به گزارش روز دوشنبه ایرنا به نقل از وبدا، فرید نجفی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در بیست و ششمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی که امروز برگزار شد، افزود: متاسفانه هم در این بخش و هم در بحث بودجه تحقیقاتی شاهد هستیم که بیشتر در مرکز به این موضوع توجه شده و تنها اهمیت ویژه ای به دانشگاه های بزرگ داده می شود.
نجفی با اشاره به وجود ۲۴ شبکه تحقیقاتی در کشور، مطرح کرد: برخی از این شبکه ها در دوران شیوع کووید۱۹ به این موضوع وارد شدند و تحقیقات خوبی هم انجام شد اما این مقدار کافی نیست. باید در این شبکه ها بازآرایشی صورت گیرد و ساختار تشکیلات آنها شکل گیرد.
وی به مجموعه چالش ها و دستاوردهای حوزه پژوهش و فناوری در دوران کنونی اشاره و عنوان کرد: جشنواره از اردیبهشت ماه آغاز و امروز ۲۲ دی به پایان خواهد رسید، نفرات اول تا سوم بر اساس سه کمیته ابداعات، علوم پایه و بالینی و سلامت انتخاب شدند، البته امسال در هیچ یک از این حوزه ها رتبه یک نداشتیم اما در رتبه دوم و سوم، دو نفر یا دو مرکز انتخاب شده اند.
وی با تاکید بر تلاش جهت برگزاری کیفی جشنواره، گفت: در بحث برگزیدگان حقیقی مقالات افراد حقیقی مورد ارزیابی قرار گرفت. در کمیته ابداعات، اختراعات و فناوری به دلیل تعداد شرکت کنندگان با انتخاب سختی مواجه شدیم. در این کمیته طرح تولید واکسن اچ پی وی به عنوان رتبه سوم برگزیده شد. در بخش برگزیدگان حقوقی رتبه اول به دانشگاه علوم پزشکی تهران، رتبه اول در تیپ دو به دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و رتبه اول در تیپ سه به دانشگاه علوم پزشکی کردستان اختصاص یافت.
نجفی ادامه داد: در بحث فناوری، دو دانشگاه شهید بهشتی و تهران به طور همزمان رتبه اول در تیپ یک را کسب کردند و در تیپ دو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و تیپ سه دانشگاه علوم پزشکی شاهرود انتخاب شدند.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تصریح کرد: همچنین در بحث مراکز تحقیقات تعداد زیادی از دانشگاه های تهران، مشهد، تبریز و دانشگاه علوم پزشکی البرز و در بحث کمیته های تحقیقات دانشجویی هم دانشگاه شهید بهشتی، کرمانشاه و ایلام رتبه کسب کردند.
وی با بیان اینکه در حوزه نشریات دانشگاه، نشریه دانشگاه شهید بهشتی و نشریه ای در دانشگاه علوم پزشکی تبریز برگزیده شدند، عنوان کرد: در آخر هم به دلیل تحقیقات بسیار خوبی که در واحد توسعه تحقیقات بالینی در بیمارستان بقیه الله به انجام رسیده است، این واحد به عنوان رتبه برتر تشخیص داده شد.
نجفی ضمن تشکر از همه کسانی که از اردیبهشت ما تاکنون در برگزاری جشنواره همکاری کرده اند، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی البرز و ایران در مراحل اجرایی جشنواره به دبیرخانه جشنواره کمک های شایانی کردند که از همه این افراد به دلیل برگزاری چنین رویداد پژوهشی بزرگی در کشور سپاسگذارم.
مجموعه چالش ها و دستاوردهای حوزه پژوهش و فناوری
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به وضعیت تحقیقات در علوم پزشکی و چالش هایی که در این حوزه وجود دارد، اشاره و خاطرنشان کرد: زمانی که بحث تحقیقات در کشورها به خصوص کشورهای جهان سوم مطرح می شود، همه سازمان های بین المللی زیرساخت هایی را با تقسیم بندی در چهار قسمت برای آنها در نظر می گیرند.
نجفی با بیان اینکه قسمت اول این تقسیم بندی به فضای عمومی حمایت کننده و ارجحیت تحقیق در گفتمان غالب در کشور، اختصاص دارد درباره ۳بخش دیگر، گفت: تقویت زیرساخت و ظرفیت ها و افزایش بهره وری و ارتباطات بین المللی دیگر اجزای این تقسیم بندی هستند.
وی به پذیرش فضای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور درخصوص موضوعات علمی اشاره کرد و یادآور شد: اگر نگاهی به گفتمان حاکم بر رهبران ارشد کشور بیندازیم مشاهده خواهیم کرد که به تقدیر از عالمان علم در دین اسلام پرداخته شده و می شود که این فرهنگ غنی، پشتوانه ای بزرگ برای ما به شمار می آید و ممکن است در بسیاری از کشورها دیده نشود. در تمام فرمایشات مقام معظم رهبری علم و تقدیر از جایگاه عالمان دیده می شود.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در ادامه با تاکید بر اینکه باید در فضای اجرایی و سیاسی کشور در سطوح پایین تر، گفتمان علمی را شاهد باشیم، به بحث زیرساخت های مهم در حوزه تحقیقات و فناوری پرداخت و مطرح کرد: ۳زیرساخت نرم افزاری در سراسر دنیا در این حوزه وجود دارد؛ سیاست ها، اولویت ها و بحث مدیریت، توسعه فناوری به عنوان قسمت دوم و سرمایه گذاری و ایجاد امید در نسل جوان، ۳زیرساختی هستند که در کشور ما در جهت گیری حوزه تحقیقات باید به آن پرداخته شود.
نجفی افزود: اینکه امروز پژوهشگران جوان ما در تلاش برای ساخت واکسن و کیت هستند نتیجه تحقیق نسل گذشته محققان کشورمان است؛ سرمایه گذاری بر نسل امروز که آینده سازان کشور هستند را نباید فراموش کنیم.
وی تعدد مراکز آموزشی و تقسیم امکانات کشور در بین دانشگاه های موجود را از جمله مشکلات این حوزه دانست و تشکیل زیرساخت برای جهت دهی در تحقیقات کشور را بسیار مثر ثمر اعلام کرد.
وی به زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری تشکیل شده در این حوزه طی سالهای اخیر در کشور اشاره کرد و گفت: با استفاده از این ساختارها به راحتی می توان شبکه تحقیقاتی تشکیل داد؛ به عنوان مثال موسسه تحقیقات سلامت اگرچه ذیل دانشگاه علوم پزشکی تهران است اما رسالتهای ملی را برعهده گرفته است.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تعداد مراکز رشد در کشور را ۸۹ اعلام کرد و یادآور شد: سیاست ما در معاونت تحقیقات این است که برای ایجاد مرکز رشد هیچگونه مخالفتی نباید صورت گیرد، چرا که در مرکز رشد محققان زنجیره تولید دانش را به سمت فناوری و خلق ثروت می برند که به همین منظور باید ساده ترین قوانین برای ایجاد این مراکز در نظر گرفته شوند.
اعطای مجوز برای راه اندازی ۱۲ پارک علم و فناوری
نجفی تصریح کرد: برای اولین بار در کشور در کنار پارک های وزارت علوم و جهاد دانشگاهی مجوز راه اندازی ۱۲ پارک علم و فناوری داده شد که با حمایت همه جانبه به پارک های بالغی تبدیل می شوند و به نوعی حمایت کننده زنجیره فناوری خواهند بود.
وی با تاکید بر توجه ویژه به ظرفیت های انسانی، موسسه ای، مالی، هماهنگی و همکاری در کشور خاطرنشان کرد: ۲۰استاد ممتاز و ۲۴۰۰ استاد و دانشیار، استادیار، مربی همراه با ظرفیت بزرگ دانشجویی، موتورهای محرکه حوزه تحقیقات و فناوری هستند که هیچگاه این قشر نباید از وضعیت پژوهش در کشور ناامید شوند چرا که ناامیدی آنها با مهاجرتشان همراه خواهد بود.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تاکید کرد: اگر می خواهیم از قافله علم در دنیا عقب نمانیم باید حتما به بخشی از تولید ناخالص ملی که به تحقیقات مربوط می شود توجه ویژه ای داشته باشیم؛ رژیم صهیونیستی در رتبه نخست، ۴ درصد را به حوزه تحقیقات خود اختصاص داده است و این سهم در کشور ما قانع کننده نیست اگر در علم جایگاه ۱۴ را داریم نمی شود که بودجه تحقیقاتی ما کمتر از یک درصد باشد.
نجفی ادامه داد: براساس آمار منتشره در سال ۲۰۱۷ بودجه ای که به حوزه تحقیقات در وزارتخانه های بهداشت و علوم اختصاص پیدا کرده است ۸۳ صدم درصد بوده است که اصلا زیبنده حرکت علمی ما نیست.
اگر به دنبال ارتقاء نظام تحقیقاتی کشور هستیم باید با تمام دنیا ارتباط داشته باشیم
وی به وجود ظرفیت های بسیار مناسب در هماهنگی و همکاری در دوران کنونی اشاره و اظهار کرد: ۲۰۹ رجیستری در بیمارستان ها ایجاد می شود، ما در وزارت بهداشت به دنبال رفع مشکل دسترسی محققان به داده های نظام سلامت هستیم.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در ادامه با تاکید بر توجه ویژه به حداکثر رساندن بهره وری تحقیقات در کشور، با ذکر این نکته که هیچ نظام تحقیقاتی قابلیت رشد ندارد، تاکید کرد: اگر به دنبال ارتقاء نظام تحقیقاتی کشور هستیم باید با تمام دنیا ارتباط داشته باشیم و نمی شود مجزا کار کرد.
نجفی گفت: شبکه کهورت یکی از اتفاقات مهم در شبکه سازی کشور محسوب می شود، همان طور که شاهد هستید ما اکنون جزء بسیاری از شبکه های مطالعات بزرگ دنیا هستیم. در بسیاری مواقع از این کهورت ها نتایج مطلوبی را در سطح بین المللی کسب کرده ایم.
وی افزود: خوشبختانه می توان گفت که روند علمی ما در کشور امید بخش بوده و در بحث مقاله از ترکیه، عربستان سعودی و از کشورهای رقیب در دنیا جلوتر هستیم که باید به این موضوع افتخار کنیم.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به جایگاه ایران در بحث پزشکی بالینی که بعد از ترکیه قرار دارد، اشاره کرد و گفت: ۲۷درصد مقالات داغی که چاپ شده است توسط دانشگاه های علوم پزشکی کشور تهیه و همچنین ۲۸درصد مقالات پراستناد کشور در حوزه مسائل سلامت توسط این افراد تدوین شده است.
نجفی به ضرورت توجه جدی به اخلاق در پژوهش اشاره و عنوان کرد: طی سالهای گذشته تمام کمیته های اخلاق در پژوهش بازبینی شده و دستورالعمل های جدید تدوین شده است. اکنون در همه دانشگاه های علوم پزشکی کارگروه های اخلاق در پژوهش تشکیل شده و در حال فعالیت هستند.
تخلفات پزشکی مشکل روز دنیا است
وی با بیان اینکه تخلفات پزشکی مشکل روز دنیا است، مطرح کرد: هرچند شاخص ابداعات و اختراعات در سالهای اخیر با مشکلاتی همراه شده و رتبه خوبی را در دنیا نداریم اما به جوان بودن این حیطه باید توجه کنیم و اگر مسیر تولید علم را در همه کشورها مشاهده کنیم همین روند رشد در تعداد مقاله و سپس تعداد مرکز و ورود آنها به حیطه فناوری را شاهد خواهیم بود.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت افزود: اکنون ۱۴۱۵ شرکت دانش بنیان در کشور داریم که بسیاری از آنها در بحران کرونا عصای دست ما بودند. آمار صادرات و تولیدات این شرکت ها روبه رشد است که توقع داریم این روند در سالهای آتی هم ادامه داشته باشد.
وی گفت: وزارت بهداشت در صندوق های پژوهش و فناوری سهام ۲۰ تا ۳۰ درصدی دارد که برای اولین بار تصمیم گرفتیم این سهام را به دانشجوهای پیشرو در فناوری اعطا کنیم؛ از آنجایی که محققان علمی در دانشگاه ها بدنه علمی ما در وزارت بهداشت هستند، در نظر داریم بین دو تا سه درصد از سهام صندوق وزارت خانه را به دانشگاه هایی که رتبه یک تا سه را کسب کرده اند، واگذار کنیم.
نجفی در پایان به مجموعه اقداماتی که باید در این حوزه انجام شود اشاره و اظهار کرد: تقویت زیرساخت های تحقیقاتی با تخصیص اعتبارات از تولید ناخالص ملی، تکمیل چرخه تولید دانش و بهره برداری فناورانه با شناخت مزیت های نسبی، راه اندازی شبکه تحقیقاتی عملگرا، ایجاد ارتباطات قوی بین المللی، تغییر نگاه سیاست گذاران در همه حیطه ها، استفاده از نتایج تحقیق و تقسیم بندی عادلانه امکانات در سراسر کشور از جمله برنامه های ما در آینده هستند.