کاوه افراسیابی روز شنبه در گفت‌وگو با ایرنا، درباره شورش هواداران ترامپ در اعتراض به نتایج انتخابات و حمله به کنگره آمریکا، افزود: به نظر می‌رسد که هجوم هواداران ترامپ به کنگره با برنامه‌ریزی قبلی نه یک حادثه خودجوش بوده است و احتمالا دست‌هایی در کار بودند که پلیس مانع آنها نشود و در عمل به یک نقطه عطف سیاسی تبدیل شود.
وی ادامه داد: برای همین هم بود که ما شاهد یک واقعه تقریبا چهار ساعته بودیم که وقتی ترامپ پیام یک دقیقه‌ای به هواداران خود فرستاد تا به خانه بروند، آنها هم به سرعت اطاعت کردند.
این کارشناس مسایل آمریکا اضافه کرد: این عده شامل گروه‌های مسلح و دست راستی از جمله پسران مغرور یا گروه توطئه کیو انان بودند که به یک بازوی شبه فاشیستی ترامپ تبدیل شدند و بعید نیست که در آینده هم این جریان رشد بیشتری داشته باشد و شاید هم شاهد وقایع تروریستی داخلی از سوی آنها باشیم همچنان که در شهر نشویل هم شاهد آن بودیم.
کیو انان مدعی اند که دونالد ترامپ دارد مخفیانه با نخبگان شیطان‌پرستی که کودکان را مورد آزار جنسی قرار می دهند و در دولت، بازار و رسانه‌ها رخنه کرده‌اند، می‌جنگد.
پیروان کیو انان باور دارند که این مبارزه نهایتا به روز حسابی ختم خواهد شد که در آن افراد سرشناسی نظیر هیلاری کلینتون دستگیر و اعدام می‌شوند.
افراسیابی تاکید کرد: مطمئنا این واقعه که ضربه‌ای برای دموکراسی آمریکا تبدیل شده است و همگان و آقای بایدن هم به آن به عنوان یک لحظه شوم در تاریخ آمریکا یاد کرده‌اند، عواقب مهم کوتاه و دراز مدت خواهد داشت و خودش را به شکل‌های متعدد نشان خواهد داد.
وی ادامه داد: شاید در وهله نخست دست اندرکاران پشت صحنه این جریان به سرکردگی ترامپ در کاخ سفید در پی آن نبودند که به یک شورش پیروزمند تبدیل شود و بایدن آن رای نهایی را نگیرد، برعکس فکر می‌کنم آنها یک اهداف محدودتر از این جریان داشتند که از لحاظ سیاسی و سمبلیک برای آنها مهم بوده است.
کارشناس مسایل بین‌المللی اضافه کرد: از یک طرف این حمله به کنگره و به طور مثال تخریب دفتر دشمن اصلی ترامپ در کنگره یعنی خانم نانسی پلوسی و فرار نمایندگان مخالف ترامپ از کنگره، یک انتقام سیاسی ترامپ از مخالفینش بود. در عین حال هم نشان می داد که ترامپ یک پایه توده‌ای دارد که محو کیش شخصیت او هستند و به محض اینکه او پیام‌داد کنگره را ترک کردند، اطاعت کردند.
افراسیابی اظهار کرد: مطمئنا این پدیده که درآرای بیش از ۷۵ میلیون رای به نفع ترامپ در انتخابات اخیر ظاهر شده است به زودی صحنه را ترک نخواهد کرد و به شکل‌های مختلف خود را نشان خواهد داد.
وی یادآور شد: دو سال دیگر انتخابات کنگره در پیش است و پسر ترامپ قول داده است که در انتخاب مقدماتی از کسانی که به ترامپ خیانت کرده و پشت کرده اند، انتقام بگیرد و این به مثابه یک جنگ داخلی در حزب جمهوری خواه است.
بهای گزاف ترامپ
این کارشناس مسایل آمریکا تاکید کرد: البته آقای ترامپ و طرفداران او بهای گزافی برای این کار پر از خطرشان پرداخت کرده‌اند و عواقب ناخواسته هم در بر دارد. استعفای عده‌ای از از کارکنان کاخ سفید، صف‌گیری ضد ترامپ از سوی عده‌ای از جمهوریخواهان که قبلا پشت سر او ایستاده بودند و واکنش بسیار منفی در مطبوعات آمریکا و همچنین اکثر نقاط جهان به خصوص در کشورهای غربی در کوتاه مدت منجر به ایزوله شدن آقای ترامپ خواهد شد.
افراسیابی مطالعه بیشتر درباره همخوانی اثرات دراز مدت و کوتاه مدت را نیازمند زمان دانست و گفت: باید دید باد این بالن بزرگ ترامپ و ترامپیسم در چه زمانی خالی می‌شود یا به اشکال مختلف ظهور خواهد کرد. این واقعه مرا به یاد نوشته‌های مایکل بختین یک نویسنده روسی می‌اندازد که صحبت از روش کارنوالیزه شدن می‌کند.
وی توضیح داد: ما دیدیم که این شورشیان مقابل ساختمان کنگره بیشتر جنبه یک سیرک سیاسی یا کارناوال را داشت تا شورشیان معترض. در آن واحد ناقض هنجارها و روال متداول سیاست آمریکاست و با سبک و شکل تئاتر مانند ترامپ که در گردهمایی‌ها و سخنان او به وضوح قابل مشاهده است.
این نویسنده چندین کتاب درباره سیاست خارجی آمریکا و ایران ادامه داد: سبک کارنوالیست ترامپی از یک سو که به تقویت کیش شخصیت آن در میان میلیون‌ها آمریکایی به ویژه در مرکز آمریکا منجر می‌شود و این عامل مهمی برای تداوم این پدیده سیاسی است که جنبه محفلی و خانوادگی دارد.
افراسیابی تاکید کرد: این مساله به خود ترامپ محدود نیست و پسران و دختران او را هم دربر می گیرد و ممکن است فرزندش پرچم ترامپ را به زودی در دست بگیرد. اینها که اخیرا علیه شبکه فاکس نیوز شعار می‌دهند و گام ابتدایی را برای ایجاد یک امپراتوری رسانه‌ای جدید برداشتند و بسیاری از طرفداران ترامپ حتی در مجلس نمایندگان بیشتر شبیه یک حزب دفاکتوی سوم رفتار می کنند و به همین دلیل نباید احتمال ایجاد یک حزب جدید ترامپیستی در آینده را نادیده بگیریم.
وی خاطرنشان کرد: البته رفتار اینها از درون حزب جمهوریخواهان که تا حدودی به یک حزب خانوادگی ترامپ در دو-سه سال اخیر تبدیل شده بود تا حدودی ادامه خواهد داشت اما این روند دگردیسی حزب جمهوریخواهان از سوی ترامپ و خانواده او محدودیت هایی هم داشته است که فکر می‌کنم با گذشت زمان بیشتر و بیشتر خواهد شد.
تحلیلگر مسایل آمریکا اضافه کرد:آن نیروهای سنتی در حزب جمهوریخواهان از این وقایع دیروز استفاده خواهند کرد برای اینکه این حزب را از ترامپیسم تا حدودی منفک کنند و بیشتر به طرف مرکز سوق دهند نه این تمایل دست راستی که ترامپ آن را نمایندگی کرده است.
افراسیابی با بیان اینکه باید دید که این جنگ داخلی در درون حزب جمهوریخواهان در طی ماه‌های آینده چگونه خواهد شد، اظهار کرد: به خصوص باید دید که نیروهای جوان‌تری که وارد سنا و مجلس نمایندگان شدند چگونه خود را با اوضاع تطبیق می دهند.
وی افزود: فراموش نکنیم که برخلاف این حادثه تلخ روز چهارشنبه که باعث مرگ چهار نفر هم شد، مانع نشد که بسیاری از حامیان ترامپ در مجلس نمایندگان نظر خود را عوض کنند. قبل از واقعه قرار بود ۱۵۰ نفر از آنها ضد تایید پیروزی بایدن رای بدهند،که فقط ۱۰ تا ۱۱ نفر از آنها نظرشان را عوض کردند.
این دانش‌آموخته علوم سیاسی ادامه داد: این یعنی هنوز اکثریت جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان همچنان معتقدند که انتخابات به سرقت رفته و تقلب شده است و این یک میراثی از ترامپ است که مطمئنا در دوره‌های بعدی انتخابات سراسری به شکل‌های مختلف اثرگذار خواهد بود.
افراسیابی ادامه داد: در کوتاه مدت این دو دستگی و تشنج ناشی از از ادعاهای انتخابات دزدیده شده از سوی ترامپ و هوادارانش به یک روند قطبی شدن سیاست آمریکا منجر شده است که روز چهارشنبه حالت سوزان آن بروز یافت و معلوم نیست که این واقعه، تنها یک حادثه است یا از زنجیره‌ای از وقایعی است که دست نیروهای مسلح حامی ترامپ را نشان دهد.
وی اضافه کرد: باید منتظر ماند و دید که این گروه‌ها تا چه حد تابع ترامپ خواهند بود یا از مرکز گریزان خواهد بود. عدم شفافیت در مورد بسیاری از این سوال‌ها وجود دارد و شرایط آشوبی است و بعید نیست با خروج ترامپ از کاخ سفید و آمدن آقای بایدن، یک آرامش نسبی جایگزین شرایط آشوبی شود.
جدایی سناتورها از ترامپ
ایرنا پرسید: حمایت جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان همچنان از ترامپ را دیدیم اما سناتورهای جمهوریخواه از او حمایت نکردند. خانم الین چائو همسر اقای میچ مک کانل به عنوان رهبر اکثریت جمهوریخواهان در سنا از پست وزارت حمل و نقل استعفا داد. اینها تا چه نشان دهنده فاصله گرفتن سران جمهوری خواه از ترامپ است و تا چه حد آینده سیاسی و پایگاه اجتماعی او را متاثر خواهد کرد؟ علاوه بر آن، در انتخابات آمریکا این ایراد وجود دارد که تنها ۲ نامزد حضور دارند و مردم مجبورند که آنها را انتخاب کنند، یعنی نباید ۷۵ میلیون را الزاما به معنای وفاداران سرسخت ترامپ دانست و می‌توان گفت از روی اجیار در فقدان نامزد دیگر این کار را کرده‌اند.
این تحلیلگر مسایل آمریکا پاسخ داد: سناتورها استقلال نسبی بیشتری از ترامپ داشته و دارند، آنها منابع مالی میلیونی خود را دارند و افرادی همچون مارکو روبیو جاه‌طلبی‌های ریاست جمهوری خود را دارند و هم صف شدن آنها با ترامپ بیشتر جنبه تاکتیکی تا ایئولوژی داشته است.
افراسیابی ادامه داد: فرد دیگری همچون میچ مککانل رهبر اکثریت جمهوریخواهان در سنا، مدتی است که از ترامپ فاصله گرفته است و بر سر مساله انتخابات هم خط و نشان کشید؛ لیندسی گراهام که از حامیان سرسخت ترامپ بود هم شبانه نظرش را عوض کرد و در نتیجه از ۲۰ سناتور که قرار بود مخالف تایید پیروزی باید باشند، به ۶ یا ۷ سناتور تقلیل یافت.
وی اضافه کرد: از این عده اندک هم سناتورهای جوان همچون جاش هایلی هستند که باید دید آیا اینها در آینده دور یا نزدیک به نظریات خودشان پایبند خواهد بود یا تغییر جهت خواهند داد. به نظر من پایگاه ترامپ در سنا هرگز چندان قوی نبوده است و بنابراین جریان چهارشنبه هم تلفات زیادی در سنا برای ترامپ در بر نخواهد داشت.
پایه‌های پوپولیستی ترامپ
کارشناس مسایل سیاسی یادآور شد: مهمتر این است که به نظر من وفاداران ترامپ در مجلس نمایندگان ایستادگی کردند و ۱۳۹ نفر از آنها برخلاف تایید پیروزی بایدن رای دادند، این بخشی از ترسشان از واکنش منفی توده‌های طرفدار ترامپ در ایالت‌های خودشان است که بسیاری از آنها در شهرهای مختلف همزمان تظاهرات داشتند.
افراسیابی ادامه داد: از این رو، ما با یک جنبش توده‌ای قوی که جنبه پوپولیستی دارد، مواجه هستیم که آخرین تاکتیک ترامپ هم در حمایت از ایده دادن چک ۲۰۰۰ دلاری تا حدودی تقویتش کرد. حزب جمهوریخواهان سابقه زیاد قوی و طولانی در حمایت از طبقه کارگر ندارد، یکی از مزایای پدیده خلقی‌گرایی ترامپ که تا حدودی مصنوعی است و از ناحیه سیاست‌های مالی و مزایای مالیاتی که برای طبقه ثروتمند در سه سال گذشته ایجاد کرد، شاهد بودیم، در عین حال هم بسیار سمبلیک و سیاسی کشیده است طبقات تحتانی و کارگری آمریکا را به خودش متصل کند.
وی اضافه کرد: این تا حدودی برای حزب جمهوریخواهان یک پیروزی بود که به این آرای میلیونی طرفداران ترامپ در انتخابات اخیر تبدیل شد. وقتی به پدیده ترامپ و رابطه پیچیده‌اش با حزب جمهوریخواه را نگاه می‌کنیم، ساده انگاری است که به طور عجولانه فقط به جوانب منفی آن نگاه کنیم.
این تحلیلگر مسایل آمریکا یادآور شد: حزب جمهوریخواهان تا حدودی در شرایط بحرانی بود تا زمانی که ترامپ ظاهر شد و یک خلاء رهبری مواجه بودند، تا حدودی ترامپ در این چند سال توانست خلع رهبری را پر کند؛ در عین حال حزب دگردیسی پیدا کرد و به کانون محفلی خانوادگی تبدیل شد.
افراسیابی به محدودیت ساختاری در حزب جمهوریخواهان اشاره کرد که جنبه کوچک آن استقلال مالی سناتورهای آن است و گفت: اتحادیه کارخانجات آمریکا که یک حامی مالی جمهوریخواهان بوده است. یکی از ریسک‌های بزرگ ترامپ در پیشبرد جریان چهارشنبه این است که پاره‌ای از حمایت مالی خود را از سوی این گروه‌های سرمایه داری از دست بدهد. بنابراین ترامپیسم با خطرات جدیدی برای آینده سیاسی خود مواجه است.
استیضاح یا اخراج
ایرنا پرسید: آیا انتظار دارید که این سناتورها که از ترامپ جدا شده‌اند، به خواسته استیضاح یا اجرای متمم ۲۵ قانون اساسی تن بدهند؟
این تحلیلگر مسایل سیاسی اظهار کرد: به خاطر نزدیکی ۲۰ ژانویه بعید است. پیچیدگی‌هایی دارد و عواقب منفی هم در بردارد. فکر می‌کنم بر زبان آوردن و اجرای آن تا حدودی مانع دردسرسازی بیشتر ترامپ در این چند روز پایانی ریاست‌جمهوری او خواهد بود. ترامپ الان در کاخ سفید ایزوله شده و دسترسی به فیس بوک، توییتر و اینستاگرام ندارد. رسانه‌ای همچون فاکس‌نیوز هم تا حدود زیادی از او فاصله گرفته است چرا که می‌خواهند با نیروهای پیروزمند متحد باشند.
افراسیابی یادآور شد: بنابراین در یک فاز انتقالی به سر می‌بریم که اگر ترامپ از طریق متمم ۲۵ قانون اساسی برکنار شود، ممکن است از او یک شخصیت مظلوم بسازند و بر سطح این بحران سیاسی آمریکا ناشی از ادعای تقلب و سرقت انتخابات افزوده شود.
مشروعیت‌زدایی از سیاست ضد ایرانی ترامپ
وی در پاسخ به اینکه آیا احتمال دارد در مدت باقی‌مانده ترامپ به یک تحرک خارجی دست بزند هم گفت: بسیار بعید می‌بینم. چون الان در شرایط انزوای سیاسی به سر می‌برد، پذیرفته که شکست خورده است و انتقال مسالمت‌آمیز قدرت را انجام خواهد داد. چیزی که تا روز چهارشنبه منکر آن بود.
این کارشناس سیاسی، اظهار کرد: حتی اگر خواهان یک ماجراجویی خارجی باشد، فکر نمی‌کنم مقامات ترامپ به این تصمیم او وقعی بگذارند. حتی اوبرایان مشاور امنیت ملی وی هم در شرف استعفا است و این جریان، بهای گزاف سیاسی برای ترامپ در کوتاه مدت به دنبال داشته است که خوشبختانه از زاویه ایران، ماجرایی از ناحیه ترامپ را تقریبا به نقطه صفر رسانده است.
افراسیابی یادآور شد: بدون‌شک ترامپ به زودی با خفت و خواری کاخ سفید را ترک خواهد کرد و این در جای خود به منزله یک انتقام شیرین برای ایران است که روح شهید سلیمانی را درپیش خوشحال خواهد کرد.
وی با اشاره به شکست ترامپ در سیاست داخلی و حتی خارجی گفت: این مساله توجیه برای تعقیب و پیگیری سیاست خارجی ترامپ در دولت بایدن را مشکل‌تر خواهد کرد. این حرکت شرم‌آور ترامپ در روز چهارشنبه شرایط را برای بایدن در پیگیری سیاست‌های ترامپ علیه ایران هم سخت‌تر خواهد کرد.
این تحلیلگر مسایل آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا بایدن تحریم‌های ضد ایرانی را لغو خواهد کرد، گفت: لزوما اینگونه نیست اما اینکه بخواهد از سیاست‌های ترامپی علیه ایران دفاع کند، کار را برای بایدن سخت خواهد کرد.
افراسیابی خاطرنشان کرد: اعتبار این سیاست از همه طرف ساقط شده و مشروعیت خود را از دست داده و به همین دلیل مشروعیت سیاست خارجی ترامپ هم از دست رفته است. بنابراین تداوم سیاست‌های ترامپ از طرف کابینه بایدن در واقع خدشه‌دار کردن مشروعیت سیاست خارجی خود اوست.
وی اظهار کرد: این شرایط، کار را برای بایدن مشکل‌تر می‌کند از این رو می‌توان گفت حادثه روز چهارشنبه نقطه مثبتی برای ایران محسوب می شود.
این کارشناس مسایل ایران و آمریکا با اشاره به همزمانی این بحران سیاسی با بحران همه‌گیری کرونا در آمریکا، اظهار کرد: جنبه اقتصاد و بهداشتی این بحران را تشکیل می دهند که به نوبه خود با توجه به بی عملی ترامپ در مدیریت این بحران بهداشتی و آمدن واکسن و احتمال موفقیت بیشتر دولت بایدن در مدیریت این همه‌گیری، فکر می‌کنم که اینها به افول ستاره ترامپ و ترامپیسم کمک خواهد کرد.
این تحلیلگر مسایل آمریکا یادآور شد: بنابراین پیش بینی‌های منفی که به گوش می‌رسد از جمله اینکه امریکا به سمت جمهوری وایمار پیش می‌رود، چندان قبول ندارم.
جمهوری وایمار به نظام حکومتی آلمان طی سالهای ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۳ میلادی اطلاق می‌شود. جمهوری وایمار در اصل اصطلاحی است که مورخان برای دوره تاریخی حدفاصل پایان جنگ جهانی اول تا روی کار آمدن حکومت نازی‌ها در آلمان ابداع کرده‌اند.