اسفندیار خدایی روز جمعه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به انتخابات آمریکا در خصوص رویکرد هیات حاکمه جدید این کشور اظهار کرد: تیم فعلی جو بایدن رییس جمهوری منتخب ایالات متحده شباهت زیادی به تیم اوباما دارد. اگرچه شرایط هم برای ایران و هم برای آمریکا خیلی تغییر کرده اما به نظر می رسد سیاست خارجی وی هم ادامه همان سیاست خارجی اوباما خواهد بود.
وی با بیان اینکه احتمال استفاده از اهرم تحریم و فشار اقتصادی توسط بایدن همانند دوره اوباما وجود دارد، تصریح کرد: همانطور که اوباما در قبال امضای برجام امتیازاتی از ایران گرفت و در عین حال تحریم ها را کم کرد احتمالا بایدن هم تنها در صورتی که برخی از انتظاراتش از جمهوری اسلامی برآورده شود، حاضر به کاهش تحریم ها خواهد بود.
کارشناس مسائل آمریکا به چندجانبه گرایی دولت های دموکرات در ایالات متحده اشاره کرد و یادآور شد: بایدن بهتر از ترامپ می تواند همکاری جهانی را در جهت خواسته های ایالات متحده جلب کند و اروپا و دیگر متحدان سنتی این کشور هم با وی هم صدا خواهند بود بنابراین تصمیم گیری درباره نحوه تعامل با ساکنان جدید کاخ سفید نیازمند دقت و ظرافت بیشتر و سخت تر از دوره ترامپ است.
خدایی با بیان اینکه بایدن و تیمش بر عکس ترامپ دنبال بازی برد-برد در روابط با دیگر کشورها از جمله ایران هستند، گفت: ترامپ حمایت بیشتری از اسرائیل و متحدان عرب خود در منطقه می کرد اما انتظار می رود بایدن روابط متوازن تری با اعراب، اسرائیل و ایران داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه هم دولت ایران و هم دولت آمریکا نیازمند توافق و تعامل هستند، خاطرنشان کرد: اگرچه مخالفان منطقه ای جمهوری اسلامی برای جلوگیری از کاهش تنش ها بین تهران و واشنگتن تلاش خواهند کرد اما احتمال انجام یک توافق محدود بین دو طرف برای حل و فصل برخی مشکلات فی مابین وجود دارد.
این تحلیلگر مسائل راهبردی با بیان اینکه بازگشت به برجام شعار انتخاباتی بایدن بوده است، گفت: لابی اسرائیل در آمریکا از هیچ تلاشی برای نگه داشتن تنش های تهران-واشنگتن در اوج فروگذار نخواهد کرد اما باوجود مانع تراشی های مخالفان، امکان توافق محدود بین طرفین با هدف آزادسازی پول های بلوکه شدن ایران و کاهش محدودیت های آن در قبال محدود شدن برخی فعالیت های هسته ای ایران امکانپذیر است.
خدایی، احیای برجام را فقط خواست دولت منتخب ایالات متحده ندانست و افزود: حفظ و تداوم برجام خواست بین المللی است و اروپایی ها و دیگر متحدان آمریکا هم خواهان احیای این توافق هستند.
وی به لغو تحریم های تسلیحاتی ایران بر اساس برجام اشاره کرد و گفت: موضوعاتی مانند برداشته شدن تحریم های تسلیحاتی ایران در برجام وجود دارند که ممکن است محل مناقشه باشند و ساکنان جدید کاخ سفید با وجود این که بخشی از برجام هستند آن را نپذیرند.
این تحلیلگر مسائل بین المللی، تاکید بایدن و نامزدهای پست های کلیدی دولت وی بر بازگشت به برجام را یادآور شد و گفت: بحث ایران در شرایط کنونی این نیست که آمریکا از برجام خارج شده و به این توافق برگردد، بلکه جمهوری اسلامی خواهان لغو تحریم هاست.
وضعیت داخلی ایران در رفع تحریم ها موثر است
خدایی، میزان جدیت رژیم صهیونیستی و اعراب متحد این رژیم در تحریک و ترغیب بایدن به خصومت ورزی علیه ایران را در برداشته شدن تحریم ها موثر دانست و افزود: اینکه قدرت داخلی ایران در چه وضعیتی خواهد بود هم در نحوه تصمیم گیری سران کاخ سفید موثر است واقعیت این است که آمریکایی ها هر وقت احساس کنند اقتدار جمهوری اسلامی کمتر شده و انسجام و وحدت کمرنگ شده فشارها را افزایش می دهند.
کارشناس مسائل بین الملل به اتفاقات دی ماه ۹۶ و آبان ماه ۹۸ برای تقویت فشار حداکثری علیه ملت ایران توسط تیم ترامپ اشاره کرد و افزود: این اغتشاشات این تصور را برای دولت آمریکا ایجاد کرد که کار جمهوری اسلامی تمام است و با یک فشار می تواند تهران را در مقابل خواسته های خود تسلیم کند.
وی، نحوه برگزاری انتخابات، میزان مشارکت، انسجام و همدلی بین مردم و مسئولان در ایران را در نحوه تصمیم گیری دولت آمریکا تاثیر گذار ارزیابی کرد و گفت: به لحاظ تاریخی، آمریکا زمانی به توافقات با دیگر کشورها متعهد نبوده است که طرف مقابل در موضع ضعف قرار داشته است.
اقتدار ایران ضامن کاهش فشارهاست
این تحلیلگر مسائل راهبردی با بیان اینکه چیزی که آمریکا را در توافق برجام نگه می دارد اقتدار ایران است، تصریح کرد: هر دو حزب حاکم بر ایالات متحده، سیاست های کنونی جمهوری اسلامی را مانع سلطه خود بر منطقه می دانند بنابراین خواهان تغییر رویه جمهوری اسلامی ایران هستند و تنها رویکرد آنها با هم فرق دارد.
خدایی، رویکرد جمهوری خواهان را حذفی خواند و گفت: جمهوری خواهان از جمله ترامپ خواهان نابودی کامل جمهوری اسلامی با استفاده از قدرت سخت هستند اما دموکرات ها دنبال تغییر ماهیت آمریکاستیزی و اسرائیل ستیزی نظام ایران با روش های نرم و از طریق جذب و هضم آن در جامعه جهانی هستند.
دموکرات ها دنبال بازی برد-برد هستند
وی، سیاست ترامپ در قبال ایران را سومالیزه و تجزیه ایران عنوان کرد و گفت: بر عکس جمهوری خواهان، دموکرات ها همواره نسبت به فراگیر شدن هرج و مرج و ناامنی در کل منطقه و به خطر افتادن منافع ایالات متحده با تجزیه یا ناامنی در ایران هشدار داده اند.
این تحلیلگر مسائل بین المللی دستیابی به یک توافق برد-برد با ایران پشت میز مذاکره را خواست دموکرات ها دانست و یادآور شد: دموکرات ها همواره تاکید می کنند که با ناامن شدن ایران و تنگه هرمز، تجارت جهانی به خطر خواهد افتاد و قیمت تمام شده انرژی برای کشورهای غربی افزایش خواهد یافت.
خدایی در توضیح این سئوال که آیا طرفداران مذاکره با ایران در کابینه بایدن بیشتر هستند یا طرفداران اسرائیل نیز گفت: افرادی مثل بایدن و جان کری در دولت جدید حضور دارند که استقلال عمل بیشتری دارند و کمتر از افرادی مثل کاملا هریس معاون اول این دولت به اسرائیل نزدیک هستند.
وی افزود: افراد نزدیک به اسرائیل در کابینه بایدن مثل ترامپ و بنیامین نتانیاهو خواهان از بین بردن جمهوری اسلامی با روش های سخت نیستند و بر تغییر رفتار جمهوری اسلامی تاکید دارند.