آذربایجان شرقی به عنوان قطب تجارت و بازرگانی جزو چهار استان پیشرو صادرات در کشور بوده و تولیدات این استان به کشورهای همسایه، اروپایی و شرق دور صادر می‌شود.
واقع شدن منطقه آزاد ارس در مسیر اوراسیا، وجود چندین گمرک در آذربایجان شرقی بهترین مرکز صادرات به این کشورها، داشتن نزدیک ترین راه دسترسی زمینی و هوایی به کشورهای آذربایجان، ترکیه، ارمنستان، عراق، نخجوان و کشورهای آسیای میانه در کنار سابقه تاریخی طولانی تجارت و بازرگانی تبریز، بستر مناسبی را برای تبادلات موثر تجاری برقرار کرده است.
منطقه آزاد ارس به دلیل همجواری با جمهوری های آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان، دروازه اصلی ورود کشورمان به بازار اوراسیا محسوب می شود، ضمن اینکه فاصله ۱۲۰ کیلومتری آن با ترکیه به عنوان درگاه بازار اروپا، به سرمایه گذاری و صادرات از ارس جذابیتی دوچندان می بخشد.
آذربایجان شرقی با صادرات سالانه بیش از سه میلیارد دلار کالا به ۱۰۰ کشور جهان از زمان های دور تا به امروز از قطب های اصلی صادرات ایران محسوب می شود که با اندکی تسهیل گری در ساختارهای صادراتی، رقم صادرات آن می تواند به بیش از ۲ برابر رقم فعلی افزایش یابد.
اهمیت ضرورت توجه مضاعف به ظرفیت های صادراتی آذربایجان شرقی به عنوان دروازه ورود ایران به بازار اوراسیا، قفقاز جنوبی و ترکیه با پایان جنگ قره باغ و آزادسازی اراضی اشغالی جمهوری آذربایجان مضاعف شده است و این استان می تواند با کمترین هزینه، زمینه ساز حضور پرتوان کشورمان در بازار عمران و توسعه همسایه شمالی در اراضی آزاد شده باشد.
کارشناسان با اشاره به تعطیلی طولانی مدت گمرک خداآفرین در ناحیه منفصل منطقه آزاد ارس در این شهرستان به بهانه ورود کالای قاچاق، می گویند که بازگشایی و تقویت فعالیت این گمرک با توجه به تحولات اخیر در معادلات منطقه قفقاز جنوبی، برای کشورمان یک ضرورت حیاتی است؛ امری که گفته می شود تحقق آن نیازمند مصوبه هیات دولت است.
اراده پیگیر نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه تبریز، تلاش های استاندار آذربایجان شرقی و عملکرد منطقه آزاد ارس برای تحقق صادرات این خطه به کشورهای اوراسیا و چراغ سبز مقام های مسوول کشوری برای تحقق این مهم در شرایط تحریم های ظالمانه و دوران کرونا، می تواند زمینه ساز تسهیل جهش صادراتی کشورمان از این مسیر باشد.
تاکید بر ضرورت بازگشایی مسیر ریلی جلفا - نخجوان
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز با اشاره به نقش بی‌بدیل حمل و نقل در صادرات به خصوص حمل و نقل ریلی در حمل بار و جابجایی مسافر، بر استفاده از موقعیت ایجاد شده و بازگشایی مسیر ریلی جلفا - نخجوان به منظور افزایش همکاری‌ها تاکید کرد.
حجت الاسلام سیدمحمدعلی آل هاشم، با تاکید بر نقش صادرات در توسعه و جهش تولید، اظهار کرد: توسعه هر کشوری وابسته به حمل و نقل آن کشور بوده و در این زمینه حمل و نقل ریلی و جاده ای نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
بازگشایی گمرک خداآفرین نیازمند مصوبه هیات دولت است
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی آذربایجان‌شرقی نیز گفت: بازگشایی گمرک خداآفرین در این استان نیازمند مصوبه هیات دولت بوده و در این زمینه درخواست رسمی مدیریت ارشد استان بسیار ضروری است.
علی اصغر عباس زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، افزود: طبق تبصره یک ماده ۱۰۳ قانون امور گمرکی هر گونه ایجاد تغییر و راه اندازی گمرکات در داخل مرزهای کشور باید تاییدیه و مصوبه هیات دولت را به همراه داشته باشد که بر همین اصل بازگشایی گمرک خداآفرین بدون رضایت و تایید هیات دولت امکان پذیر نیست.
وی با اشاره به اینکه سازمان امور اقتصادی و دارایی آذربایجان شرقی از مدت ها قبل بررسی و رصد امکانات گمرک خداآفرین را در دستور کار خود قرار داده است، اظهار داشت: در این زمینه بررسی امکانات سخت افزاری و نرم افزاری این گمرک به انجام رسیده است که نتیجه آن آماده بودن این محل برای بازگشایی و شروع فعالیت های گمرکی می باشد.
عباس زاده برخورداری از ساختمان اداری مناسب، تعداد ۴ باب انبار سرپوشیده، باسکول، وجود امکانات لازم برای بارگیری حداقل ۲۰ کامیون، امکانات اینترنتی مطلوب، مهمانسرا و جاده های اصلی و فرعی مناسب را از جمله امکانات زیربنایی مطلوب در گمرک خداآفرین اعلام کرد.
به گفته وی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای آذربایجان شرقی و منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس باید برای بازگشائی گمرک خداآفرین وارد عمل شده و سایر امکانات و تجهیزات لازم را برای فعال سازی سریع و به موقع آن فراهم آورند.
عباس زاده بازسازی پل خداآفرین برای فعالی سازی گمرک این منطقه را بسیار مهم خواند و بر سرعت بخشی به آن از سوی مقامات مسئول ایرانی و جمهوری آذربایجان با هدف حضور شرکت های ایرانی در بازسازی مناطق آزاد شده قره باغ تاکید کرد.
وی با اشاره به اینکه جمهوری آذربایجان تاکنون با هیچ کشوری موافقت تعرفه ترجیحی منعقد نکرده است، گفت: برای تسهیل صادرات و نیز حمل و نقل کالا و خدمات به این کشور باید موافقت نامه گمرکی و حمل و نقل بین تهران و باکو به امضا برسد.
به گزارش ایرنا، به اعتقاد کارشناسان اقتصادی و تجاری، بازگشایی گمرک خداآفرین در شمال آذربایجان شرقی درآمدی بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومانی ناشی از ترخیص کالا نصیب کشور می کند.
تبریز سهم بسزایی در اقتصاد و گردشگری منطقه از سالیان دور تاکنون ایفا کرده است
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بازار تبریز با بیش از یک کیلومتر مربع به عنوان بزرگترین و قدیمی ترین بازار مسقف جهان و وجود ۴۰۰ اتحادیه صنفی با ۱۲۵ هزار صنف تولیدی، توزیعی و خدماتی با اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ۳۰۰هزار نفر در آذربایجان شرقی، سهم بسزایی در اقتصاد و گردشگری منطقه از سالیان دور تاکنون ایفا کرده است.
حبیب امین زاده اظهار کرد: وجود۲۰۰ هزار قالیباف در آذربایجان شرقی و اختصاص سهم ۳۵ درصدی از صادرات فرش کشور به آذربایجان شرقی و ثبت تبریز به عنوان پایتخت فرش دستباف در جهان و تابلو فرش سردرود با صادرات سالیانه حدود ۳۰۰ میلیون دلار ظرفیت بسیار طلایی برای استان است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با بیان اینکه ذخایر معدنی آذربایجان شرقی ۸.۵ میلیارد تن است، گفت: این استان در کمربند جهانی مس، طلا و پایه فلز قرار گرفته است و رتبه اول کشور در ذخایر معدنی را دارد.
امین زاده اظهار کرد: از مزیت های معادن این استان تنوع مواد معدنی است به نحوی که از ۵۷ ماده معدنی شناخته شده ۳۱مورد آن در این استان وجود دارد.
وی با اشاره به وجود ۷۰۰ واحد معدنی فعال در آذربایجان شرقی, از معادن شاخص استان به معادن مس به تعداد ۱۳ معدن از جمله معادن مس سونگون، قرنق دره، غرب انجرد، باشماق چشمه کنان و هفت چشمه اشاره کرد.
امین زاده افزود: هشت معدن طلای اندریان، آستارقان، شرف آباد، سوناجیل، زایلیک و هفت معدن آهن، سه معدن نفلین سینیت، مولیبدن سیه کمر و معادن بزرگ خاک صنعتی و تراورتن و گچ و آهک از ظرفیت های کم نظیر معدنی آذربایجان شرقی است.
وی از دیگر معادن مهم و قابل ذکر در سطح آذربایجان شرقی به معادن سیلیس توته خانه، تراورتن سردارآباد، آهک چله خانه و کائولن زنوز اشاره کرد و گفت: همه این معادن دارای واحد فراوری و صادرات محصولات هستند.
آذربایجان شرقی ظرفیت های فراوانی برای صادرات و افزایش تولید ملی دارد
امین زاده با بیان برخی از ظرفیت های قابل توسعه آذربایجان شرقی به منظور نقش آفرینی بیشتر در زمینه صادرات و افزایش تولید ملی، اظهار کرد: این استان با وجود ۵۹ شهرک و ناحیه صنعتی و پنج شهرک تخصصی غیردولتی در زمینه شیشه، صنایع تبدیلی، چرم وکفش، برق و الکترونیک و شهر صنعتی بعثت با مساحت بیش از ۲۰۰۰ هکتار به عنوان بزرگترین شهرک صنعتی خاورمیانه و وجود تنها شهرک اختصاصی سرمایه گذاری خارجی کشور نقش بی بدیلی را در افزایش تولید داخلی، جهش تولید و صادرات ایفا می کند.
وجود نمایشگاه بین المللی و بزرگترین سایت نمایشگاهی کشور در تبریز
رییس اتاق بازرگانی تبریز نیز با اشاره به ظرفیت های مغفول مانده آذربایجان شرقی در مسیر کمک به توسعه صادرات کشور گفت: اتاق بازرگانی تبریز به عنوان اولین اتاق تجارت ایران همواره نقش به سزایی در مسیر جاده تاریخی ابریشم داشته و اکنون بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ عضو و صادرات سالانه استان حدود سه میلیارد دلار به بیش از ۱۰۰ کشور دنیا را دارد.
یونس ژائله اظهار کرد: عمده بازارهای هدف صادراتی آذربایجان شرقی، کشورهای عراق، ترکیه، آذربایجان،گرجستان، ارمنستان، افغانستان، پاکستان، بلغارستان، چین و ایتالیا است.
وی افزود: عمده کالاهای صادراتی آذربایجان شرقی شامل، فرش و صنایع دستی، شیرینی و شکلات، شیشه و مصنوعات شیشه ای، فولاد و چدن، اشیا ساخته شده از مواد پلاستیکی، مواد معدنی و سنگ، انواع خشکبار، محصولات پتروشیمی، ماشین الات و وسایل مکانیکی و اجزا و قطعات (تراکتور – قطعات صنعتی و خودرویی)، چرم و کفش است.
رییس اتاق بازرگانی تبریز گفت: آذربایجان شرقی تنها راه ورود ایران به بازار اتحادیه اوراسیا از طریق ارمنستان بوده و از مسیرهای مهم ترانزیتی کریدور خلیج فارس به دریای سیاه و روسیه محسوب می‌شود.
زمینه افزایش همکاری ها بین نخجوان و آذربایجان شرقی فراهم است
سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در نخجوان نیز با اشاره به پیشینه همکاری های اقتصادی بین جمهوری نخجوان و استان آذربایجان شرقی، گفت: با توجه به اشتراکات بالای فرهنگی در این ۲ منطقه و فضای ایجاد شده پس از مناقشه قره باغ، زمینه افزایش همکاری ها فراهم است.
سید احمد حسینی با اشاره به نزدیکی های فرهنگی مردم استان آذربایجان شرقی و جمهوری نخجوان گفت: برای افزایش همکاری ها نیازمند عزم جدی مسئولان دولتی و همچنین فعالان بخش خصوصی استان هستیم.
سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در نخجوان با بیان اینکه موضوع قره باغ و حوادث پیرامونی آن می تواند سبب خارج شدن نخجوان از یک فضای بسته شود، گفت: با تبادل هیات های تجاری و اقتصادی بین این دو منطقه می توانیم در آینده ای نزدیک امیدوار به افزایش همکاری های اقتصادی و تجاری بین استان آذربایجان شرقی و جمهوری نخجوان باشیم.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان گفت: ۲ کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، منطقه‌ای و بین‌المللی با یکدیگر همکاری دارند و این همکاری‌ها رو به توسعه است.
مجید صمدزاده صابر افزود: قزاقستان بزرگترین کشور در آسیای مرکزی است که از طریق دریای خزر با ایران همسایه است.
وی ادامه داد: با شیوع کرونا ترانزیت کالا میان ایران و برخی از کشورهای منطقه قطع شد اما قزاقستان تنها کشوری بود که صادرات، واردات و ترانزیت و مبادله کالا با ایران را بدون وقفه ادامه داد.
وی با اشاره به ظرفیت‌های قزاقستان در حوزه کشاورزی، دامداری و شیلات، این کشور را یکی از اولویت‌های کشت فراسرزمینی ایران برشمرد.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان با اشاره به برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت قزاقستان برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های کشاورزی در جهان، اظهار داشت: سرمایه گذاران ایرانی از استان های مختلف در این کشور حضور یافته اند اما سرمایه گذاران آذربایجان شرقی حضور فعالی در این کشور ندارند و آماده ایم ارتباطات اتاق های بازرگانی آذربایجان شرقی و قزاقستان را برقرار کنیم.
معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران نیز گفت: توسعه صادارت غیرنفتی، تولید و صادرات و درخواست واردات در کمترین زمان از مهمترین مباحث در توسعه گمرکات کشور است.
مهدی میراشرفی خاطر نشان کرد: آذربایجان شرقی در موضوع تولید یکی از مهمترین قطب های کشور به خصوص در حوزه کشاورزی و صنعتی است.
تمایل بالای کشورهای همسایه به همکاری با ایران
استاندار آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه تنها ۲ درصد از بازار جمهوری آذربایجان در اختیار ایران است، افزود: توسعه اقتصادی بدون صادرات قابل تحقق نیست و با توجه به تمایل بالای کشورهای همسایه به همکاری با ایران، باید به شکل موثر در این عرصه وارد شویم.
پورمحمدی با تأکید بر اینکه در تقسیم کار ملی برای توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه، نقش آذربایجان شرقی آن‌طور که باید جدی نبوده است، گفت: با پیشنهاد و پیگیری‌های صورت‌گرفته، مسئولیت این کار به استان ما سپرده شده است و طرحی در این خصوص در وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال تهیه است.پورمحمدی با تأکید بر اینکه در تقسیم کار ملی برای توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه، نقش آذربایجان شرقی آن‌طور که باید جدی نبوده است، گفت: با پیشنهاد و پیگیری‌های صورت‌گرفته، مسئولیت این کار به استان ما سپرده شده است و طرحی در این خصوص در وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال تهیه است.
وی از تلاش‌های فعالان عرصه تولید در استان قدردانی کرد و گفت: به‌رغم تمامی مشکلات و ناملایمات، رشد اقتصادی کشور و همچنین تراز مالی استان در سال جاری مثبت است و عملکرد منطقه آزاد ارس نیز رشد قابل توجهی داشته است.
پورمحمدی با تأکید بر اینکه در سال پایانی دولت نباید شاهد کم‌کاری از سوی دستگاه‌های اجرایی باشیم، افزود: مقایسه عملکرد مدیران اجرایی و بانک‌های استان در سال پایانی دولت با سال‌های گذشته در دستور کار مدیریت ارشد استان است.
استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به اولویت های این استان برای گسترش مراودات بین المللی، گفت: این استان برای ایجاد بازارچه مرزی اقتصادی و صنعتی مشترک با ارمنستان آماده است.
محمدرضا پورمحمدی، افزود: اگر در طرف دیگر ( ارمنستان ) نیز این اراده وجود داشته باشد می توان این بازارچه را راه اندازی کرد.
وی با بیان اینکه مسوولیت افزایش بیش از پیش ارتباطات در شمال‌غرب کشور از سوی مسوولان ارشد کشور به آذربایجان شرقی واگذار شده است، اظهار داشت: این استان دارای موقعیت ترانزیتی ویژه ای است که از این ظرفیت می توان در این زمینه استفاده کرد.
استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه مسوولیت افزایش بیش از پیش ارتباطات در شمال‌غرب کشور از سوی مسوولان ارشد کشور به آذربایجان شرقی واگذار شده است، اظهار داشت: این استان دارای موقعیت ترانزیتی ویژه ای است که از این ظرفیت می توان در این زمینه استفاده کرد.
استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به مناقشه اخیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان گفت: جمهوری اسلامی ایران در جریان این مناقشه با حفظ رویکرد بی‌طرفانه و رعایت پروتکل های مربوطه تمام تلاش خود را برای صیانت از مرزهای بین‌المللی به کار بست و با برقراری روابط مسالمت آمیز با ۲ کشور درگیر در این مناقشه برای ایجاد صلح و آشتی تلاش کرد.
پورمحمدی، با اشاره به آمادگی این استان با همکاری سایر استان های همجوار برای بازسازی مناطق آسیب دیده و ایجاد روابط همکاری با جمهوری آذربایجان و ارمنستان، ادامه داد: آذربایجان شرقی تنها دروازه و دریچه ارتباطی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا است.
وی گفت: انتظار می رود دفتر اتحادیه اوراسیا در این استان تاسیس شود و منطقه آزاد ارس نیز آماده حمایت همه جانبه در این خصوص و توسعه ارتباطات با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا است.
استاندار آذربایجان‌شرقی با تاکید بر آمادگی این استان برای تعاملات فرهنگی، دانشگاهی و سایر حوزه ها در کنار روابط تجاری با ارمنستان گفت: در این زمینه می توان با برگزاری نمایشگاهی از توانمندی ها برای توسعه همکاری‌های مشترک تلاش کرد.
پورمحمدی، افزود: در این راستا باید هیات های تجاری از سوی ۲ طرف تشکیل شود تا برای توسعه روابط تجاری با هم همکاری داشته باشند.
منطقه آزاد ارس از گذشته ارتباط مناسبی با کشورهای اوراسیا دارد
مدیرعامل منطقه آزاد تجاری و صنعتی ارس نیز گفت: این منطقه از گذشته ارتباط مناسبی با کشورهای اوراسیا داشته و مصوبه مجلس شورای اسلامی در ارتباط با برقراری روابط با اتحادیه اوراسیا و استقبال ارمنستان از این مناسبات، این مسیر تسهیل شده است.
محسن نریمان، با اشاره به شرایط پیش آمده و عدم تمایل ارمنستان برای واردات کالا از یک کشور( ترکیه) افزود: فعالان اقتصادی ما می توانند با استفاده از این فرصت بسیاری از این کالاها را تولید و به کشور ارمنستان صادر کنند.
وی اظهار داشت: ایران یک مرز بلامناقشه با این کشورها دارد و می تواند با استفاده از تمام پارامترهای موجود اقتصادی و ظرفیت‌های مناطق آزاد و مرز نوردوز، بسترهای برقراری روابط تجاری، سیاسی و فرهنگی ایران با ارمنستان را فراهم کند.ایران یک مرز بلامناقشه با این کشورها دارد و می تواند با استفاده از تمام پارامترهای موجود اقتصادی و ظرفیت‌های مناطق آزاد و مرز نوردوز، بسترهای برقراری روابط تجاری، سیاسی و فرهنگی ایران با ارمنستان را فراهم کند.
نریمان، ادامه داد: در آغاز شیوع کرونا در زمینه تامین الکل اتانول و ضدعفونی کنندگان به شدت دچار مشکل بودیم که با کمک ارمنستان مقادیری از این مواد وارد کشور شد و نیاز آذربایجان شرقی و ۶ استان دیگر در این زمینه تامین شد.
آذربایجان شرقی تنها راه ورود ایران به بازار اتحادیه اوراسیا و با کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و نخجوان مرز مشترک دارد.