احداث خط لوله گاز ترکیه – نخجوان در یک دوره زمانی کوتاه و بهره برداری از آن نیز از جمله فرصت هایی است که آنکارا تلاش های زیادی را برای رسیدن به آن انجام داده است.
فاتح دونمز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه در روزهای گذشته اعلام کرد که ترکیه در کوتاه مدت خط لوله گاز ترکیه به نخجوان را احداث خواهد کرد.
دونمزد در سخنان خود با اشاره به اینکه در طول چندماه آینده مناقصه این خط لوله انجام خواهد شد، گفت: ترکیه درصدد است که خط لوله یاد شده را به سرعت شروع کند و در طول ۱۲ ماه بهره برداری از آن را آغاز نماید، گفت: احداث این خط لوله اهمیت استراتژیک استان ایغدیر ترکیه را افزایش خواهد داد.
وی با اشاره به اینکه در شهر ایغدیر از سه سال قبل گاز طبیعی موررد استفاده قرار می گیرد، گفت: در اواخر سال گذشته میلادی بین ترکیه و جمهوری آذربایجان قرارداد خط لوله گاز بین نخجوان و ترکیه به امضاء رسید و با این قرارداد تجارت مرزی بین ترکیه و نخجوان در زمینه انرژی نیز آغاز خواهد شد.
به گفته وزیر انرژی ترکیه بعد از اتمام خط لوله گاز یاد شده در مسیر ایغدیر به نخجوان مناطقی که وجود دارد امکان استفاده از گاز طبیعی را دارا خواهد بود.
دونمز در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مذاکراتش با مسوولین باکو گفت: فرصت های زیادی برای گسترش تجارت بین ترکیه و جمهوری آذربایجان به دست خواهد آمد و کریدور نخجوان به ترکیه نیز یکی از اینها می باشد. در گذشته برخی خطوط در این منطقه مورد استفاده قرار می گرفت و این پیروزیهای اخیر ( در قره باغ ) جمهوری آذربایجان به نفع هر دو کشور ( ترکیه- جمهوری آذربایجان) بوده است.
از روز جمعه گذشته انتقال گاز جمهوری آذربایجان به ایتالیا نیز از طریق خط لوله ترانس آدریاتیک آغاز شده است.
ترکیه و جمهوری آذربایجان در زمینه انرژی همکاریهای نزدیکی با یکدیگر دارند. مراسم بهره‌برداری از بخش آسیایی پروژه گازی "تاناپ" موسوم به جاده انرژی ابریشم به طول ۱۸۵۰ کیلومتر در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی با حضور مقامات کشورهای سهیم در آن در شهر ادیرنه ترکیه برگزار شد.
فاتح دونمز در مراسم افتتاح این پروژه با اشاره به اینکه نخستین توافق برای احداث این پروژه در سال ۲۰۱۲ امضا شد، گفت: اولین جریان گاز ورودی به ترکیه از طریق آن، در سال ۲۰۱۸ انجام شده است .
طبق توافق ترکیه و جمهوری آذربایجان، باکو از سال ۲۰۱۸ توسط خط لوله ترانس آناتولی سالانه ۶ میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه صادر خواهد کرد. از سال ۲۰۲۰ نیز بواسطه این خط لوله سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز این کشور به اروپا انتقال خواهد یافت.
این خط انتقال گاز که 'راه ابریشم انرژی' خوانده شده، بنا به اعلام کارشناسان، بزرگترین پروژه انتقال انرژی قرن نیز محسوب می شود. قرارداد طرح احداث خط لوله گاز ترانس آناتولی در سال ۱۳۹۱ امضا شد ولی عملیات اجرایی این طرح مهم با مشارکت ۵۱ درصدی جمهوری آذربایجان(شرکت سوکار) ۳۰ درصدی ترکیه(بوتاش)، ۱۲ درصدی شرکت بریتیش پترولیوم و هفت درصدی شرکت های دیگر از شهریور ماه سال ۹۲ آغاز شد.
شرکت دولتی سوکار جمهوری آذربایجان مجری این طرح است و شرکت دولتی خطوط لوله نفت و گاز ترکیه(بوتاش) و شرکت سهامی نفت ترکیه(تی.پی.آ.او) شرکای سوکار در اجرای این طرح هستند.
هدف از راه اندازی پروژه تاناپ، انتقال ۶ میلیارد متر مکعب از گاز جمهوری آذربایجان به بازار داخلی ترکیه و در ادامه صادرات ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز باقی مانده از مسیر ترکیه، یونان، آلبانی و ایتالیا به بازار اروپاست.
پیش بینی می شود ظرفیت پروژه تاناپ در سال ۲۰۲۳ به ۲۴ میلیارد متر مکعب و در سال ۲۰۲۶ نیز به ۳۱ میلیارد مترمکعب افزایش یابد.
برخی از کارشناسان سیاسی با اشاره به توسعه روابط آنکارا و باکو در حوزه انرژی و نیز با اشاره به گذر گاز روسیه از خاک ترکیه و تامین بخش عمده نیازهای گازی ترکیه از روسیه می گویند، دو مورد یاد شده هم بدلیل نزدیکی جغرافیایی و هم بدلیل رقابت پذیری در زمینه ترانزیت گاز و هم قیمت مناسب تر می توانند به عنوان گزینه هایی بسیار جدی در زمینه فروش گاز ایران به ترکیه محسوب شوند.
این کارشناسان با اشاره به اینکه علاوه بر موارد یاد شده در سالهای اخیر بدلیل نزدیکی روابط ترکیه با قطر امکان تهیه گاز طبیعی مایع از قطر با قیمت مناسب برای ترکیه نیز فراهم شده است، با یاد آوری خواست آمریکا برای تهیه بخشی از نیازهای گاز طبیعی ترکیه با گازطبیعی مایع شده می گویند، تمامی موارد یاد شده می تواند در آینده نه چندان دور به عنوان اهرمهای جدی فشار از سوی دولت آنکارا در زمینه خرید گاز از ایران بکار گرفته شود.
این روند گرچه ممکن است هرگز اتفاق نیفتد، اما آنچه که مهم است اتخاذ تدابیری است که از هم اینک بتواند شرایط پیش بینی نشده در آینده را کنترل کرد و نسبت به آنچه که حتی در صورت عدم وقوع بتواند متضمن منافع کشور بزرگی مانند ایران باشد.