همزمان با تشدید آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور و طرح مسائلی چون مازوت‌سوزی به عنوان یکی از دلایل آلودگی، اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا در میزگردی تخصصی به بررسی دلایل این پدیده پرداخت. در این میزگرد مجازی که با حضور «آرش حسینی میلانی» رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران و «داریوش گلعلی زاده» معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، ابعاد مختلف موضوع آلودگی هوا در سال های اخیر در کنار راهکارهای متخصصان در این زمینه مورد واکاوی قرار گرفت و از جمله شائبه مازوت‌سوزی در نیروگاه های تهران هم بررسی شد.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر انتشار اطلاعات درست درباره آلودگی هوا در جامعه گفت: اگر اطلاعات درست از سوی سازمان محیط زیست یا دیگر سازمان‌ها در اختیار افکار عمومی قرار نگیرد، داده‌های نادرست جای آنها را می‌گیرد و مردم را دچار تشویش می‌کند.
آلودگی هوا و موضوع مازوت‌سوزی
در این وبینار، داریوش گلعلی زاده معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست درباره طرح نام مازوت به عنوان عامل اصلی آلودگی هوا در یکی دو هفته اخیر تصریح کرد: به دلیل دود سیاهی که هنگام سوختن مازوت به هوا می‌رود و می‌ماند، هر شخصی متوجه آن می‌شود و اساسا نمی‌توان استفاده از این سوخت را مخفی کرد.
وی فیلم‌های پخش شده در فضای مجازی را مربوط به نیروگاه شازند اراک و رامین اهواز دانست و توضیح داد: گرچه من آمار مصرف سوخت نیروگاه‌های کشور را دارم و همکارانمان روزانه پایش می‌کنند، اما مصرف مازوت را هر کسی با چشم می تواند تشخیص دهد. من به عنوان یک محیط زیستی می گویم که عامل آلودگی اخیر تهران مازوت نیست و چون سازمان محیط زیست موضوع را رصد می‌کند، اگر جایی مازوت بسوزاند، اولین جایی که جلوی آنها را می‌گیرد، سازمان محیط زیست است.
گلعلی زاده در واکنش به پرسش خبرنگار ایرنا درباره مصاحبه‌هایی که از رئیس سازمان محیط زیست انتشار یافته، گفت: صحبتی که در ابتدا از قول دکتر کلانتری، ریاست محترم سازمان محیط زیست مطرح شد، بازنشر مصاحبه سال گذشته ایشان بود. سال گذشته به دلیل شرایط تحریمی صادرات مازوت دچار مشکل شد و جا برای نگهداری مازوت نبود، اما همان سال گذشته مشکل صادرات حل شد و امسال همه مازوت‌ها را می‌توان صادر کرد. امسال مشکل مازوت مازاد نداریم و مشکل امسال افزایش مصرف خانگی گاز است.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با رد شائبه استفاده از مازوت در نیروگاه‌هایی چون نیروگاه اسلام آباد اصفهان و شاهین شهر، درباره علت آلودگی هوا گفت: منابع آلاینده ثابت و متحرک همچنان اصلی ترین دلایل آلودگی هوا در شهرهای ما به شمار می آیند و تولید ناکس که توسط این منابع و نیروگاه ها تولید می شوند، باعث آلودگی هوا می شود، باید توجه داشت نیروگاه‌ها در صورت استفاده از سوخت گاز نیز آلودگی ناکس تولید می کنند و این فرآیند اجتناب ناپذیر است. اما میزان گاز دی اکسید گوگرد همواره در شرایط پاک بوده و در صورت افزایش تا میزان ۷۰ یا ۸۰ نیز هرگز از حد قابل قبول بالاتر نرفته است.
منبع اصلی تولید دی اکسید گوگرد در پایتخت
گلعلی زاده در ادامه در خصوص منابع اصلی دی اکسید گوگرد در تهران اضافه کرد: طبق بررسی های دقیق به عمل آمده در روی نقشه های آلایندگی شهر تهران، مهمترین مراکزی که درصد بالای دی اکسید گوگرد را نشان می دهند، مناطق نزدیک به بزرگراه‌های پیرامون شهر تهران مانند بزرگراه آزادگان، امام علی(ع)، امام رضا(ع) و جاده مخصوص کرج بوده اند که با تردد خودروهای سنگین و فرسوده مواجهند و به هیچ وجه مراکز سنجش بخش‌های مرکزی و داخل شهر تهران از افزایش دی اکسید گوگرد گزارش نداده اند. دلیل آلودگی این خودروها نیز می‌تواند دو مورد باشد: نخست اینکه مراکز ارائه سوخت در حومه شهر بعضا استاندارد یورو ۴ را ندارند و میزان گوگرد این سوخت ها گاه تا ۵۰ ppm نیز گزارش شده است و همین سوخت نامناسب و غیر استاندارد، اصلی‌ترین دلیل آلایندگی خودروهای سنگین و فرسوده به شمار می آید. دلیل دوم به فرسودگی و غیراستاندارد بودن خودروها باز می گردد چرا که این خودروها فاقد فیلتر جاذب دوده هستند و بدین خاطر آلودگی بیشتری نسبت به خوروهای مشابه و استاندارد ایجاد می کنند. حال فرض کنید این خودروهای سنگین و فرسوده در این شرایط وارونگی هوا و سکون آب و هوایی، وارد مناطق شهری شوند و با انباشت و تجمع آلاینده های خود تا حد زیادی فضای شهری را با چالش آلودگی مواجه سازند.
معاون مرکز ملی هوا سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه درباره جریان وزش باد و هوا در شهر تهران افزود: در روز، باد از جنوب تهران به شمال تهران همه آلودگی ها را از سمت شهر ری به سمت شمال تهران حمل می کند و در آنجا نیز در برخورد با کوه های البرز در مناطق شمالی گیر می افتد و گاهی این آلودگی تا لواسان نیز امتدا می یابد؛ به طوری که شاخص آلودگی در لواسات نیز گاهی تا ۱۹۰ افزایش می‌یابد.
گلعلی زاده درباره نیروگاه مازوت سوز قزوین نیز توضیح داد: نیروگاه قزوین که سوخت مازوت می سوزاند، به هیچ وجه آسیبی به شهر تهران و البرز نمی زند و مسیر باد اگرچه از غرب به شرق و به سمت تهران است، اما این آلودگی ها در شهرهایی چون اشتهارد و محمدشهر تخلیه می شود. البته این توضیح لازم است که سازمان محیط زیست نسبت به آلودگی این شهرها نیز حساسیت زیادی دارد اما به دلیل تهویه سریع هوا در این دو شهر و با توجه به اینکه مراکز آلودگی صنعتی در این دو شهر وجود ندارد، به هیچ وجه جای نگرانی برای انباشت آلودگی در این دو شهر و به طور کلی استان تهران و البرز، از سمت نیروگاه قزوین وجود ندارد.
شورای شهر و پرونده مازوت‌سوزی در جنوب تهران
سید آرش حسینی میلانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران در مورد احتمال مازوت‌سوزی در سال گذشته و بررسی شورای شهر درباره این موضوع گفت: سال ۹۸، در یک بازه زمانی ۱۵ تا ۲۰ روزه، شورای شهر تهران به منظور رصد و مراقبت از فضای شهری، میزان آلودگی هوا در مناطق مختلف تهران را مورد پایش قرار داد. بر طبق این واکاوی که با همکاری شرکت کنترل کیفیت هوا انجام شد، درصد گاز دی اکسید گوگرد نسبت به مقطع مشابه سال گذشته در آذر ماه، حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش را در مناطق جنوبی ۱۶، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ نشان می‌داد و تراکم آلودگی ناشی از گوگرد در این مناطق، ۳ تا ۵ روز ادامه داشت، اما در سایر مناطق شهر تهران آلودگی دی اکسید گوگرد مشاهده نشد.
وی ادامه داد: البته شورای شهر با هشدار و اطلاع‌رسانی در این مورد، از سازمان حفاظت از محیط زیست خواست دیده‌بانی دقیق‌تری نسبت به آن داشته باشد. در نهایت اداره‌کل محیط زیست تهران، آذر ماه به طور رسمی و کتبی به ما اعلام کرد در نیروگاه‌ها و صنایع تهران تا آخر آذر ماه امسال، هیچ اثری از مازوت‌سوزی مشاهده نشده و همه آنها از گاز استفاده کرده‌اند.
رئیس کمیته محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران با بیان اینکه پس از آن، مکاتبه‌ای میان شورای شهر تهران و سازمان محیط زیست صورت نگرفت، اما همچنان شورا نگران افزایش میزان دی اکسید گوگرد در فضای شهر تهران است، اظهار داشت: تاکید می‌کنم دلیل آلودگی شهر تهران در روزها و هفته‌های اخیر نه دی اکسید گوگرد، بلکه ذرات ریز معلق در در هواست. این موضوع بیش از هر چیز نشانگر آن است که باید میزان آلایندگی صنایع و منابع ثابت آلاینده در حریم یا مجاور شهر تهران نیز مورد رصد و وارسی دقیق قرار گیرد.
حسینی میلانی افزود: در سال‌های قبل تنها بر کنترل آلودگی در داخل شهر تمرکز می‌شد اما به نظر می‌رسد در شرایط کنونی رصد دقیق میزان آلایندگی در منطقه شهری تهران و حریم آن نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
مشروح این میزگرد در روزهای آتی در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.