به گزارش ایرنا، مجلس شورای اسلامی ۱۱ آذر به کلیات طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران رأی داد که یکی از بندهای نه‌گانه آن دولت جمهوری اسلامی را مکلف می‌کند برای لغو تحریم‌ها غنی‌سازی ۲۰ درصدی را عملیاتی کند و سازمان انرژی اتمی هم استفاده از سانتریفوژهای نسل ۶ و ۸ را در دستور کار قرار دهد.
مجلس دو ماه به دولت فرصت داده بود که در صورت ادامه تحریم‌های آمریکا همکاری با آژانس را محدود کرده و غنی‌سازی ۲۰ درصدی را آغاز کند.
علی ربیعی سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران ۱۵ دی اعلام کرد که فرایند تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در مجتمع غنی‌سازی شهید علی‌محمدی (فردو) آغاز شده است.
سخنگوی دولت افزود: رئیس‌جمهوری در روزهای گذشته دستور راه‌اندازی غنی‌سازی ۲۰ درصد را صادر کرد و از ساعاتی پیش پس از انجام اقدامات اولیه از قبیل اطلاع‌رسانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحویل پرسشنامه طراحی بر مبنای تعهدات پادمانی کشور، فرآیند تزریق گاز شروع شد و تا ساعاتی دیگر اولین محصول یو اف ۶ به دست خواهد آمد.
ایران ۲ سال پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد.
بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
روسیه: غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم ناقض ان پی تی نیست
میخاییل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در واکنشی سریع با اشاره به اینکه آغاز فرآیند غنی‌سازی اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در پی مصوبه مجلس شورای اسلامی ایران قابل پیش‌بینی بود و تحول تازه‌ای نیست، اظهار داشت: این اقدام با عادی‌سازی برجام، برگشت‌پذیر است.
وی افزود: از عدول بیشتر ایران از تعهدات خود در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ذوق‌زده نیستیم اما دلیلی برای بزرگنمایی کردن این موضوع (آغاز غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۲۰ درصد) وجود ندارد. برنامه هسته‌ای ایران همچنان شفاف و قابل راستی آزمایی است. باید بر احیای اجرای کامل و جامع معامله هسته‌ای (برجام) تمرکز کنیم.
ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز تأکید کرد که تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌گیرد و غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم توسط ایران پیمان ان پی تی را نقض نمی‌کند.
وی با بیان اینکه همه اطلاعات تأییدشده در این زمینه از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دست می‌آید، اظهار داشت: بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اقدامات تهران که از پیش آژانس را در مورد برنامه‌های مربوطه مطلع کرده و با شفافیت عمل می‌کند و همه تشریفات پیش‌بینی‌شده در موافقت‌نامه پادمان های آژانس را اجرا می‌کند، نظارت می‌کنند.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت: این مسئله هیچ ارتباطی با رعایت تعهدات ایران در برجام و پیمان عدم انتشار سلاح هسته‌ای (ان پی تی) ندارد. از این نظر هیچ ایرادی به طرف ایرانی وجود ندارد. همه مواد غنی‌شده تا سطح ۲۰ درصد تحت کنترل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد. آژانس هیچ شواهدی از تبدیل آن برای به‌کارگیری برای اهداف اعلام نشده ناقض پیمان ان پی تی، ثبت و گزارش نکرده است.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت: در سال‌های اخیر جامعه جهانی به‌طور کامل به این واقعیت پی برد که دلیل اولیه این گونه موارد انحراف از توافق‌ها، نقض مکرر و منظم تعهدات بین‌المللی از سوی آمریکا است که به رغم ماده ۲۵ منشور سازمان ملل قطعنامه ۲۲۳۱ را اجرا نمی‌کند و به‌طور هدفمندانه موانع برای اجرای آن از سوی سایر کشورها ایجاد می‌کند.
چین خواستار خویشتنداری همه طرفها شد
وزارت خارجه چین هم در واکنش به تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای افزایش درصد غنی سازی اورانیوم، از همه طرف ها خواست آرامش و خویشتنداری خود را حفظ کنند.
خانم «هوآ چون اینگ» سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت که همه طرف ها باید از اقداماتی که می تواند باعث تشدید تنش شود، خودداری کنند.
ادعای اتحادیه اروپا: اقدام ایران انحراف از برجام است
پیتر استانو سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: ما از آنچه ایران اعلام کرده است اطلاع یافتیم.
این سخنگو ادعا کرد: اگر آنچه آنها (ایران) اعلام کرده‌اند عملی شود، انحراف شایان توجه از تعهدات برجام است و برای عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای پیامدهای جدی خواهد داشت.
استانو گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنوز اجرایی شدن این اقدام را تأیید نکرده است. ارزیابی ما از برنامه هسته‌ای ایران بر اساس اقداماتی که این کشور انجام می‌دهد و همچنین تائیدیه‌های آژانس صورت می‌گیرد و نه بر اساس اعلامیه‌هایی که صادر می‌شود.
آژانس: گروسی گزارش غنی‌سازی ۲۰ درصدی را به شورای حکام ارائه می‌دهد
یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد که گزارش مدیرکل این سازمان درباره آغاز فرایند تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در مجتمع غنی‌سازی شهید علی‌محمدی (فردو) به اعضای شورای حکام ارائه خواهد شد.
این سخنگو اعلام کرد که بازرسان آژانس فعالیت‌های صورت گرفته در کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو را زیر نظر داشته‌اند. بر اساس اطلاعات آنها، انتظار می‌رود که رافائل گروسی مدیرکل آژانس گزارشی را در این رابطه به اعضای شورای حکام ارائه کند.
ادعای آمریکا: غنی‌سازی ۲۰ درصدی اخاذی هسته‌ای است
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به آغاز تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد نیز واکنش نشان داد و ادعا کرد: غنی‌سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد در فردو توسط ایران یک تلاش آشکار برای افزایش کارزار اخاذی هسته‌ای است، تلاشی که همچنان شکست می‌خورد.
تروئیکا: غنی‌سازی ۲۰ درصدی متوقف شود
سه کشور اروپایی عضو برجام بدون اشاره بی عملی خود در قبال تعهدات برجامی، با صدور بیانیه‌ای مشترک نسبت به آغاز فرایند تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد در تأسیسات فردو ایران ابراز نگرانی کردند. در این بیانیه «قویاً» از ایران خواسته شده تا بدون فوت وقت غنی‌سازی ۲۰ درصدی را متوقف کند.
دیپلمات پیشین انگلیسی: ایران به دولت جدید آمریکا پیام داد
نماینده پیشین انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز فرآیند تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد در تأسیسات فردو را پیام دیپلماتیک ایران به دولت جدید آمریکا دانست که این پا و آن پا نکند و بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها را به مسائل مورد اختلاف دو کشور گره نزند.
پیتر جنکینز این ادعای اتحادیه اروپا را تکرار کرد که ازسرگیری غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم که در سال ۲۰۱۳ متوقف شد، آن هم با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر نسبت به آن‌هایی که پیش از امضای برجام در تأسیسات فردو به کار می‌رفت مایه نگرانی پایتخت‌های غربی است.
وی در عین حال افزود که به نظر می‌رسد وقتی اورانیوم به غنای ۲۰ درصد برسد، ۹۰ درصد کار برای غنی‌سازی آن تا سطوح بالاتر نیز تکمیل شده است.
این دیپلمات بازنشسته انگلیسی یادآور شد: اما آنچنان که وزیر امور خارجه ایران گفته که اگر آمریکا به برجام بازگردد، این اقدام کاملاً برگشت‌پذیر است. از این منظر کاملاً منطقی است که این اقدام را پیام دیپلماتیک معنی کنیم و نه پیش درآمدی برای ذخیره اورانیوم غنی‌شده برای سلاح هسته‌ای.
دیپلمات پیشین روس: آژانس هیچ کشوری را به اندازه ایران بازرسی نمی‌کند
رئیس انجمن دوستی روسیه و کشورهای عربی و از دیپلمات‌های پیشین این کشور گفت که جمهوری اسلامی ایران با غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم هیچ یک از تعهدات بین‌المللی خود را نقض نمی‌کند.
ویاچسلاو ماتوزوف اظهار داشت: این اقدام به معنی نقض تعهدات نیست و تهران در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای حل‌وفصل مسائل پیرامون برنامه هسته‌ای ایران اقدام می‌کند.
به گفته ماتوزوف، برای اینکه از ایران انتظار داشت که به تمام تعهدات خود در چارچوب برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت عمل کند، باید طرف‌های دیگر نیز به همین گونه رفتار کنند.
دیپلمات سابق روس تصریح کرد: آمریکا دو سال است از برجام خارج شده و کشورهای اروپایی نیز بیشتر شعار می‌دهند تا عمل کنند و در این شرایط روسیه تلاش‌های گسترده‌ای را برای حفظ برجام بکار می‌گیرد و پکن نیز در این مسیر در عرصه بین‌المللی با مسکو همراه می‌شود.
وی بر این باور است که آمریکا برای ترمیم وجهه تخریب شده این کشور در دوره ترامپ که واشنگتن را تا سطح یک بازیگر و مذاکره‌کننده غیرقابل اطمینان کاهش داده است باید اقدامات فوری بکار گیرد و بازگشت به برجام نخستین اقدام از این دست است که جو بایدن پس از تحلیف ریاست جمهوری در ۲۰ ماه ژانویه باید در این مورد اقدام و همت کند.
به گفته دیپلمات روس، ایران از نظر بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مکان نخست قرار دارد و هیچ کشوری تا این اندازه از سوی آژانس بازرسی نمی‌شود و در گزارش‌های آژانس نیز این واقعیت بارها منعکس شده است.
مقام دانشگاهی روس: شکیبایی ایران هم حدی دارد
آندره سیدروف رئیس دانشکده سیاست جهانی دانشگاه دولتی مسکو (ام. گ. او) اعلام کرد: افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم ایران به سطح ۲۰ درصد پاسخ تهران به عهدشکنی‌های مکرر طرف‌های غربی برجام است.
وی افزود: ایران دو سال صبور بود و این در حالی بود که طرف‌های غربی به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل نکردند اما همان طور که می‌دانیم هر صبر و شکیبایی حدی دارد و ایران نیز اکنون به عهدشکنی غربی‌ها پاسخ داد.
رئیس دانشکده سیاست جهانی دانشگاه دولتی مسکو تصریح کرد که طرف‌های اروپایی برجام شامل انگلیس، فرانسه و آلمان نیز به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل نکردند.
وی گفت: در دو سال اخیر که سازوکار اینستکس برای کمک به تجارت با ایران آغاز بکار کرده تنها یک معامله از طریق آن صورت گرفته است. این در حالی است که طرف‌های اروپایی در هنگام توافق برجام وعده‌های زیادی داده بودند که به ایران در عرصه تجارت خارجی کمک کنند.
به گفته مقام روس، ایران این نوع فریبکاری را نمی‌پذیرد و طرف‌های غربی از آغاز توافق برجام می‌بایست به این نکته بسیار مهم توجه و سعی می‌کردند که به وعده‌های داده شده عمل کنند.
سیدروف گفت: من اطمینان دارم در آن صورت وضعیت رو به بهبودی خواهد گذاشت و ایران نیز به انجام کامل تعهدات خود خواهد پرداخت.
کارشناس ارشد امور ایران: بازگشت آمریکا به برجام شرایط بهتری را به وجود می‌آورد
یلنا دونایوا کارشناس ارشد امور ایران انستیتو شرق‌شناسی وابسته به آکادمی علوم روسیه گفت: اکنون که طرف‌های غربی در اجرای تعهدات خود کوتاهی کرده‌اند حق ندارند درباره برجام ابراز نگرانی کنند و بهتر است بپذیرند که خود آنها مسئول شرایط به و جود آمده هستند.
وی ادامه داد: شک ندارم انگلیس، فرانسه و آلمان به‌خوبی می‌دانند که تا چه اندازه در مورد تأمین حقوق ایران در برجام عملکرد ضعیفی داشته‌اند و سازوکار اینستکس که این همه درباره آن تبلیغ شد که می‌بایست تجارت ایران و اروپا را تسهیل کند و کشورهای دیگر به آن می‌پیوستند به شکل نیمه فعال مانده است که عملاً هیچ منفعتی از آن نمی‌توان برد.
دونایوا با تأکید بر لزوم حفظ برجام گفت: هنوز فرصت برای بازگرداندن برجام به حالت اولیه و برقراری موازنه بین تعهدات و حقوق در این توافق بین‌المللی وجود دارد.
وی گفت: امید بسیاری برای بازگشت آمریکا به برجام در دوره ریاست جمهوری جو بایدن وجود دارد زیرا موارد نقض این توافق از سوی دولت ترامپ وضع دشواری را به وجود آورد که با رفتار توأم با شکیبایی ایران و طرف‌های دیگر برجام، از پیامدهای کارشکنی‌های طرف آمریکایی در اجرای تعهدات خود به‌ویژه اعمال تحریم‌های یک‌جانبه کاسته شد.
دونایوا گفت: شکی ندارم با بازگشت آمریکا به برجام و پایبندی طرف‌های دیگر به تعهدات خود، شرایط بهتری برای اجرای این توافق بی نظیر به وجود می‌آید که تأثیر مثبتی بر امور منطقه‌ای و ثبات راهبردی در سطح بین‌المللی خواهد گذاشت.