکثیرشونده" و "غیر تکثیرشونده" تقسیم می‌شوند، سهم عمده واکسن‌ها (حدود ۱۶ واکسن) بر پایه ناقل ویروسی از نوع غیر تکثیرشونده هستند،علاوه بر آن بخش دیگری از واکسن‌ها بر پایه DNA و RNA ها هستند که ۱۶ واکسن ساز در این زمینه‌ها وارد شدند.
وی نوع چهارم واکسن کرونا را بر پایه "زیر واحد پروتئینی (Subunit) برشمرد و گفت: ۲۰ واکسن ساز محصول خود را بر اساس زیر واحد پروتئینی تولید کردند و بر این اساس اگر صدها شرکت واکسن سازی در دنیا موجود باشند، واکسن کرونا خود را بر این ۴ پایه تولید می‌شود.
قانعی درخصوص انتخاب بهترین واکسن کرونا در دنیا با تاکید بر اینکه چند مولفه در این زمینه موثر اس گفت: ۱۶ درصد از واکسن کرونای تولید شده اگر یک دوز تزریق شود، کفایت می‌کند و برای ۵۷ درصد واکسن‌ها دو دوز تزریق که از این تعداد ۸ درصد آنها باید دو دوز در روزهای صفر و ۱۴ تزریق شود. علاوه بر آن ۲۰ درصد در ۲ دوز صفر و ۲۱ تزریق دارند.
به گفته وی ۲۹ درصد واکسن‌های کرونا ۲ دوز در فواصل صفر و ۲۸ روزه باید تزریق شوند و واکسن‌های ۳ دوزی شامل واکسن‌هایی هستند که در فواصل صفر، ۲۸ و ۵۶ باید تزریق شوند.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با تاکید بر اینکه ۲۵ درصد واکسن‌های تولیدی در پایگاه رفرنس نحوه تزریق را مشخص نکردند، ادامه داد: به طور کلی ۵ درصد واکسن‌های کرونا خوراکی و ۸۵ درصد آنها تزریقی هستند و عمده واکسن‌ها به سمت تزریق و دو دوز بین ۱۴ تا ۲۸ روز فواصل دریافت واکسن رفتند.
وی بیشترین سهم تولید واکسن کرونا را شامل کشورهای آمریکا دانست و یادآور شد: طبق گزارش مجله نیچر کشورهای انگلستان، هند، نروژ، فرانسه، سوئیس، چین، جمهوری چک، هلند، بلژیک، ژاپن، اندونزی، کره جنوبی، ترکیه، آرژانتین و کانادا تولید کننده واکسن است بدون آنکه نامی از ایران برده شود.
قانعی ادامه داد: شرکت‌های تولیدکننده همواره به مرور برای فروش واکسن اقدام کرده تا بازار پیدا کنند، پلتفرم‌های تولید واکسن در آمارهای ارایه شده وجود ندارد و محاسبه نشده بنابراین این احتمال وجود دارد که میزان تولید واکسن ایران هم به واکسن‌های تولیدی دنیا اضافه شود.
وی گفت : طبق بررسی‌های به عمل آمده، تا شهریور سال آینده مشکل تامین واکسن در ایران نخواهیم داشت و سال آینده همین موقع حتی با مازاد واکسن روبرو می شویم.
قانعی با بیان اینکه شاید تولید یک واکسن پنج سال زمان ببرد، گفت: اکنون شاهد هستیم که بیشتر این واکسن‌ها در کمتر از یک سال تمام مراحل را طی کرده‌اند و در حال آزمایشات هستند که زودتر واکسن را به تولید برسانند؛ علاوه بر این، فاز ۴ که رصد و ایمنی است، با عنوان فاز تسریع‌شده پیش می‌رود که ما مانند سایر کشورها با این مکانیزم پیش می‌رویم.
دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی گفت: در مجله نیچر آمده که سال ۱۸۸۰ واکسن «تیفوئید» ۱۰۰ سال زمان برد تا به تولید برسد اما به مرور زمان تولید واکسن‌ها کاهش یافت به طوری که تولید واکسن هپاتیت ۱۰ تا ۱۵ سال به طول انجامید.
قانعی در خصوص تائیدیه‌های واکسن‌ها گفت: به طور کلی دو نوع تائیدیه وجود دارد که شامل FDA و تائیدیه محلی می‌شود؛ همه واکسن‌هایی که تائیدیه محلی گرفتند هنوز در فاز 3 بالینی هستند. تمام واکسن‌سازهای دنیا هنوز در مرحله فاز سه بالینی هستند و مطالعاتشان به اتمام نرسیده اما بر اساس تائیدیه‌های محلی، تزریقشان را شروع کرده‌اند.
قانعی در خصوص واکسن‌هایی که اجازه استفاده اضطراری آنها صادر شده است، افزود: واکسن‌های «فایزر»، «کانسینو»، «گامالیا»، «انستیتو وکتور»، «سینوک» و «سینوفارم» از جمله واکسن‌هایی هستند که استفاده اضطراری آنها صادر شده است.
وی درباره واکسن‌هایی که اجازه استفاده اضطراری آنها از طریق FDA صادر شده است، گفت: واکسن‌های «فایزر» و «مدرنا» از جمله واکسن‌هایی هستند که تائیدیه FDA و همچنین واکسن‌های «سینوفارم» و «فایزر عربستان سعودی» تائیدیه‌های کامل محلی را دریافت کرده‌اند.
قانعی درباره ویژگی‌های واکسن گفت: ما باید در تولید واکسن به گونه‌ای عمل کنیم که پاسخ متعادل سیستم ایمنی را بینیم و اینها را باید تحریک کنیم تا آنتی‌بادی‌های غیرخنثی‌کننده و سرگردان نداشته باشیم.
ارایه واکسن آنفلوآنزای ایرانی تا یک ماه آینده
قانعی همچنین در این وبینار در پاسخ به این سوال که چرا ما نمی توانیم واکسن آنفلوآنزا بسازیم ولی به سرعت واکسن کرونا را ساختیم گفت: یک ماه دیگر صبر کنید واکسن آنفلوآنزا داخلی ارائه خواهد شد.
وی همچنین در خصوص جهشهای ایجاد شده در ویروس کرونا گفت: پایش جهشهای ویروس کرونا بر عهده شرکت های واکسن ساز نیست. برای پایش موسساتی ایجاد شده است.
وی افزود: جهش ویروسی کرونا که در کشور انگلستان رخ داده هنوز در ایران مشاهده نشده است.