گذر تراکتورسازی از سد تحریم با صادرات ۵۰۰ میلیارد تومانی

به گزارش ایرنا، تراکتورسازی ایران تنها تامین کننده تراکتور بخش کشاورزی کشور است که سالانه حدود ۱۸ هزار دستگاه تراکتور در ۱۴ نوع مختلف تولید می کند و محصولات آن نقش مهمی در رونق کشاورزی ایران زمین دارد؛ پویایی تراکتورسازی ایران علاوه بر رفع نیازهای حوزه راهبردی کشاورزی، تجلی توانمندی صنعتگران کشورمان در رقابت با شرکت های معتبر تراکتورسازی جهان از قبیل «مسی فرگوسن» انگلیس است.

گروه صنعتی تراکتورسازی ایران که سال گذشته حدود ۱۷ هزار دستگاه تراکتور تولید کرده،  با هدف گذاری ۱۰ تا ۱۵ درصدی صادرات در سال جهش تولید، قرار است امسال ۲۵ هزار دستگاه تراکتور روانه بازارهای داخلی و خارجی کند تا ظرفیت های بخش صنعت کشور را در شکستن سد تحریم های غیرقانونی در محدوده های مرزهای ملی و فراتر از آن به نمایش بگذارد.

فعالیت گروه صنعتی تراکتورسازی ایران در تبریز همچنین اشتغالزایی مستقیم پنج هزار نفر را به دنبال دارد، ضمن اینکه چرخش چرخ های این مجموعه زمینه ساز حیات ۵۰۰ کارگاه کوچک و بزرگ از طریق قطعه سازی است.

بدیهی است که تلاش صنعتگران تراکتورسازی ایران برای عبور از سد تحریم ها به معنای انکار مشکلات موجود در مسیر دستیابی به این هدف نیست، به گونه ای که قیمت آهن قراضه به عنوان ماده اولیه مورد نیاز شرکت ریخته گری تراکتورسازی برای تولید قطعات تراکتور در ۲ سال اخیر بیش از پنج برابر افزایش یافته است، اما مدیریت این گروه صنعتی معظم برای حفظ بازارهای داخلی و خارجی، قیمت محصولات خود را تنها ۲.۵ برابر افزایش داده است.  

از سوی دیگر درخواست احداث شعبات گروه صنعتی تراکتورسازی ایران در کشورهای دیگر نشانه جایگاه آن در بازار جهانی تراکتور است که ریشه در تلاش های دهه های گذشته برای صدور دانش فنی ساخت تراکتور یا ایجاد خط تولید آن در کشورهایی همچون ونزوئلا و زیمبابوه دارد.  

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست در زمان حاضر ۵۰۰ هزار دستگاه تراکتور در کشور وجود دارد که به گفته مسوولان امر حدود ۳۰۰ هزار دستگاه از آنها فرسوده است و هر گونه حمایت از گروه صنعتی تراکتورسازی ایران در مقابل رقبای خارجی، علاوه بر برجسته سازی این صنعت داخلی در بازارهای جهانی، می تواند به نوسازی ناوگان تراکتور کشور به عنوان موتور محرکه بخش کشاورزی منجر شود.  

شرکت تراکتورسازی ایران؛ نیم قرن سابقه در خدمت به صنعت و کشاورزی

شرکت تراکتورسازی ایران، سازنده انواع تراکتور،  کامیونت و ابزار در تبریز در زمینی به وسعت ۴۰۰ هکتار قرار داشته و ظرفیت تولید ۲۰ هزار دستگاه تراکتور، ۳۰ هزار دستگاه موتور دیزلی، ۳۳ هزار تن انواع قطعات آهنگری و ۵۴ هزار تن انواع قطعات ریخته‌گری را در سال دارد که البته شرکت آهنگری آن، از شرکت مادر جداشده و واگذار شده‌ است.

شرکت تراکتورسازی ایران در سال ۱۳۴۷ به صورت شرکت سهامی خاص تأسیس شد و در سه‌ماههٔ آخر سال ۱۳۴۸ کار ساخت تراکتور با مونتاژ تراکتورهای یونیورسال رومانی با قدرت ۶۵ اسب بخار شروع و مجموعه به بهره‌برداری کامل رسید؛  در سال ۱۳۵۴ نخستین تراکتورهای MF (مسی فرگوسن) در چهار نوع به بازار عرضه شد؛   این شرکت در ۲۱ فروردین سال ۱۳۷۵ به شرکت سهامی عام تبدیل و در نهم مرداد سال ۱۳۷۵ در بورس اوراق بهادار پذیرفته شد.

از سال ۱۳۵۶ تراکتورهای سبک MF۲۸۵ جایگزین تراکتورهای رومانی شد و بین سال های ۱۳۶۶ و ۱۳۷۱ شرکت های آهنگری، موتورسازان، ریخته گری، خدمات صنعتی و ماشین آلات صنعتی با هدف بهره برداری از منبع و امکانات شرکت، استفاده از ظرفیت های مازاد شرکت، منعطف و چابک نمودن شرکت مادر، عدم تمرکز و توجه به توسعه محصولات و توسعه تولیدات جانبی از شرکت مادر جدا شدند.

در بین سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ طراحی و نمونه سازی تراکتورهای ITM۴۷۵، ITM۴۸۵، ITM۱۰۰۰ و ITM۱۰۵۰ تک و دو دیفرانسیل و نیز طراحی و تولید ITM۲۸۵ NEW انجام شد و از سال ۱۳۹۱ به تولید انبوه رسید.  

در واقع هر چند شرکت تراکتورسازی در اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی بنیان گذاشته شد، اما شرکت‌های آهنگری، موتورسازان و ریخته‌گری در سال ۱۳۶۶ از این شرکت تفکیک شدند و در سال ۱۳۷۳ نیز کارگاه ابزارسازی این کارخانه مستقل شد.

در سال ۱۳۸۲ خط مونتاژ شمارهٔ ۲ شرکت تراکتورسازی ایران در استان کردستان با نام «شرکت تراکتورسازی سنندج»  با ظرفیت سالانه سه هزار و ۵۰۰ دستگاه ایجاد شد، ضمن اینکه در همان سال، شرکت تراکتورسازی ارومیه که در زمینهٔ تولید تراکتور باغی از نوع گلدونی فعالیت می کند، توسط شرکت تراکتورسازی ایران خریداری شد.

مجموعه صنعتی تراکتورسازی ایران با مشارکت شرکت «سی. وی. جی»  ونزوئلا، فاز اول خط مونتاژ و تولید تراکتور با ظرفیت سالانه پنج هزار دستگاه در سال ۱۳۸۳ در این کشور آمریکای لاتین به بهره‌برداری رساند؛  همچنین در سال ۱۳۸۵ دومین خط مونتاژ خارج از کشور شرکت تراکتورسازی ایران با ظرفیت تولید سالانه ۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه در کشور تاجیکستان به بهره‌برداری رسید. تراکتورسازان در سال ۱۳۸۶ نیز با مشارکت شرکت «ان. ای. سی» اوگاندا،  شرکت بازرگانی «اوگیران»  را در این کشور آفریقایی تأسیس کردند.

بعد از خروج آمریکا از برجام، در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸ میلادی، وزارت خزانه‌داری آمریکا در راستای زیاده خواهی های واشنگتن در عرصه تعاملات بین المللی و تحت عنوان «تحریم‌های تروریستی»،  شرکت تراکتورسازی ایران را نیز تحریم کرد؛ هر چند تحریم های نامشروع آمریکا، فعالیت تراکتورسازی ایران را از منظر تامین برخی از قطعات تولید خارج برای مدتی با مشکل مواجه کرد، اما این پیشامد بستری برای شکوفایی توانمندی های مهندسان و صنعتگران این مجموعه عظیم صنعتی شد.  

صادرات ۵۰۰ میلیارد تومانی تراکتور از ایران 

مدیرعامل شرکت تراکتورسازی ایران با اشاره به تداوم صادرات تولیدات این شرکت گفت: امسال بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان انواع تراکتور به خارج از کشور صادر شده است.

ابوالفتح ابراهیمی افزود: این میزان ارزش صادراتی این شرکت در قالب صادرات یک هزار و ۳۰۰ دستگاه تراکتور به کشورهای آفریقا، آمریکای جنوبی و کشورهای همسایه به دست آمده است.

وی با بیان اینکه سالانه بیش از ۲۰ هزار دستگاه تراکتور در ۲۰ نوع مختلف در این شرکت تولید می شود، اظهار داشت: تلاش می شود ظرفیت صادراتی این شرکت در سال جاری به یک هزار و ۷۰۰ دستگاه افزایش یابد.

ابراهیمی، با اشاره به استفاده از توان و تخصص دانش آموختگان دانشگاهی در بومی سازی قطعات داخلی تراکتورها و ارتقای کیفیت آن ها، ادامه داد: هم اکنون ۵۰ نفر در حوزه تحقیق و توسعه این شرکت مشغول بوده که از این تعداد ۳۰ نفر نخبه دانشگاهی در مقاطع دکترا و فوق لیسانس هستند.

وی یادآوری کرد: با تلاش متخصصان داخلی هم اکنون تولید ۹۰ درصد از قطعات تراکتورها داخلی سازی شده و با این کار، واردات قطعات از کشورهای اروپایی، چین و هندوستان قطع شده است.

وی به تولید بیش از ۱۶ نوع تراکتور در مجموعه تراکتورسازی ایران نیز اشاره کرد و گفت: این گروه صنعتی، توانایی تولید تراکتور سبک از ۳۵ اسب بخار تا تولید تراکتور سنگین با ۱۵۰ اسب بخار را دارد.

مدیرعامل تراکتورسازی تبریز اضافه کرد: بیش از ۹۰ درصد قطعات تراکتورسازی به دست کارگران داخلی کشور تولید شده و ۱۰ درصد باقیمانده نیز به دلیل مقرون به صرفه نبودن تولید نمی‌شود.

وی در رابطه با ظرفیت تراکتورسازی در تولید سالانه گفت: اگر کشاورز به راحتی دسترسی به منابع بانکی داشته باشد، می‌توان تولیدات تراکتورسازی را به همان میزان تقاضا افزایش داد، زیرا در حال حاضر ۳۰۰ هزار تراکتور فرسوده در کشور وجود دارد و اگر جلوی واردات بی‌رویه تراکتور از هند و چین گرفته شود، می‌توان سالانه بیش از ۳۰ هزار دستگاه تولید کرد.

ابراهیمی تاکید کرد: تراکتورسازی تبریز توانایی تأمین نیازهای کل کشور را دارد و علاوه بر آن به عنوان معین سایر صنایع نیز محسوب می‌شود، زیرا تراکتورسازی تنها مجموعه‌ای است که قطعات، ریخته، موتور و تراکتور را تولید می کند.

وی افزود: موتور تولیدی تراکتور در بخش‌های مختلف از قبیل کمپاین، غلطک، لیفتراک و پمپ آب استفاده می‌شود و تنها تولید تراکتور در این مجموعه صورت نمی‌گیرد.

درخواست یمن و آفریقای جنوبی برای ایجاد خط تولید تراکتورهای ایرانی 

با وجود تحریم های غیرقانونی وزارت خزانه داری آمریکا علیه شرکت تراکتورسازی ایران، محصولات این مجموعه صنعتی طرفداران زیادی در گوشه و کنار جهان دارد، به گونه ای که در سال های گذشته کشورهای زیادی خواستار ایجاد خط تولید یا مونتاژ تراکتورهای ایران شده اند.  

در همین راستا  بیستم مهر ماه امسال،  سفیر یمن در تهران، خواستار ایجاد خط تولید و مونتاژ مجتمع تراکتورسازی ایران در کشورش برای کمک به شکوفایی کشاورزی شد.

دکتر ابراهیم الدیلمی که به همراه وابسته اقتصادی و مسئولان تجاری سفارت یمن در کشورمان انجام شد، اظهار کرد: از برادران خود در جمهوری اسلامی و تراکتورسازی ایران انتظار داریم تراکتورهای مناسب را برای صادرات به یمن، در اختیار تجار یمنی قرار دهند تا زمینه شکوفایی بخش کشاورزی این کشور فراهم شود.

وی افزود: به خاطر تحریم ها و محاصره موجود، امکان هرگونه وارداتی به راحتی امکان پذیر نیست و برخی از کالاها در برخی مواقع تا ۲ سال طول می کشد به دست مردم یمن برسد.   

الدیلمی با اعلام اینکه یمن در یک محاصره ظالمانه و تحریم های ناجوانمردانه قرار دارد، افزود: مردم یمن با خوداتکایی و به رغم این همه مشکلات، سر از پا ننشسته و برای تحقق آرمان های خود گام بر می دارند.

مدیر عامل گروه صنعتی تراکتورسازی ایران نیز با اعلام آمادگی برای هرگونه همکاری و تأمین نیازهای کشاورزان یمنی در بخش مکانیزاسیون کشاورزی به ویژه تراکتور، گفت: برای تأمین هرگونه تراکتور سبک و سنگین یمن آمادگی داریم.

ابوالفتح ابراهیمی،  افزود: در بخش خدمات پس از فروش نیز، مجموعه تراکتورسازی آماده است تا در طول چند سال، علاوه بر تأمین قطعات، نسبت به رفع هرگونه مشکلات احتمالی اقدام کند.

ویکامازوی کومولو سفیر آفریقای جنوبی در تهران نیز چندی قبل به همراه یک هیئت تجاری، در بازدید از  بخش های مختلف شرکت تراکتورسازی ایران،  ضمن تقدیر از مدیران این مجموعه در تولید تراکتورهای با قیمت ارزان و کیفیت بالا، اظهار داشت: ما با توجه به قیمت تمام شده پایین این تراکتورها، همچنین سطح کیفیت آنها، رغبت زیادی برای ایجاد خطوط مونتاژ تراکتورسازی ایران در آفریقای جنوبی داریم و تلاش خواهیم کرد سرمایه‌گذار مناسبی برای راه‌انداری این خطوط، پیدا کنیم.

سفیر آفریقای جنوبی با اعلام اینکه، آفریقای جنوبی به خاطر داشتن توافقنامه تجاری با اتحادیه اروپا و سازمان همکاری تجاری تازه آفریقا می‌تواند، بازار فروش قابل توجهی را ایجاد کند، بر حمایت و همکاری دولت متبوعش از این مشارکت تجاری و صنعتی، تاکید کرد.

تولید ۵۰ درصد قطعات تراکتور در آذربایجان‌شرقی 

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان‌شرقی به همکاری شرکت تراکتورسازی ایران با بیش از ۶۰۰ قطعه ساز مطرح اشاره کرد و افزود: در حدود ۵۰ درصد از قطعات مورد نیاز این شرکت توسط قطعه سازان استان تامین می‌شود.

علی جهانگیری با بیان اینکه این مجموعه نه تنها آبروی استان بلکه آبروی صنعت کشور است، گفت: رعایت تمامی پروتکل های بهداشتی برای مبارزه با بیماری کرونا، یکی از اقدامات بسیار مهمی است که در این شرایط خاص، مورد توجه مدیریت و کارکنان زحمتکش تراکتورسازی قرار گرفته است.
 
وی از این کارخانه به عنوان یکی از لوکوموتیوهای پیشران اقتصاد کشور نام برد و ادامه داد: تولید بیش از ۹۰ درصد قطعات مورد نیاز تراکتورهای تولیدی در این مجموعه، حاکی از همت بلند برای تحقق شعار سال مبنی بر جهش تولید و قطع کامل وابستگی به قطعات وارداتی است.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی از شرکت تراکتورسازی به عنوان مصداق بارز"جهش تولید" نام برد و گفت: این شرکت، الگوی مناسبی برای تمامی واحدهای تولیدی و صنعتی در شرایط کنونی است.

جهانگیری با بیان اینکه مسیر دانش بنیان شدن و حرکت به سمت فناوری های نو در شرکت تراکتورسازی، مشهود است، افزود: این مجموعه در صرفه جویی ارزی نیز نقش بسیار مهمی ایفا کرده بطوریکه در چند سال اخیر توانسته بیش از ۴۰۰ میلیون یورو در بخش ارزی و ۱۰ هزار میلیارد ریال در بخش ریالی، صرفه جویی کند.
 
وی از برنامه ریزی این شرکت برای مقابله با تحریم و شکوفایی هرچه بیشتر در شرایط کنونی نیز قدردانی کرد و گفت: تراکتورسازی، الگویی موفق برای سایر واحدهای تولیدی و صنعتی است که امیدواریم روز به روز نقش موثرتری در اقتصاد استان و کشور داشته باشد.
 
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی با قدردانی از برنامه ریزی کوتاه مدت و بلندمدت این شرکت برای افزایش و بهبود کیفیت تولید تراکتور نیز اظهار داشت: این موضوع یکی دیگر از نمودهای عینی جهش تولید در استان است.