به گزارش روزشنبه ایرنا؛ پس از حوادث خشونت بار شورش طرفداران ترامپ به کاخ کنگره، بسیاری از مقامات و محافل در ایالات متحده، خواستار تعقیب کیفری یا استیضاح دونالد ترامپ، رئیس جمهور مغلوب انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا شدند؛ حال سوالی که مطرح می شود این است که آیا مستاجر کاخ سفید که تا چند روز دیگر ترک قدرت می کند، می تواند برای فرار از عدالت خود را عفو کند؟ فرانس ۲۴ در گزارشی، چند سناریو برای پاسخ به این سوال در نظر گرفته است:
اگرچه این فرضیه چندین هفته است که مورد بحث و بررسی قرار گرفته اما از زمان آشوب و هرج مرج های ایجاد شده از سوی هواداران ترامپ در روز چهارشنبه (۶ ژانویه/ ۱۷ دی) این فرضیه قوت گرفت که آیا دونالد ترامپ که با تایید پیروزی جو بایدن، رئیس جمهور منتخب ۲۰۲۰ ایالات متحده گفت که به رغم ترک کاخ سفید و انتقال قدرت در ۲۰ ژانویه(اول بهمن) همچنان به نتایج این انتخابات معترض است؛ می تواند برای خود عفو قائل شود؟
پیش تر، ترامپ در ژوئن ۲۰۱۸ در پرونده ادعای سوء ظن مداخلات روسیه در انتخابات دور گذشته ریاست جمهوری، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشته بود که به زعم بسیاری از کارشناسان، من کاملا از حق خودبخشودگی برخوردارم، اما چرا این کار را انجام دهم وقتی مرتکب اشتباهی نشده ام؟
در ایالات متحده، اصولا پایان دوره رئیس جمهوری، زمان بحث و تبادل نظر در مورد بخشش است. اما دونالد ترامپ در گذشته از این اختیار برای ارائه مصونیت به نزدیکان خود مانند مایکل فلین مشاور سابق امنیت ملی خود استفاده کرده است. او همچنین می تواند سایر همکاران خود، مانند رودی جولیانی، وکیل شخصی خود را نیز عفو کند.
به گفته نیویورک تایمز، رئیس جمهور شکست خورده انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا، برای محافظت از خود، احتمالا در نظر دارد عفو "پیشگیرانه" را مشمول اعضای خانواده خود کند.
اما آیا دونالد ترامپ می تواند این قدرت را در مورد خودش اعمال کند؟ پاسخ این سوال محل اختلاف نظر است و به نظر نمی رسد بتوان به آن پاسخ مشخص داد.
جولین بودون، استاد حقوق عمومی دانشگاه پاریس، در گفت و گو با فرانس ۲۴ در این رابطه تصریح کرد: در مورد این مساله در ایالات متحده بسیار بحث شده است، اما به نظر می رسد، پاسخ اکثریت منفی است.
آن دیسین، حقوقدان و متخصص در حوزه ایالات متحده بیان کرد: اولین مشکل در مورد خودبخشودگی احتمالی این است که شما نمی توانید همزمان قاضی و ذینفع باشید؛ در این صورت، این نوع بخشش بلافاصله در دادگاه مورد اعتراض قرار می گیرد. در واقع، هیچ رویه قضایی درباره احتمال خودبخشودگی یک رئیس جمهور وجود ندارد.
رید برودی، وکیل آمریکایی و دادستان سابق در ایالت نیویورک در گفت و گو با فرانس ۲۴ گفت: عفو احتمالی فقط جرائم و جنایات فدرال را دربر می گیرد اما به هیچ وجه منجر به توقف تحقیقات آغاز شده علیه ترامپ از سوی دادگاه های محلی مانند پرونده بسیار حساس مالیات و درآمدهای میلیاردری او در نیویورک نمی شود.
این نخستین بار نیست که این مساله در ایالات متحده مطرح می شود؛ در سال ۱۹۷۴، وکیل ریچارد نیکسون که درگیر پرونده واترگیت بود، احتمال "خودبخشودگی" را در نظر گرفته بود اما وزارت دادگستری در یادداشتی آن را غیرممکن دانست.
جولین بودون بیان کرد: در آن زمان، ریچارد نیکسون خودش را عفو نکرد، او استعفا داد و منتظر بخشش جانشین خود، جرالد رادولف فورد شد. این امر حاکی از آن است که نیکسون خودبخشودگی را به رسمیت نشناخته بوده است.
پس از خشونت هایی که کنگره واشنگتن را لرزاند، نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان، برکناری رئیس جمهور ایالات متحده با استناد به ماده اصلاحی ۲۵ قانون اساسی یا استیضاح او را مطرح کرد. در مجموع، بیش از صد نماینده دموکرات موافقت خود را با آن اعلام کردند.
به گفته این استاد حقوق؛ این امر بسیار دور از ذهن است، زیرا روند استیضاح بسیار دشوار است و هفته ها طول می کشد.
اما گزینه استناد به ماده ۲۵ اصلاحی قانون اساسی هنوز روی میز است که بر اساس آن رئیس جمهور را می توان در صورت ضرورت یا اضطرار، به طور موقت یا دائم، فاقد صلاحیت ریاست جمهوری اعلام و او را برکنار کرد. این عدم صلاحیت می تواند شامل عزل، فوت و یا استعفاء باشد.
متمم ۲۵ قانون اساسی همچنین پیش بینی می کند اگر معاون رئیس جمهور و اکثریت کابینه تشخیص دهند که رئیس جمهور قادر به انجام اختیارات و وظایف خود نیست، می توان او را از سمت خود برکنار کرد. رئیس جمهور می تواند به این حکم اعتراض کند، اما اگر معاون رئیس جمهور و کابینه همچنان بر حکم خود ثابت قدم بمانند، این بر عهده کنگره است که دستور عزل رئیس جمهور را با دو سوم آرا ء هر دو مجلس صادر کند.
دونالد ترامپ که پیش از این درگیر پرونده های قضایی فساد مالی، تجاوزات جنسی و یا مانع تراشی در اجرای عدالت بوده است؛ حال مسئولیت خشونت های به وقوع پیوسته در یورش آشوبگران طرفدارانش به کنگره نیز بر عهده اوست.
رید برودی خاطرنشان کرد: او می تواند به دلیل آنچه در واشنگتن اتفاق افتاده، تحت پیگرد قانونی قرار گیرد. تعقیب نکردن رئیس جمهوری که خواستار شورش یا لغو نتیجه انتخابات است، به این معنی است که رئیس جمهور خود را فراتر از قانون می داند. بنابراین تصمیم گیری در مورد طرح یک دادخواست بی سابقه علیه رئیس جمهور سابق به عهده مقامات جدید و مریک گارلند، وزیر جدید دادگستری است.
شب پنج شنبه و تنها ساعتی بعد از پایان سخنرانی ترامپ نشست مشترک کنگره با ریاست مایک پنس آغاز شد اما در همان ساعات اولیه خبری نمایندگانی که در حال تایید آرای الکترال کالج بودند را به ترس و لرز انداخت و آن هجوم حامیان ترامپ به ساختمان کنگره بود.
توقف نشست مشترک مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای شمارش آرای گزینشگران انتخابات ریاست جمهوری که با شور و یورش هواداران دونالد ترامپ به داخل ساختمان کنگره متوقف شد واکنش‌های بین‌المللی را در پی داشت و بسیاری از سران و مقامات عالی جهان ضمن سرزنش اقدام ترامپ و هوادارانش در به راه انداختن شورش، نسبت به وقایع واشنگتن ابراز نگرانی کردند.
با هجوم طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره و تلاش برای ورود به ساختمانی که در حال شمارش آرای الکترال کالج بودند، تمام درهای کنگره قفل شد و نیروهای امنیتی در برابر شورشیان به صف کشیدند.
در تیراندازی ها درجریان این شورش، دست کم چهار نفر کشته و دهها نفر هم زخمی شدند. که تعدادی از آنها از نیروهای پلیس هستند. دست کم ۵۳ نفر هم در جریان شورش بازداشت شدند. تعدادی نیروی پلیس هم در این درگیری زخمی شدند.
با ورود حامیان ترامپ به ساختمان کنگره و متوقف شدن نشست مشترک کنگره، جو بایدن طی سخنانی با تاکید بر اینکه هجوم طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره، شورش است نه اعتراض گفت که مردم دنیا و حتی فرزندان ما که این صحنه های دردناک و نمایش افتضاح را در پایتخت امریکا می بینند، چه می گویند؟ وی خطاب به ترامپ گفت که دیگر بس است.
بایدن در نخستن نطق تلویزیونی خود پس از شورش طرفداران ترامپ و تسخیر ساختمان کنگره آمریکا که مشغول شمارش آرای گزینشگران و اعلام پیروزی او بودند، این شورش را یک افتضاح خواند.
کنگره پس از خروج شورشیان که با حضور نیروهای گارد ملی آمریکا و پلیس فدرال به حالت عادی برگشت، نشست خود را در ساعت ۸ شب چهارشنبه به وقت محلی از سر گرفت.
به این ترتیب، جو بایدن برخلاف تلاش برخی طرفداران ترامپ در کنگره آمریکا، با کسب ۳۰۶ رای گزینشگران به طور رسمی به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا تایید شد.