پیش از این و در روزگاری نه چندان دور از موش‌ها به عنوان آفت زمین‌های کشاورزی یاد می‌شد اما این روزها پیشروی و جولان موش‌ها به بیخ گوش زندگی شهری رسیده و به نوعی معابر شهری به محل امن تامین غذا و زندگی برای این جانوران موذی تبدیل شده است.
موش عامل انتقال بیماری‌های خطرناک و کشنده نظیر طاعون، هانتاویروس و مسمومیت‌های مرگبار است و رشد و تکثیر این جانوران به یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست محیطی کلانشهرها تبدیل شده است، معضلی که دیگر از لایه‌های زیرین زمین و زیر پوست شهر در حال نقل مکان به روی زمین، معابر و حتی منازل مسکونی است.
در کلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد نیز جولان موش‌ها در مناطق مختلف شهر مشهود است، موش‌هایی که در کانالهای آب، اطراف شبکه فاضلاب و اطراف مراکز فروش مواد غذایی و فست فودها سکنی گزیده‌اند و طرح‌های مختلفی برای مبارزه با آنها اجرا شده که آخرین مورد آن عقیم سازی موش‌هاست.
عقیم‌سازی موش‌های مشهد
مدیر محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری مشهد در خصوص اقدامات شهرداری برای کنترل و مبارزه با موش‌ها در سطح شهر گفت: نقشه پراکنش کانون‌های زندگی موش‌ها در مشهد در دست تهیه است.
محمد پذیرا افزود: برای تهیه دقیق‌تر این نقشه، شهروندان نیز می‌توانند اسامی مکان‌هایی را که موش‌ها در آنها رفت و آمد دارند از طریق سامانه ۱۳۷ اطلاع دهند.
وی ادامه داد: با تهیه این نقشه و مدل‌سازی صورت گرفته، می‌توانیم نسبت به مطالعه رفتار موش‌ها، شناسایی دقیق‌تر کانون‌های تجمع آنها و علل این رفتار، برنامه‌ریزی لازم داشته باشیم.
مدیر محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری مشهد گفت: همچنین موضوع عقیم‌سازی موش‌ها در دستور کار است و به این منظور به زودی فراخوانی منتشر خواهد شد تا توسط شرکت‌های دانش بنیان، وسیله و طعمه جدید برای عقیم سازی موش ها تولید شود.
وی افزود: در حال حاضر طعمه‌هایی توسط شرکت‌های دانش بنیان برای موش‌ها تولید می‌شود که هیچ آسیبی برای انسان و محیط زیست ندارند و فقط روی موش‌ها تاثیرگذار است.
پذیرا ادامه داد: طعمه‌گذاری، بهسازی محیط و کانون تجمع موش‌ها و ارائه آموزش‌های لازم به شهروندان و صنوفی که زباله‌ها را رها می‌کنند بخشی از زنجیره فرایند مبارزه با موش‌ها در شهر مشهد است.
وجود ۱۱ کانون تجمع موش در مشهد
مدیر محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری مشهد گفت: طرح برخورد با موش‌های فاضلاب در شهر مشهد از سه سال گذشته با استفاده از روشهای نوین و سازگار با محیط زیست آغاز شده است.
وی افزود: ۶۰ کانون تجمع حیوانات موذی در این شهر طی سال گذشته شناسایی شد که پس از انجام طعمه گذاری و مبارزه مستمر با موش‌های فاضلابی، این نقاط هم‌اینک به ۱۱ کانون کاهش یافته است.
پذیرا ادامه داد: موش در همه جا پیدا می‌شود، در زیر پوست شهر اتفاقات بسیار می‌افتد، موش‌ها برای کوتاه نگه‌داشتن دندانهای خود به تاسیسات هم آسیب می‌زنند لذا نمی توان ادعا کرد که موش در مکانی وجود ندارد.
وی گفت: موش‌ها از روشهای مختلف نظیر کانالهای فاضلاب و کانالهای آب سطحی، حمل و انتقال بار توسط راه‌آهن و کامیون‌ها و حتی خودروها وارد شهرها می‌شوند و همه دستگاه‌های مربوطه باید در این خصوص ورود کنند.
مدیر محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری مشهد افزود: ورود و جولان موش در شهر به صفر نمی‌رسد اما با همراهی همه دستگاه‌ها می‌توان این معضل را کنترل کرد.
موش‌های سرگردان و نظر برخی مدیران
مدیر کل راه آهن خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن رد ادعای انتقال موش از طریق قطارهای باری به مشهد گفت: در ایستگاه راه آهن مشهد هیچ قطار باری حامل کالا از کشورهای خارجی وارد نمی شود و قطارهای مسافربری نیز به صورت روزانه ضدعفونی می شوند.
مصطفی نصیری ورگ افزود: تعداد اندکی واگن خالی برای بارگیری اقلام صادراتی در این ایستگاه مورد استفاده قرار می گیرند که مقصد آن دیگر مناطق کشور و کشورهای آسیای مرکزی است.
وی ادامه داد: در حال حاضر در ایستگاه راه آهن هیچ گونه موشی مشاهده نشده و گزارش های قبلی نیز حکایت از وجود این حیوانات در محدوده انتهای خیابان امام خمینی (ره) مشهد داشته است.
مدیر کل راه آهن خراسان گفت: با این وجود هرگونه ادعایی مبنی بر انتقال موش از طریق ناوگان باری به مشهد باید همراه با دلایل مستند مطرح گردد.
مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب مشهد نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: موش در شبکه فاضلاب زنده نمی ماند زیرا برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن دارد اما در شبکه فاضلاب فقط گازهای سمی وجود دارند.
محمود محتشمی افزود: حشرات و سوسک‌ها در منهول‌های فاضلاب وجود دارند اما موش‌ها در این محیط امکان زندگی و تکثیر ندارند.
وی ادامه داد: با این وجود و به منظور از بین بردن حشرات و سوسک‌ها دریچه‌ها و منهول‌های فاضلاب سم‌پاشی می‌شود.
مدیر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: ۴۸ هزار منهول فاضلاب در شهر مشهد وجود دارد و به طور میانگین هر منهول ۲ بار در سال سم‌پاشی می‌شود.
در هر صورت دیگر کار از بررسی اینکه موش‌ها از کجا و به چه صورت وارد شهر شده‌اند، گذشته است و مدیران و دستگاه‌های مختلف باید به جای انکار و توپ را در زمین یکدیگر انداختن، پای کار باشند تا شاید این تهدید زیست محیطی کنترل شود.