چهل و یکمین نشست شورای همکاری های خلیج فارس در شهر «العلا» عربستان سعودی روز سه شنبه با مشارکت امیر قطر فردای روز اعلام مشترک ریاض و دوحه برگزار شد؛ اعلامی که بر بازگشایی عرصه هوایی و مرزهای زمینی و دریایی دو کشور بعد از سه سال تاکید کرد.
به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری رسمی عربستان (واس) محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در پایان این نشست اعلام کرد که نمایندگان کشورهای مشارکت کننده بیانیه ای «برای تاکید بر همبستگی و ثبات» امضا کردند. بن سلمان اقدام نمایندگان کشورهای مشارکت کننده برای امضای بیانیه العلا را «شجاعانه» توصیف کرد.
این نشست با مشارکت امیر قطر فردای روز اعلام مشترک ریاض و دوحه برگزار شد؛ اعلامی که بر بازگشایی عرصه هوایی و مرزهای زمینی و دریایی دو کشور بعد از سه سال تاکید کرد.
بن سلمان همچنین از تلاش های آمریکا در این زمینه تشکر کرد.
در سخنرانی افتتاحیه این نشست، ولیعهد سعودی از تلاش های کویت و آمریکا تقدیر کرد؛ کمک هایی که «منجر به همکاری همه برای رسیدن به توافق درباره بیانیه العلا شد».
محمد بن سلمان با تکرار اتهامات واهی درباره ایران خواستار «وحدت تلاش ها برای مواجهه به چالش های منطقه به ویژه برنامه هسته ای و موشکی بالستیکی ایران» و طرح هایی شد که به ادعای وی «مخرب است» و «نمایندگان ایران» در منطقه اجرای آن را بر عهده دارند.
این نشست که بیانیه آن نام «العلا» را دارد به نام دو حاکم اخیرا درگذشته «سلطان قابوس و شیخ صباح» نامگذاری شد؛ شاه عمان و امیر کویت.
پیش از امضای بیانیه پایانی نشست، شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح امیر کویت نیز از تلاش های آمریکا برای آنچه «از بین بردن شکاف بین کشورهای منطقه» نامید، تشکر کرد.
کویت چند ساعت پیش از آغاز نشست شورای همکاری خلیج فارس اعلام کرد که مرزهای هوایی، زمینی و دریایی خود را بعد از سه سال و نیم محاصره قطر، به روی آن کشور خواهد گشود.
پیش از برگزاری نشست، ترافیک تماس های تلفنی بین کشورهای ذینفع ایجاد شد؛ از امیر کویت شیخ نواف الصباح و وزیر امور خارجه کویت شیخ احمد ناصر الصباح با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر دولت قطر، وزیر خارجه او و نیز با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی، از فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی با همتای او در کویت و از همه اینها با مقاماتی در دولت آمریکا به ویژه جارد کوشنر داماد دونالد ترامپ رئیس دولت مستعجل آمریکا و مایک پمپئو وزیر خارجه اش.
ایوانکا ترامپ دختر رئیس جمهور آمریکا به نقش همسرش جارد کوشنر داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ در رسیدن به توافق و اممضای بیانیه نشست شورای همکاری اشاره کرد و در توییتر نوشت: برای کاهش شکاف بین کشورهای (عربی) خلیج فارس، عربستان سعودی، قطر و کشورهای دیگر خلیج فارس توافقی با میانجیگری آمریکا و کویت امضا کردند.
دختر رئیس جمهور آمریکا این رویداد را «پیروزی تاریخی» تیم تحت هدایت جارد کوشنر همسرش و آوی برکوویچ معاون او دانست و افزود: این توافق بعد از سلسله توافقاتی تاریخی برای صلح در خاورمیانه حاصل شد. (اشاره ایوانکا ترامپ به عادی سازی روابط رژیم صهیونیستی با امارات، بحرین، سودان و مغرب است.)
امیر قطر بعد از سال ها برای اولین بار پس از بحران در روابط قطر و عربستان در حالی در راس هیات کشورش به عربستان رفت که در شهر العلا، محمد بن سلمان ولیعهد سعودی پای پلکان هواپیما منتظرش بود تا آن گونه که رسانه ها گزارش دادند تمیم را بعد از سه سال و نیم خصومت بی سابقه در آغوش گیرد.
پادشاهی عمان را فهد بن محمود آل سعید وزیر امور شورای همکاری با هیات همراه به نیابت از سلطان بن طارق آل سعید سلطان این کشور، نمایندگی کرد.
حمد بن عیسی آل خلیفه شاه بحرین هم ترجیح داد ولیعهد خود سلمان بن حمد آل خلیفه (نخست وزیر با حفظ سمت) را به این نشست بفرستد.
از امارات هم شیخ محمد بن راشد رئیس دولت با هیات همراهش آمد و مصر هم به اعزام «سامح شکری» وزیر امور خارجه اکتفا کرد.
بهبود روابط کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و همپیمانان منطقه ای آنان با قطر در حالی است که به ظاهر اتفاق خاصی از سوی قطر برای خروج آن از محاصره این دولت ها نیفتاده است و ناظران تحولات در روابط این کشورها می گویند چنین گشایشی یک پیروزی آشکار برای دوحه بعد از سه سال و نیم محاصره بی حاصل به شمار می رود.
یک مسئول مطلع آمریکایی که خواست نامش فاش نشود بعد از اعلام عربستان و تصریح آن کشور بر عزم خود برای رفع محاصره قطری ها به برخی رسانه های عربی گفت گشایش بین چهار کشور محاصره کننده قطر یعنی عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر با طرف قطری محقق شده است.
عربستان سعودی آشکارا از عقب نشینی و قصدش برای پایان محاصره همسایه شرقی خود خبر داد اما سه کشور دیگر چنین تصریحی نداشتند این در حالی است که مسئول آگاه آمریکایی گفت که واشنگتن انتظار دارد سه کشور دیگر (امارات، بحرین و مصر) نیز به پایان محاصره قطر بپیوندند و بر اساس توافق امضا شده در نشست، قطر نیز از همه دعاوی قضایی خود درباره محاصره، چشم پوشی کند.
این چهار کشور در نیمه سال ۲۰۱۷ قطر را متهم به حمایت از تروریسم و محاصره زمینی، دریایی و هوایی کردند. دوحه، در مقابل اعلام کرده بود که این محاصره توطئه ای با هدف نقض حاکمیت قطر است.
ظریف موفقیت قطر در ایستادگی در برابر فشارها را تبریک گفت
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به عدم پذیرش شروط ائتلاف تحت رهبری عربستان توسط قطر، موفقیت دوحه در ایستادگی در برابر فشار و اخاذی را تبریک گفت.
ظریف با انتشار پیامی در صفحه توئیتر خود نوشت: تبریک به قطر برای موفقیت در مقاومت شجاعانه در برابر فشار و اخاذی.
وزیر خارجه ایران خطاب به دیگر همسایگان عربی ایران افزود: ایران نه دشمن است و نه تهدید. مقصر جلوه دادن (دیگران) کافی است – مخصوصا زمانیکه پشتیبان بی ملاحظه شما در حال خروج (از قدرت) است.
وی ادامه داد که زمان آن است که آنها پیشنهاد ایران برای ایجاد یک منطقه امن را بپذیرند.
قطر: عربستان نماینده سایر کشورهای محاصره کننده است
شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر بامداد امروز چهارشنبه تاکید کرد که عربستان در گفت و گوهای حل بحران با کشورهای محاصره کننده قطر نماینده همه آن کشورها (امارات، بحرین و مصر) به شمار می آید. (به این معنا که هر گونه توافقی بین قطر و عربستان برای سایر کشورها نیز لازم الاجرا خواهد بود).
وزیر امور خارجه قطر: کشورهای عربی با ایران گفت و گو کنند
شبکه الجزیره قطر گزارش داد که وزیر امور خارجه قطر خواستار گفت و گوی کشورهای عربی با ایران نیز شد.
وزیر قطری تصریح کرد: حل بحران باید از رهگذر گفت و گو و احترام به حاکمیت و دخالت نکردن در امور داخلی سایر کشورها باشد.
بخش هایی دیگر از بیانیه شورای همکاری خلیج فارس
- بیانیه پایانی نشست بر همدوشی کشورهای خلیج فارس در مقابل هر گونه مداخله های مستقیم یا غیرمستقیم در امور هر کدام از این دولت ها و بر روابط محکم و تقویت روابط و حسن همجواری تاکید دارد.
- امضای جمهوری مصر پای بیانیه العلا نشان دهنده روابط محکم برادرانه مصر با کشورهای خلیج فارس در چارچوب همکاری و هماهنگی بین کشورهای شورای همکاری در خدمت اهداف والای امت عربی است.
- اجرای کامل و دقیق نگاه ملک سلمان شاه سعودی که شورای همکاری در نشست سی و ششم خود ( دسامبر ۲۰۱۵ ) آن را تصویب کرد مبنی بر تعیین جدول زمانی مشخص و پیگیری دقیق تکمیل بنیان های وحدت اقتصادی و دو سازمان دفاعی و امنیتی مشترک بین این دولت ها و نیز متبلور کردن سیاست خارجی یکپارچه کشورهای عضو.
- فعال سازی نقش «مرکز پیشگیری از امراض و مبارزه با بیماری های خلیج فارس» که در نشست جاری تاسیس شد و تجهیز آن برای هماهنگی فعالیت های مشترک کشورهای عضو شورای همکاری برای مقابله با شیوع کرونا و سایر بیماری های واگیر.
- تکمیل پیش نیازهای اتحاد گمرکی و بازار مشترک خلیج فارس، بنای راه آهن خلیج فارس، سازمان امنیت آب و غذایی.
- توسعه توانمندی های تکنولوژیکی دستگاه های حکومتی در عرصه های هوش مصنوعی، توسعه روش های تدریس، نظارت بهداشتی و تجارت الکترونیک.
- تقویت تکامل نظامی بین کشورهای عضو شورای همکاری تحت نظارت شورای مشترک دفاع و کمیته عالی نظامی و فرماندهی واحد شورای همکاری برای مواجهه با چالش های موجود بر اساس توافق دفاع مشترک و بر مبنای امنیت جمعی اعضا.