حجت الاسلام محمدمهدی زارعی گلپایگانی به مناسبت سالروز شهادت فاطمه زهرا (س) به خبرنگار معارف ایرنا گفت: یکی از ویژگی های حضرت زهرا (س) الگوبودن آن حضرت است. طبق دیدگاه حضرت علی(ع) اولین وظیفه ما این است که در تربیت خود کوشش کنیم و اگر قرار است انسان تربیت شود، در اینجا مساله نیاز به الگو مطرح است.
وی افزود: خدا حجت را در این زمینه با ما تمام کرده است. کسانی به اراده الهی مطهّر هستند یا کسانی طبق آیات سوره حمد صراط مستقیم در وجود آنها تعریف شده است. اگرچه خدا چنین لطفی کرده ولی مسئولیتی نیز برای ما ایجاد شده است. خدا وقتی این هدایت را در مورد افرادی به سرحد کمال رسانده، قاعده این است که نسبت به الگوگیری از این شخصیت های کامل و هدایت شده در طول زندگی اقدام کنیم.
استاد حوزه علمیه اصفهان ادامه داد: حضرت زهرا(س) الگویی کامل برای زنان است ولی ویژگی های آن حضرت به گونه ای است که امام عصر (عج) فرمود «در وجود دختر رسول خدا(ص) برای من الگویی شایسته قرار دارد.»
وی با اشاره به آیه ۲۱ سوره احزاب افزود: اگر ما به وجود پیامبر اکرم (ص) به عنوان یک الگو نگاه کنیم، می بینیم که یک مرد متعالی در همه جهات زندگی است ولی معمولا نگاه ما بیشتر به ابعاد اجتماعی و سیاسی معطوف می شود و این بخش از زندگی حضرت بر سایر ابعاد ایشان سایه می افکند.
زارعی افزود: حضرت زهرا(س) در جنبه های گوناگونی از زندگی مانند نحوه اداره زندگی با شرایط مالی دشوار، تربیت فرزندان، مسائل مربوط به امر ولایت و امامت، زمان شناسی، حضور اجتماعی، افشاگری خطاها و آسیب های جامعه، مبارزه منفی با انحرافات و آسیب ها برای ما یک الگوی بسیار عالی هستند. جنبه های متعدد زندگی حضرت فاطمه (س) اعجاب انگیز است و هیچ زمینه ای نیست که انسان نتواند یک الگوی ارزشمندی از این بانوی بزرگ پیدا کند.
وی اضافه کرد: وقتی یک شخصیت مانند حضرت زهرا (س) مطرح می شود، از آن نظر که زنان بیش از هرچیزی درگیر با برپایی خانه و خانواده و اداره درون خانه هستند در اینجا مسائل اخلاقی، تربیتی و در کنار آن مسائل مادی مطرح می شود و این مساله باعث می شود تا توجه بیشتری به این ابعاد داشته باشیم.
فاصله ما با ائمه معصومین (ع)
این پژوهشگر مذهبی افزود: وقتی ائمه معصومین را به عنوان الگو مطرح می کنیم باید ابعاد پرعظمت وجود آنان را مطرح کنیم. البته برخی معتقدند جنبه های عالی در زندگی معصومین (ع) را نباید مطرح کرد تا افراد احساس فاصله زیاد نکنند و بتوانند الگو برداری کنند؛ در حالی که چنین سخنی صحیح نیست. چون به این بهانه نمی توان از عظمت های یک شخصیت چشم پوشی کرد.
وی تصریح کرد: خدا شخصیت هایی را الگو قرار داده که در متن زندگی مادی و در کنار دغدغه های ما زندگی کرده اند و پیروی از آنان امکانپذیر است. البته فاصله بزرگی که ما با اولیای الهی داریم در باطن اعمال است اما در ظاهر اعمال هیچ فاصله ای نیست. مثلا زندگی پیامبر اکرم (ص) اینگونه بود که بسیاری از کارها را آسان می گرفتند، اهل مهربانی و تقدم بر سلام بودند و سایر ویژگی هایی که این کارها بسیار ساده و قابل الگوبرداری است.
زارعی افزود: با این حال عظمت پیامبر (ع) در شکل ظاهری کارها نیست. مثلا ما نماز می خوانیم و پیامبر نیز نماز می خواندند در حالی که نماز پیامبر در درجات بسیار عالی از توجه و دل کندگی از دنیا قرار دارد که ظاهر نماز من با ظاهر نماز رسول خدا شباهت دارد ولی در باطن نماز رسول خدا عظمتی وجود دارد که باید سعی کنیم به مرور به آن سمت حرکت کنیم.
این کارشناس مذهبی اضافه کرد: عظمت حضرت زهرا(س) نیز به باطن و عمق معنوی رفتارهای آن حضرت برمی گردد. زندگی فاطمه زهرا(س) سراسر الگو است. چون کارهای حضرت زهرا(س) غالبا کارهای خارق العاده ای نیست که ما نتوانیم انجام دهیم.
ضرورت توجه به آسیب های الگوبرداری
وی با اشاره به آسیب های موجود در نحوه الگوبرداری زنان از زندگی دختر رسول خدا (ص) اظهار کرد: الگوبرداری گزینشی یکی از اشکالاتی است که عافیت طلبی باعث چنین رفتاری می شود. یعنی بخشی از دین را به راحتی قبول ولی نسبت به بخشی دیگر مقاومت می کنیم.
زارعی افزود: در واقع خودخواهی های ما باعث می شود تا به صورت گزینشی برخورد کنیم و موضوع الگوبرداری را زیر سوال می بریم. چون الگو، یک نمونه کامل است و باید به صورت کامل الگوبرداری کرد ولی اگر قرار باشد بخشی از آن را قبول نکنیم، نمی توان گفت الگوبرداری به صورت کامل رخ داده است.
وی اضافه کرد: گاهی می بینیم که برخی بانوان همیشه کتاب دعا به همراه دارند و هر وقت مشکلی پیش می آید، مشغول دعا خواندن می شوند. چنین شخصی از ائمه الگوبرداری کرده ولی از طرف دیگر نسبت به مسائل مادی اصالت قائل است یا اهل صرفه جویی نیست و در برخی موارد مانند پوشش و حجاب به عنوان یکی از میراث های قیمتی حضرت زهرا(س) کاملا بی اعتناست و الگویش در حجاب به فیلم ها و سریال ها بر می گردد.
زارعی تاکید کرد: این الگوبرداری یک الگوبرداری گزینشی است که انسان را به جایی نمی رساند و باعث محرومیت انسان از آن الگوی جامع می شود و آسیب هایی را نیز به دنبال دارد. چنین زنی که مثلا الگوی حجابش بازیگران فیلم های سینمایی است، در مرحله اول به خود آسیب می زند و نگاه های مسموم را به صورت ناخودآگاه به سمت خود جلب می کند و در واقع مرتکب زیرپاگذاشتن حق الناس می شود و در مجموع بر خلاف برنامه خدا حرکت می کند و آسیب های آن را خواهد دید.
وی افزود: در چنین وضعیتی بخشی از زندگی ما الگوی الهی و بخشی دیگر الگوی شیطانی می شود و باید تلاش ما این باشد که از الگوهای الهی به صورت کامل پیروی کنیم.
این استاد حوزه الگوبرداری سطحی را یکی دیگر از آسیب ها دانست و گفت: مثلا یک خانم از چادر و پوشش مناسبی برخوردار است ولی گاهی از فلسفه این پوشش غافل است. یعنی این پوشش باید در یک مجموعه تکاملی قرار گیرد ولی مورد غفلت واقع می شود و در واقع یک الگوبرداری سطحی صورت می گیرد.
وی افزود: به عبارت دیگر نوع برخورد چنین بانوانی به گونه ای است که توجه دیگران را به خود جلب می کنند در حالی که فلسفه حجاب این بود که کسی خودنمایی نکرده و جذابیت های خود را به دیگران تحمیل نکند.
زارعی تاکید کرد: الگوبرداری ما باید کامل و غیرگزینشی باشد و به عمق معنوی این الگوبرداری های عملی و فلسفه ای که پشت آن است و همچنین اقتضائات این الگوها توجه کنیم و گرنه الگوبرداری های ناقص و سطحی ما را به آن جایگاهی که برای ما درنظر گرفته اند به عنوان شیعیان زهرا (س) نخواهد رساند.
حضرت فاطمه (س) در سال پنجم پس از بعثت و در روز ۲۰ جمادی‌الثانی در مکه به دنیا آمد. سراسر زندگانی صدیقه طاهره (س)، مملو از مکارم اخلاق و رفتارهای نمونه و انسانی است، ایشان با حضرت علی (ع) ازدواج کرد و در تمام برهه‌های حساس زندگی در کنار آن حضرت بود و از او حمایت می‌کرد.
درباره زمان شهادت حضرت زهرا (س) روایات و نقل‌های تاریخی مختلفی وجود دارد. در ایران روزهای ۱۳ جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی به عنوان روزهای احتمالی شهادت آن حضرت دانسته می‌شود. این دو روز و روزهای قبل و بعد از آن، به فاطمیه اول و فاطمیه دوم مشهور اند. از میان احتمالات موجود درباره روز شهادت فاطمه (س)، سوم جمادی‌الثانی در میان شیعیان مشهورتر است و بعضی از مراجع تقلید در قم به صورت پیاده‌روی در عزاداری فاطمه زهرا (س) شرکت می‌کنند.