گرچه اینک همه ۳۳ شهرستان استان خراسان رضوی از لحاظ شیوع ویروس کرونا وضعیت زرد داشته و یا آبی شده‌اند اما نباید فراموش کرد که حصول این موفقیت در پی سه موج پیاپی اوجگیری شیوع ویروس کرونا، بیانگر این نکته حساس است که هنوز ویروس منحوس در سطح جامعه وجود دارد و امکان طغیان چندباره آن محتمل است.
همچنین تداوم حدود یک سال بحران شیوع ویروس کرونا که تعطیلی اجباری بخش عمده‌ای از بازار و کار و کسبها را در پی داشت، زیان اقتصادی قابل توجهی را ببار آورده که نیازمند فرصتی برای ترمیم و جبران است.
حالا که در آستانه نوروز ۱۴۰۰ تلاشهای مستمر مسوولان بهداشت و درمان و دستگاههای اجرایی با همکاری مردم شرایط را برای جبران زیانهای گذشته مهیا نموده باید با بررسی علل این موفقیت، در پی تقویت و استحکام آنها بود تا دوباره شاهد رونق و روال عادی فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مشهد و خراسان رضوی باشیم.
کانون اصلی مبارزه با ویروس کرونا که هنوز درمانی برای آن پیدا نشده، بر اقدامات پیشگیرانه متمرکز است. اقداماتی که عامل اصلی اجرای آن تک تک اعضای جامعه و دریک کلام "مردم" هستند.
کارکنان نظام بهداشت و درمان ظرف حدود یک سال اخیر در خط مقدم مبارزه با ویروس کرونا سنگ تمام گذاشته، با تقدیم صدها "شهید سلامت" و تحمل خستگی فرسایشی مزمن، همچنان مدافع سلامت جامعه هستند. نهادهای اجرایی نیز در این مدت گرچه مجبور به اعمال دورکاری کارکنان و در برخی موارد توقف کار شده‌اند اما نه تنها اجازه کوچکترین وقفه‌ای را در روند ارائه خدمات عمومی نداده‌اند بلکه با اقدامات پشتیبانی در توزیع اقلام بهداشتی پیشگیرانه و کمکهای مادی، سنگری مستحکم در جبهه مبارزه با ویروس کرونا را شکل داده‌اند.
بر این اساس می‌بایست هم‌اینک بدون کوچکترین وقفه، با تقویت پیوند و گسترش همکاری اعضای مثلث مردم، کادر بهداشت و درمان و نهادهای اجرایی نه تنها وضعیت کنونی را حفظ کرد بلکه آن را تا اعلام وضعیت سفید عاری از ویروس کرونا در خراسان رضوی ادامه داد.
بنا بر اعلام دانشگاه علوم پزشکی مشهد، استان خراسان رضوی به لحاظ شیوع ویروس کرونا هم‌اینک در مقایسه با دیگر استانهای کشور در پایین‌ترین سطوح و در واقع انتهای جدول رده‌بندی قرار گرفته که موفقیتی ناشی از همکاری اضلاع مردم، نهادهای اجرایی و کادر بهداشت و درمان است.
مساله اوجگیری دوباره شیوع ویروس کرونا اکنون تصمیم‌گیری در زمینه چگونگی بازگشت به زندگی عادی از طریق همزیستی با کرونا را به عنوان چالش جدی مسوولان در سطح کشور مطرح کرده است.
کاهش ۸۰ درصدی بیماران بستری و مبتلایان سرپایی در خراسان رضوی نسبت به اوج سوم شیوع ویروس کرونا در آذر ماه گذشته، دستاوردی موفق در مقابله با این ویروس منحوس محسوب می‌شود که باید نه تنها آن را حفظ کرد بلکه تا نابودی ویروس کرونا گسترش و استمرار داد.
حفظ وضعیت موجود، حرکت به سمت سپیدی
استاندار خراسان رضوی در آخرین نشست ستاد استانی پیشگیری و مقابله با کرونا گفت: با اقدامات انجام شده شاهد سیر نزولی ابتلا به کرونا در استان هستیم اما حفظ این وضعیت از اهمیت بسزایی برخوردار است و امیدواریم با تداوم کاهش تعداد مبتلایان، به وضعیت سفید در خراسان رضوی دست یابیم.
محمدصادق معتمدیان افزود: گرچه محدویتهای کرونایی از ابتدای آذر ماه تاکنون تبعات اقتصادی به دنبال داشته اما فواید آن از بابت مهار ویروس منحوس و کاهش تعداد مبتلایان به بیماری کووید ۱۹ بسیار بوده است.
وی ادامه داد: تعداد موارد فوت روزانه ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در خراسان رضوی از ۶۰ نفر در اوج شیوع آن اکنون به کمتر از ۱۰ نفر کاهش یافته و این شرایط باید با حفظ و مدیریت وضعیت موجود تداوم یابد.
در حالی که افزون بر نیمی از اقتصاد خراسان رضوی وابسته به صنعت گردشگری است، بحران شیوع ویروس کرونا بیشترین خسارت را به ویژه در شهر مشهد که ۵۵ درصد مراکز اقامتی کشور را در خود جای داده به همین حوزه وارد کرده است.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی خسارات اقتصادی ناشی از شیوع کرونا را در این استان تا پایان امسال، فقط از محل گردشگری ۵۰ هزار میلیارد اعلام کرد که برابر با کل درآمد سالانه دولت از محل فعالیت صنعت گردشگری خراسان رضوی است.
موج نخست شیوع ویروس کرونا در خراسان رضوی از اسفند پارسال تا انتهای فروردین امسال، موج دوم آن ظرف ماههای تیر و مرداد و موج سوم شیوع ویروس همه‌گیر در آبان و آذر ماه امسال به اوج خود رسید و اکنون خطر شیوع موج چهارم همزمان با روزهای سرد زمستان که سازمان بهداشت جهانی از آن به عنوان "زمستان سیاه" یاد کرده و همچنین خطر ورود نوع جهش یافته ویروس کرونا معروف به "کرونای انگلیسی" متولیان حوزه سلامت را نگران کرده است.
این در حالی است که با نزدیک شدن به تعطیلات نوروز و فرارسیدن سال ۱۴۰۰، صاحبان کسب و کارها به ویژه در بخش گردشگری کلانشهر مذهبی مشهد و خراسان رضوی با شنیدن خبرهای امیدبخش از مهار ویروس کرونا، چشم امیدشان را به ورود زائر و مسافر در سال نو برای جبران خسارات پیشین دوخته‌اند.
در باب اشتیاق ایرانیان برای سفر به مشهد همین بس که رییس اداره مدیریت راههای اداره‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی استان اعلام کرد با لغو محدودیتهای کرونایی از ۱۴ دی ماه جاری بر سفرهای جاده‌ای، حجم رفت و آمد خودروها به این استان ظرف سه روز نخست هفته جاری در مقایسه با مدت مشابه هفته پیش ۴۰ درصد بیشتر شده است.
خراسان رضوی در پایین‌ترین سطح شیوع
رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: خراسان رضوی به لحاظ شیوع ویروس کرونا هم‌اینک در پایین‌ترین سطح و انتهای جدول رده‌بندی کشوری قرار دارد.
دکتر محمدحسین بحرینی طوسی افزود: موارد بیماری کووید ۱۹ در مشهد نیز با توجه به جمعیت و شرایط خاص این کلانشهر کاهش چشمگیری یافته است.
وی به تداوم سیر نزولی جمعیت مبتلا به ویروس کرونا در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: همه ۳۳ شهرستان این استان از وضعیتهای قرمز و نارنجی خارج شده‌اند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: تعداد بستری روزانه بیماران کرونایی در خراسان رضوی اکنون به کمتر از ۱۲۰ نفر و تعداد کل بیماران بستری به کمتر از ۶۰۰ نفر کاهش یافته و این در حالی است که تعداد بستری روزانه بیماران کووید ۱۹ در اوج شیوع ویروس کرونا تا ۴۰۰ نفر و تعداد کل بستری شدگان تا دو هزار و ۳۰۰ نفر رسیده بود.
وی گفت: تعداد کنونی بستری شدگان در بخش مراقبتهای ویژه مراکز درمانی خراسان رضوی نیز از ۴۸۰ نفر به زیر ۲۰۰ نفر کاهش یافته و تعداد موارد فوت هم از ۵۰ نفر به پنج نفر در روز رسیده است.
دکتر بحرینی افزود: شمار مبتلایان به ویروس کرونا در بخش سرپایی نیز با وجود افزایش تعداد آزمایشهای پی.سی.آر کاهش قابل توجهی یافته بطوری که نتایج مثبت آزمایشهای بخش سرپایی در مشهد اکنون به حدود ۲۰ درصد نزول کرده در حالی که این میزان در اوج بیماری بالاتر از ۵۰ درصد بود.
وی ادامه داد: این موفقیت دستاورد اقدامات همزمان و هماهنگ و نتیجه همدلی و وحدت بین تمامی دست‌اندرکاران مهار ویروس کرونا در استان خراسان رضوی است.
رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد به اجرای "طرح شهید سردار سلیمانی" با عنوان "مسجد، سنگر سلامت" برای مقابله با شیوع کرونا در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: اجرای این طرح نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید ۱۹ و مهار شیوع ویروس کرونا با کمک دستگاههای اجرایی نظیر جمعیت هلال احمر و همچنین سپاه پاسداران و نیروی مقاومت بسیج داشته است.
محورهای مقابله با کرونا
مدیر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: نگرانی مهم کنونی که ذهن مردم و مسوولان را مشغول کرده، احتمال بروز موج چهارم شیوع ویروس کرونا ظرف ماههای آتی است.
دکتر ندا اخروی افزود: نکته مهم دیگر که بر این نگرانیها افزوده، بحث بروز سویه جدید ویروس کرونا در انگلیس معروف به "کرونای انگلیسی" است که احتمال شدت بیشتر موارد بیماری کووید ۱۹ در کشور ما مطرح می‌کند.
وی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا "پذیرش و تعهد" را دو نکته مهم و محوری در پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا از سوی همه اعضای جامعه و مسوولان عنوان و بیان کرد: پذیرش واقعی و درک ذهنی معطوف به عمل از سوی مردم مبنی بر اینکه موجودی موذی با نام "ویروس کرونا" در جامعه وجود دارد و به محض کوتاهی ما در رفتارهای پیشگیرانه، بی‌رحمانه قربانی میگیرد نیازی حیاتی در مسیر مبارزه با این بحران بهداشتی است.
مدیر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: "پذیرش" یعنی اینکه کرونا را یک بن‌بست لاعلاج تصور نکنیم و مقابله با آن و مهارش را به عنوان امری حیاتی پذیرفته تا به هر قیمتی روش نابودی‌اش پیدا نماییم.
وی گفت: "تعهد" نیز به این معنا است که ما در قبال خود و دیگران، در مقابله با ویروس کرونا مسوول هستیم و وظیفه داریم "اصول پیشگیری" را به شکل جدی و همیشگی برای خود و دیگران رعایت کنیم بطوری که حتی به دیگران برای رعایت اصول پیشگیرانه تذکر دهیم.
دکتر اخروی افزود: "اصول پیشگیرانه" همان رفتارهای ساده‌ای هستند همه مردم بارها شنیده و آموزش دیده‌اند، یعنی "استفاده از ماسک بهداشتی صورت، رعایت فاصله فیزیک در اجتماعات، مراجعه فوری به پزشک به محض مشاهده علائم مشکوک و رعایت ملزومات شرایط قرنطینه" که مهمترین نشانه برای پذیرش و تعهد آحاد جامعه هستند.
وی ادامه داد: نتیجه باور و عمل به این "پذیرش و تعهد" آن خواهد بود که مسوولان با اعتماد به مسوولیت‌پذیری افراد جامعه بتوانند پروتکلها را بازنگری کنند تا روال فعلی زندگی به شرایط معمول نزدیکتر شده و شاید بتوان با رعایت شرایطی خاص، بسیاری از فعالیتهای متوقف شده را بازتعریف کرده و دوباره به جریان انداخت.
مدیر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: بر این اساس لازم است همگان تلاش کنند شرایط جدیدی را برای زندگی بدون آسیب دیدن از ویروس کرونا تعریف نمایند بطوری که مستمر و بدون افت و خیز، تمامی رفتارهای اجتماعی و فردی ما پیوستی از محافظت در برابر ویروس کرونا داشته باشد.
اوج دوباره کرونا تابع رفتارهای اجتماعی
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: کاهش تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در خراسان رضوی به منزله پایان بیماری کووید ۱۹ و نبود این ویروس در جامعه نیست. اگر در این خصوص مرتکب غفلت شویم، محدودیتهای لازم و رعایت پروتکل‌های بهداشتی را جدی نگیریم، خطر اوج دوباره و ورود به موج چهارم شیوع ویروس کرونا وجود دارد.
دکتر مهدی قلیان اول در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: ورود احتمالی به دوره اوج چهارم شیوع ویروس کرونا تابعی از رفتارهای اجتماعی تک تک اعضای جامعه است لذا به هیچوجه نباید احساس کنیم زمان اجرای محدودیتهای کرونایی به پایان رسیده و این ویروس از بین رفته است.
وی ادامه داد: گرچه میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در خراسان رضوی به بالاتر از ۹۰ درصد رسیده اما به محض اینکه رعایت آنها جدی نگیریم شاهد اوج دوباره بیماری خواهیم بود.
معاون دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: محدودیتهای رفت و آمد درون‌شهری در همه شهرستانهای استان خراسان رضوی از ساعت ۲۱ تا چهار صبح همچنان ادامه دارد و فقط تغییر در محدودیتهای شغلی رخ داده بطوری که در شهرهای وضعیت زرد رسته‌های شغلی یکم، دوم و سوم می‌توانند دایر باشند و در شهرهای وضعیت نارنجی فقط رسته‌های یکم و دوم شغلی اجازه فعالیت دارند.
آموزش همزیستی با کرونا
مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد "مردم" را کلید اصلی موفقیت در اقدامات مهارکننده ویروس کرونا اعلام و بیان کرد: ادامه همکاری مردم با رفتارهای پیشگیرانه در چارچوب پروتکل‌های بهداشتی به قطع زنجیره انتقال و شیوع ویروس کرونا می‌انجامد.
دکتر محمدحسن درخشان افزود: اوج مجدد شیوع ویروس کرونا درگرو رعایت پروتکل‌های بهداشتی و رفتار مردم است که مهمترین و موثرترین آنها "استفاده از ماسک بهداشتی صورت، رعایت فاصله فیزیکی در اجتماع، شستشوی منظم و صحیح دست، پرهیز از حضور در دورهمی‌های خانوداگی و دوستانه و رعایت موازین قرنطینه از سوی بیماران کووید ۱۹ و اطرافیان آنها" هستند.
وی ادامه داد: همه شهروندان باید آموزشهای لازم را برای زندگی و همزیستی با ویروس کرونا فراگیرند تا بتوان با وجود حیات این ویروس در محیط به روال عادی زندگی بازگشت. مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد مهمترین رکن این آموزشها را "رعایت اصول پیشگیری" اعلام کرد.
وی گفت: گرچه ویروس کرونا همچنان در محیط زندگی همه ما وجود دارد ولی با اعمال محدودیتهای کرونایی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی بطور قطع زنجیره انتقال ویروس همه‌گیر شکسته می‌شود.
دکتر درخشان تاکید کرد: اگر در رفتارهای پیشگیرانه سهل‌انگاری صورت گیرد خطر ورود به موج چهارم اوجگیری شیوع ویروس کرونا بسیار نزدیک و محتمل خواهد بود.
توصیه‌های وزیر بهداشت
وزیر بهداشت در نامه‌ای به رووسای دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور نوشت: در کنار شادمانی کاهش مبتلایان به ویروس کرونا در کشور، دل نگرانیهایی نیز در راستای گرفتاری مجدد به گرداب سهمگین بیماری وجود دارد.
دکتر سعید نمکی افزود: هرگونه عادی پنداری و سهل‌انگاری به دلیل فروکش کردن بیماری در استانهای مختلف موجب بازگشت رفتارهای اجتماعی نادرست و شیوع مجدد بیماری خواهد شد لذا بیداری و وسواس مستمر در عدم کاهش سطح رعایت شیوه‌نامه‌ها توسط مردم و مسوولان ضروری است.
۸۰ درصد جمعیت شش میلیون و ۸۷۰ هزار نفری خراسان رضوی زیرپوشش خدمات بهداشتی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستند. به بقیه جمعیت استان توسط دانشگاههای علوم پزشکی سبزوار، گناباد، تربت‌حیدریه و دانشکده‌های پزشکی تربت‌جام و نیشابور خدمات‌رسانی می‌شود.
بر اساس آخرین آمار رسمی تاکنون یک میلیون و ۲۸۰ هزار و ۴۳۸ نفر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. بیماری کووید ۱۹ تاکنون جان ۵۶ هزار و ۱۰۰ نفر را در کشورمان گرفته است. تاکنون یک میلیون و ۶۷ هزار و ۴۶۶ نفر از مبتلایان به ویروس کرونا هم در ایران بهبود یافته‌اند.
بر اساس آخرین تحلیلهای آماری اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پنج شهرستان "ساری، آمل، فریدونکنار، قائمشهر و نکا" در استان مازندران و دو شهرستان "بندرگز و کردکوی" در استان گلستان در وضعیت قرمز شیوع کرونا هستند. همچنین در دیگر نقاط کشور ۳۰ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۲۱۹ شهرستان در وضعیت زرد و ۱۹۲ شهرستان در وضعیت آبی شیوع ویروس همه‌گیر قرار دارند.
"پاندمی کرونا" تاکنون در سطح جهان ۸۹ میلیون و ۴۶۸ هزار و ۹۰ نفر را بیمار کرده و جان یک میلیون و ۹۲۴ هزار و ۲۸۳ نفر را در ۲۳۰ کشور گرفته است. ۶۴ میلیون و ۱۱۸ هزار و ۴۳۵ نفر از افراد مبتلا به ویروس کرونا در سطح جهان، تاکنون درمان شده‌اند.
در این میان آمریکا با ۲۲ میلیون و ۴۶۱ هزار ۶۹۶ بیمار کووید ۱۹ و ۳۷۸ هزار و ۲۰۴ قربانی ویروس کرونا، بیشترین آمار ابتلا و تلفات ناشی از پاندمی کرونا را در جهان به خود اختصاص داده است. پس از آمریکا کشورهای هند، برزیل و روسیه بیشترین شمار افراد مبتلا به ویروس کرونا را دارند.
بر اساس آخرین آمارهای رسمی، ایران در جدول مبتلایان پاندمی کرونا جایگاه پانزدهم را در میان کشورهای جهان دارد.