به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، دو حزب بزرگ اصلاحات طی هفته‌های گذشته کنگره‌های خود را با وجود شرایط کرونایی برگزار کردند. از میان اظهارات دبیران کل، میزبانان و مهمانان این کنگره‌ها، می‌توان تازه‌ترین دیدگاه‌ها و پیشنهادات و راهکارهای اصلاح طلبان را به منظور بهبود شرایط کشور، جبهه اصلاحات و انتخابات آینده شاهد بود. به نظر می‌رسد این جریان مصمم‌تر از همیشه در پی نامزدی از درون خود است و این نقطه مشترک همه طیف‌هاست. حال برخی برای حضور پررنگ شرط گذاشته و برخی دیگر از تجربه مجلس یازدهم عبرت گرفته و حضور را به هر شکلی تایید می‌کنند. آرام آرام و با اعلام عدم کاندیداتوری، برخی از چهره‌های بالقوه هم از فهرست نامزدهای آینده اصلاحات خط می‌خورند.
در کنگره‌های حزبی اصلاح‌طلب چه گذشت
دو حزب اتحاد ملت ایران اسلامی و ندای ایرانیان در حالی کنگره‌های سالانه خود را برگزار کردند که سایه کرونا بر آن‌ها سنگینی کرد و از شور و حرارت سال‌های گذشته خبری نبود. حزب اتحاد روز ۱۸ دی ماه و حزب ندای ایرانیان روز ۲۶ دی ماه به صورت حقیقی-مجازی، ششمین کنگره‌های سالیانه خود را برگزار و برنامه‌های آینده خود را اعلام کردند. «آذرمنصوری» قائم مقام دبیرکل حزب اتحاد ملت که در غیاب دبیر کل بیمار این حزب، مسوولیت سخنرانی آغازین را بر عهده داشت؛ آسیب‌های موجود در حوزه سیاسی، اجتماعی، بین الملل و اقتصادی را تشریح و برای بهبود و اصلاح شرایط پیشنهادات حزب اتحاد را تشریح کرد.
بخش مهم دیگری از سخنان منصوری در رابطه با اصلاح طلبان و آینده این جریان سیاسی در عرصه سیاست ایران بود. منصوری در این زمینه تاکید کرد: «ما اصلاح طلبان اگر بخواهیم همچنان مورد اعتماد و وثوق ملت باشیم و پرچم تحول‌خواهی را به نیابت از اکثریت ملت در دست داشته باشیم، ناگزیریم که صادقانه و صریح، مسیر طی شده‌مان را بی‌پرده و در معرض و دید ملت به تازیانه نقد بسپاریم و نسبت به خطاها و قصورها و تقصیرات، مسئولیت پذیرانه پاسخگو باشیم.»
قائم مقام حزب اتحاد ملت درباره تصمیات و دیدگاه‌های حزب نیز سخن گفت. مفهوم عدالت‌جویی، تدوین راهکارهای عینی و عملی برای برون رفت از شرایط نابسامان و پرمشکل موجود و ضرورت گفت و گوی ملی سه نکته قابل تامل در سخنان منصوری بود. مهم‌ترین بخش سخنرانی قائم مقام حزب اتحاد ملت را در فاصله پنج ماه باقی مانده تا انتخابات می‌توان، دیدگاه این حزب درباره این رویداد مهم دانست.
منصوری در این زمینه تصریح کرد: «حزب با بررسی همه جانبه شرایط کشور و تحولات فعلی و آتی و با عنایت به ضرورت بر پا نگاه‌داشتن نهاد انتخابات به عنوان اصلی‌ترین نهاد ضامن جمهوریت نظام، به صورت فعال در انتخابات پیش‌رو حضور خواهد داشت، مگر آنکه سیاست‌های انقباضی نظارت استصوابی و تحرکات وسیع جاری در راستای مهندسی انتخابات و اخذ نتیجه تضمینی، انتخابات را از مفهوم و معنا تهی کرده و مسیر رقابت را مسدود نماید.» گرچه برای تحلیل دیدگاه یکی از مهم‌ترین تشکل‌های اصلاح طلب زود است اما می‌توان این سخنان منصوری را در راستای حضور مشروطی دانست که این طیف از اصلاح طلبان از آن به عنوان استراتژی انتخاباتی یاد می‌کنند.
به فاصله چند روز از کنگره اتحاد؛ حزب ندای ایرانیان هم کنگره خود را البته با سخنرانان بیشتری برگزار کرد. «صادق خرازی» دبیرکل این تشکل روز جمعه تازه‌ترین دیدگاه‌های حزب را درباره شرایط کشور، راه‌های گذار از چالش‌ها و نیز انتخابات آینده ارائه داد. مهم‌ترین انتقاد دبیرکل حزب ندای ایرانیان به جریان اصلاحات وجود روحیه پدرخواندگی و قیم مآبی بود و مهم‌ترین توصیه وی به اصلاح طلبان عبور از رییس جمهور اجاره ای. خرازی در آسیب شناسی انتخابات سال‌های گذشته افزود: «دوای درد ما این است که هر گروه موفق، صادقانه نیروی کارآمد خود را وارد انتخابات کند. بزرگترین خطای استراتژیک اصلاحات در انتخابات گذشته این بود که در انتخابات مشارکت نداشت.» با تحلیل اظهارات خرازی در کنگره حزب متبوعش می‌توان دریافت که وی و ندای ایرانیان برای انتخابات آینده طرح‌هایی در ذهن دارند و شرط و شروطی هم برای حضور پررنگ در این رویداد سیاسی و نقش آفرینی در آن نخواهند داشت.
دیگر حزب اصلاح‌طلب اما برای ادامه کار خود به چالشی عجیب برخورده است. محدودیت‌های حجت الاسلام «مهدی کروبی» دبیرکل این حزب به مانعی برای ادامه دبیرکلی تبدیل شده و کمیسیون ماده ۱۰ احزاب وزارت کشور، عضویت وی و چهار نفر دیگر از اعضا را در شورای مرکزی حزب اعتمادملی غیرقانونی اعلام کرده است. در پی این اعلام حجت الاسلام کروبی در نامه‌ای از سمت خود استعفا داد. موضوع بررسی این استعفا روز ۲۶ دی ماه از دستور کار شورای مرکزی حزب خارج شد تا نشان دهد که اعتماد ملی تمایلی به پذیرش استعفای دبیرکل خود ندارد. «محمد جواد حق‌شناس»، عضو حزب اعتماد ملی در این زمینه تصریح کرده است: «از نظر حزب کروبی همچنان دبیرکل است. اعتراض حزب در جایگاه حقوقی و شکایت این افراد به دیوان عدالت مطرح است و باید منتظر رسیدگی قانونی باشیم. فلسفه تشکیل احزاب، دفاع و حمایت از حقوق ملت است وقتی یک حزب نمی‌تواند از حقوق خود و دبیر کل خود دفاع کند چه انتظاری می‌رود تا از حقوق ملت دفاع کند.» با این رویدادها و فرصت سه ماهه‌ای که کمیسیون ماده ۱۰ احزاب به اعتماد ملی داده باید منتظر خبرهای تازه و رویدادهای جدید درباره این حزب ماند.
تازه‌های نامزدها و استراتژی‌ها
سخنرانی «محمدرضا عارف» رییس فراکسیون امید مجلس دهم، در کنگره حزب ندای ایرانیان نشان از نزدیکی دیدگاه وی با دبیرکل این حزب داشت؛ جایی که عارف با تاکید بر اینکه استفاده از هرگونه کاندیدای عاریه‌ای توهین به جریان اصلاحات است، تصریح کرد: «برای انتخابات پیش رو افراد شایسته درون جریان اصلاحات بسیار داریم. باید با استفاده از نیروهای شایسته و کارآمد، بسیاری از برنامه‌ها را برای پاسخگویی به همه مطالبات مردم انجام دهیم.» به نظر می‌رسد این گزینه آرام آرام به استراتژی اصلی جریان اصلاحات تبدیل خواهد شد اما اینکه تکنوکرات‌های حزب کارگزاران سازندگی و دیگر معتدلان طیف اصلاح طلب که متمایل به معتدلان طیف رقیب هستند؛ تا چه میزان با این استراتژی کنار خواهند آمد، نیازمند صبوری است. ابهامات این استراتژی اما محدود به اتحاد اصلاح طلبان بر سر آن نیست، بلکه یافتن آن نامزد اصیل اصلاح‌طلبی که بتواند از سد تایید صلاحیت گذشته و مردم را پای صندوق های رای آورد، ابهام مهم دیگری است که اصلاحات باید در مسیر رفع آن تلاش‌های خود را آغاز کند.
نامزدهای بالقوه اصلاحات هم همچنان درصدر خبرها و تحلیل‌ها هستند. دبیرکل حزب ندای ایرانیان به گفته معاون اجرایی این حزب، مورد توجه شعب استانی است و تمایل برای حضور وی در قامت نامزد انتخابات وجود دارد. از حزب اعتمادملی هم چهار عضو شورای مرکزی خود را واجد شرایط حضور در رقابت‌های انتخاباتی می دانند که حق شناس درباره آن‌ها گفته است: «در بررسی‌های صورت گرفته در دفتر سیاسی تعداد ۴ نفر از افراد شورای مرکزی که واجد شرایط هستند تایید شدند و من، حضرتی، افشانی و امینی مطرح شدیم.» «محسن هاشمی» رییس شورای شهر تهران و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی که پیشتر به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی این حزب اصلاح‌طلب برای رقابت های انتخابات مطرح بود؛ بار دیگر تصریح کرده است که قصد نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری آینده را ندارد. هاشمی همچنین تاکید کرده است: «اصلاح طلبان باید از ایران و آینده تصویرسازی کنند. برنامه‌های خود را به مردم بگویند و روشنگری کنند و تیمی را معرفی کنند که بتواند این برنامه را اجرا کنند.»