به گزارش ایرنا، افراط‌گرایان حامی دونالد ترامپ که با ادعاهای بی‌اساس وی درباره تقلب در پنجاه و نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با سخنرانی ترامپ تحریک شده بودند، چهارشنبه ششم ژانویه (۱۷ دی ۹۹) به کنگره آمریکا حمله و این ساختمان را که به گفته رویترز نماد دمکراسی این کشور است، اشغال کردند. حمله هواداران ترامپ به کنگره آمریکا ۵ کشته به همراه داشت که یک تن از آنان افسر پلیس است. به گفته رسانه های آمریکایی برخی از اعضای گروه کیو انان درمیان این جمع شورشی حضور داشتند.اقدام دونالد ترامپ باعث شد تا در ۲۴ دی ماه برای دومین بار روند استیضاح و در مجلس نمایندگان آمریکا رغم زده شود.در پی شورش حامیان ترامپ در تسخیر ساختمان کنگره و انتقاد چاد ولف سرپرست وزارت امنیت داخلی، دونالد ترامپ در نامه‌ای به کنگره آمریکا خواستار پس گرفتن معرفی به عنوان وزیر امنیت داخلی شد.پیش از ولف، وزیران حمل و نقل و آموزش دولت ترامپ هم استعفا دادند.
تحلیلگران آمریکایی می گویند: ششم ژانویه ۲۰۲۱ یکی از تاریک‌ترین و شرم آورترین روزهای تاریخ سیاسی ایالات متحده بود. در این روز هنگامی که اعضای کنگره در حال بررسی و تائید آرای الکترال «جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب آمریکا بودند، گروهی از حامیان «دونالد ترامپ» با یورش به ساختمان کپیتول هیل، این مکان را که به ادعای آمریکایی‌ها مرکز دموکراسی این کشور است، تسخیر کردند. وقوع این اتفاق در ایالات متحده که خود را بزرگترین قدرت و باثبات‌ترین ساختار سیاسی در جهان می داند، نه تنها افکارعمومی در داخل ایالات متحده بلکه کل دنیا را متحیر ساخت.
البته پس از این اتفاق برخی تصمیمات از سوی مقام ها و سازمان های امنیتی آمریکا اتخاذ شد تا از تکرار دوباره این اتفاق جلوگیری کنند. اعلام قوانین منع آمد و شد یا به عبارتی حکومت نظامی در واشنگتن، قطع دسترسی دونالد ترامپ به شبکه های اجتماعی، دستگیری گسترده مهاجمان و اخراج آن ها از محل کار، قراردادن جایزه برای برخی از سرکردگان یورش به ساختمان کنگره و حضور گسترده نیروهای امنیتی و ارتش در خیابان های آمریکا به ویژه پایتخت از جمله این موارد بود. این اقدامات از جمله اتهاماتی بود که واشنگتن همیشه به دیگر کشورها وارد می کرد.
در واقعیت ساختار سیاسی آمریکا سعی دارد تا روز ۲۰ ژانویه که دوره ریاست جمهوری ترامپ به صورت رسمی پایان می پذیرد با تحمل وی، از وقوع یک حادثه دیگر که شرمساری بیشتر ایالات متحده را به همراه بیاورد، جلوگیری کند. با این حال حتی کارشناسان و مقام های سابق آمریکا نیز پیامدهای این واقعه را برای آمریکا بسیار سنگین و ناگوارکننده ارزیابی کردند.
کارشناسان، تحلیگران و مدیران اندیشکده «بروکینگز» به ارزیابی دیدگاه جهانیان به تحولات کنگره و واشنگتن پرداختند که به صورت خلاصه به برخی از آن ها پرداخته می شود.
«ناتان ساکس» مدیر مرکز سیاست خاورمیانه اندیشکده بروکینگز تصاویر ششم ژانویه را برای موقعیت جهانی آمریکا و تصویر دموکراسی در این کشور بسیار نگران کننده ارزیابی کرد.
از نظر وی مهمترین جنبه این تحولات تلاش رئیس جمهوری آمریکا برای تحریک معترضان علیه روند انتقال قدرت و قانون اساسی بود. در هر حال جلسه کنگره برگزار شد و معاون ترامپ پیروزی جو بایدن و «کامالا هریس» را تائید کرد. ناظران خارجی اما به طعنه اظهار می کنند آمریکا دیگر نمی تواند از دفتر رئیس مجلس یا اتاق های نمایندگان خود در برابر آشوبگرانی که کلاه وایکینگ بر سر دارند، محافظت کند.
این تحلیلگر اعتقاد دارد البته این اتفاق پس از چهار سال پرآشوب در داخل ایالات متحده و ناکامی چشمگیر و پی در پی دولت آمریکا در بحبوحه بیماری همه‌گیری کووید ۱۹ باید رخ می داد. باوجود نگاه های حسرت آمیز به گزارش رسانه‌های دولتی چین وروسیه اما از درخشش «شهر بالای تپه» کاسته شده اما هوز پابرجاست؛ اگرچه یک پاکسازی گسترده و اساسی مورد نیاز است.
«رایان هاس» عضو ارشد مرکز مطالعات شرق آسیا، آشوب ها در واشنگتن دی‌سی را مهمات قدرتمندی برای دستگاه تبلیغات چین ارزیابی کرد که از مدت ها قبل مشروعیت دموکراسی را زیر سوال برده بود و آن را فاقد راه حلی برای چالش های اجتماعی قرن ۲۱ می داند.
پخش تصاویر ضرب و شتم در داخل پایتخت و ساختمان مجلس آمریکا روایتی از یک کشور گرفتار اختلافات عمیق و ساختار سیاسی ورشکسته را منتقل می سازد. رسانه های چینی با نشان دادن خبرهای این طغیان اثبات کردند که مهمترین تهدید آمریکا پکن نیست بلکه خود ایالات متحده است.
به اعتقاد این کارشناس، شورش در واشنگتن توجه بین المللی به تحولات دیگر مناطق جهان از جمله هنگ کنگ را منحرف کرد. تصاویر شورشیان تکیه داده بر صندلی قانونگذاران آمریکایی به بخش اصلی رسانه های رسمی چین تبدیل شد. دولت جدید بایدن باید اقداماتی سریع و مداوم را انجام دهد تا تصور پکن مبنی بر ناتوانی واشنگتن برای اصلاح خود را از بین ببرد.
نگرانی عربستان از تحولات واشنگتن
«بروس ریدل» کارشناس ارشد مرکز سیاست خاورمیانه هم با بیان اینکه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی از نزدیک شورش در کنگره را بررسی می کردند، افزود رسانه های سعودی این ماجرا را به صورت کامل و گسترده پوشش دادند. شبکه «الجزیره» قطر حتی با اطمینان بیشتری در مورد این حمله بزرگ و پیامدهای آن به ویژه محکومیت رئیس جمهور آمریکا سخن می گفت.
عربستانی ها از سال ۲۰۱۶ مخصوصا پس از دست داشتن ولیعهد این کشور در قتل یک روزنامه نگار سعودی در ترکیه روابط بسیار نزدیکی را با ترامپ راه اندازی کردند. ریاض بسیار نگران است که دولت جدید در کاخ سفید روابط آمریکا با عربستان را دگرگون سازد و این زنگ خطر را برای خانواده سلطنتی نزدیک به ترامپ به صدا در می آورد. ولیعهد سعودی به خاطر نقشی که در قتل «جمال خاشقچی» داشت نمی تواند به گزینه ای غیر از ترامپ فکر کند.
ریدل تصریح کرد: سعودی ها حق دارند که نگران چهار سال آینده و ارتباط تنگاتنگ خود با مردی باشند که اکنون نه تنها به عنوان یک بازنده انتخابات بلکه تهدیدی علیه قانون اساسی آمریکا شناخته می شود.
وی افزود: برای مقامات ایرانی تصاویر تحولات مهم واشنگتن تائیدی بر دیدگاه آن ها در زمینه شکست لیبرال دموکراسی و فساد در غرب است. (حضرت) آیت الله خامنه ای رهبر عالی ایران در سخنان خود خطاب به ایالات متحده اظهار داشت که امروز آمریکا و ارزش های آن حتی از سوی دوستان واشنگتن هم مورد تمسخر قرار می گیرد. «حسن دهقان» وزیر دفاع سابق ایران هم گفت کنگره کشوری که معمار همه شورش‌ها، کودتاها و انقلاب های رنگی بود توسط معترضان تسخیر شده است.
«مایکل اوهانلون» تحلیلگر ارشد و مدیر مرکز امنیت و راهبرد و فناوری این اندیشکده اظهار داشت: در حالی که روز ۶ ژانویه برای ملت آمریکا یک روز وحشتناک بود اما یک روز هوشیارساز هم بود. در دوره های قبل آمریکا اشتباهاتی را همچون حمله به ویتنام یا عراق انجام داد اما وضعیت آمریکا سپس بهبود یافت. اگر ترامپ بار دیگر در انتخابات پیروز می شد حوادث بسیار جدی تری اتفاق می افتاد.
وی ابراز امیدواری کرد که بایدن بتواند این فاجعه داخلی وحشتناک را به سرعت در بستری وسیع تر ترمیم کند. با توجه به جغرافیا، جمعیت، قانون اساسی و قدرت ایالات متحده اوضاع در آینده رو به راه می شود و کشور به وضعیت و جایگاه گذشته خود در سطح بین الملل باز می گردد.
«کونستانز استلزنمولر» تحلیلگر ارشد مرکز ایالات متحده و اروپا در اندیشکده بروکینگر نیز بر این باور است که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان اظهارات صریح و غیرمنتظره ای را روز بعد از شورش ها در واشنگتن بیان کرد. او از تصاویر نگران کننده ای صحبت کرد که باعث خشم وی شده است.
مرکل برای این اتفاقات رئیس جمهوری آمریکا را سرزنش کرد و گفت: بسیار متاسفم که ترامپ در ماه نوامبر و روز قبل از آشوب شکست را نپذیرفت و فضایی را ایجاد کرد که موجب چنین رویداد خشونتباری شد. رئیس جمهوری آلمان حتی صریح تر بود و معترضان را جمعیتی مسلح دانست که از سوی یک رئیس جمهوی در حال خروج از کاخ سفید تحریک شده بودند.
البته مقامات و کارشناسان آلمانی خاطر نشان کردند چند ماه قبل راستگراها تلاش داشتند دموکراسی در این کشور را هم هدف حمله قرار بدهند. برخی دیگر از کارشناسان روابط بین الملل ابعاد این آشوب ها در واشنگتن را با وقوع حوادث ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ مشابه دانستند که نه تنها داخل آمریکا بلکه متحدان این کشور در عرصه بین المللی را هم شگفت زده کرد.
اندیشکده بروکینگز یک اتاق فکر آمریکایی است که در زمینه تحلیل مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فعالیت می‌کند. این نهاد در سال ۱۹۱۶ میلادی تأسیس شد و یکی از قدیمی‌ترین و تاثیرگذارترین موسسه های پژوهشی در نوع خود به شمار می رود و مقر آن در شهر واشینگتن است.