آب سرد کاهش نرخ ارز بر گرمای شاخص بازار سرمایه

در هفته‌های گذشته و با کاهش ارزش شاخص بازار سرمایه، التهاب‌ها در این بازار دوباره افزایش یافته است. اگرچه که به نظر می‌رسد التهاب‌های فعلی بیش از هر چیز، ناشی از هیجان و ترس حاکم بر رفتار سهامداران است. در همین ارتباط، «محبوبه ابراهیمی» کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با ایرنا و در تحلیل دلایل ریزش مجدد شاخص گفت: «مهمترین عوامل ریزش شاخص در روزهای گذشته عبارتند از کاهش نرخ ارز، خروج نقدینگی سرمایه‌گذاران حقیقی، رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران خرد و افزایش بی‌اعتمادی به بازار سرمایه». این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد که «قیمت‌ بسیاری از سهم‌ها در شرایط فعلی بسیار ارزنده هستند و اکنون بیش از هر زمان دیگری، فرصت خرید در بازار است».

مهمترین عوامل ریزش شاخص در روزهای گذشته عبارتند از کاهش نرخ ارز، خروج نقدینگی سرمایه‌گذاران حقیقی، رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران خرد و افزایش بی‌اعتمادی به بازار سرمایه.

ابراهیمی ضمن اشاره به رفتار هیجانی و غیرحرفه‌ای برخی سرمایه‌گذاران گفت: «بازار سرمایه یک بازار حرفه‌ای است و سرمایه‌گذاری مستقیم در این بازار نیاز به دانش و مهارت‌هایی خاص و تخصصی دارد و ورود مستقیم و بدون دانش‌ و مهارت مناسب، منطقی نیست. به کسانی که دانش و مهارت کافی ندارند، توصیه می‌شود که به سمت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بروند. منظور از سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های متنوع بازار سرمایه یا دریافت خدمات سبدگردانی از شرکت‌های دارای مجوز است. اما اکثر سرمایه‌گذاران علاقمند هستند تا شخصا دست به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بزنند. برخی افراد متاسفانه به خود یک «پیش اعتماد» دارند و تصور می‌کنند که خود آن‌ها بیش از هرکسی درباره بازار سرمایه دانش دارند. در نتیجه ترجیح می‌دهند ریسک سرمایه‌گذاری مستقیم را بپذیرند».

این کارشناس بازار سرمایه افزود: «پیشنهاد تمامی کارشناسان بازار سرمایه به افرادی که دانش و مهارت کافی را در حوزه سرمایه‌گذاری ندارند؛ اما علاقه دارند تا خود دست به سرمایه‌گذاری بزنند، آن است که حداقل دیدگاهی بلند مدت داشته باشند. منظور از دیدگاه بلند مدت آن است که سرمایه‌گذاران دستکم افقی یکساله را مد نظر قرار دهند». وی ضمن تشریح روش‌های کسب سود در این بازار گفت: «باید این نکته را تاکید کرد که سرمایه‌گذاران از دو طریق از سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه منتفع می‌شوند: روش اول سودی است که از طریق نرخ‌ها حاصل می‌شود و روش دوم نیز دریافت سود از شرکت‌ها است. شرکت‌ها براساس عملکرد خود سودی سالیانه به سرمایه‌گذاران خود پرداخت می‌کنند. اگر سرمایه‌گذار بر روی سهام شرکتی قدرتمند و دارای بنیاد مالی، سودآور و دارای عملکرد مناسب سرمایه‌گذاری کند، شرکت مذکور نیز می‌تواند سودآور باشد و به سرمایه‌گذار خود سود مناسبی پرداخت کند».

ابراهیمی در ادامه گفت: «سرمایه‌گذاری که دید بلندمدت داشته باشد، هم می‌تواند از تغییر قیمت سهام در یک سال سود به دست آورد و هم از سود حاصل از عملکرد شرکت‌ها بهره‌مند شود. در مقابل افرادی که به صورت کوتاه مدت سرمایه‌گذاری می‌کنند، به آسانی تحت تاثیر هیجانات بازار قرار می‌گیرند و احساسی رفتار می‌کنند. تاثیر شایعات و مسائل سیاسی بر بازار سرمایه در همه جهان دیده می‌شود. اما رفتار و عملکرد سرمایه‌گذاران در نوسانات بازار است که باعث می‌شود که فرد سود کسب کند. اگر افراد سهم مناسبی و بنیادی را انتخاب کرده باشند و بتوانند رفتار هیجانی خود را مهار کنند، می‌توانند به سود برسند. زمانی که افراد با بازار هیجانی برخورد کنند، نمی‌توانند تصمیم درستی بگیرند. این افراد به سرعت و بدون بررسی عملکرد یک شرکت، دست به خرید و فروش می‌زنند و در نهایت متضرر می‌شوند».

این کارشناس بازار سرمایه ضمن اشاره به اثرات مخرب نگاه هیجانی به بازار سرمایه گفت: «یک معضل دیگر آن است که افراد دارای دید کوتاه مدت، آرامش خود را از دست می‌دهند. فرد غیرمتخصص و غیرحرفه‌ای این توان را ندارد که هر روز و در ساعات معاملات، قیمت‌ها را ارزیابی کند و نگاه مداوم به قیمت‌ها برای وی فشار روانی زیادی را به همراه می‌آورد. در عین حال کارمزد معاملات نیز مسئله قابل توجهی است. خرید و فروش هر سهم با کارمزد معاملات همراه است. در نتیجه در صورتی که یک فرد بدون دلیل و به صورت مداوم دست به خرید و فروش سهام بزند، در نهایت حجم قابل توجهی از سرمایه خود را برای پرداخت کارمزد معاملات را از دست خواهد داد. در نتیجه بازدهی واقعی این سرمایه‌گذاران پس از معاملات مکرر، منفی خواهد بود». این کارشناس بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را به سهامداران غیرمتخصص پیشنهاد کرد و گفت: «به افراد دارای سرمایه‌های محدود پیشنهاد می‌شود تا در صندوق‌های متنوع بازار، سرمایه‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاران برحسب میزان ریسک‌پذیری خود می‌توانند صندوق‌های متفاوتی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. بطور مثال اگر فردی، محافظه‌کار است و ترجیح می‌دهد بازدهی‌های ماهانه قابل قبولی دریافت کند، می‌تواند در صندوق‌های با سود ثابت سرمایه‌گذاری کند، اما اگر افراد ریسک ‌پذیر هستند، می‌توانند به سراغ صندوق‌های سهامی بروند. صندوق‌ها از سوی افراد حرفه‌ای و دارای مجوز بازار سرمایه اداره می‌شود و این افراد بطور حتم تخصص و توان لازم برای سرمایه‌گذاری در بازار را دارند و می‌توانند بهتر از افراد عادی در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌ها را مدیران و تیم‌های حرفه‌ای اداره می‌کنند».

ابراهیمی نقش کانال‌های غیرقانونی در متضرر شدن سرمایه‌گذاران را نیز موثر ارزیابی کرد و گفت: «در شبکه‌های اجتماعی دو نوع کانال وجود دارد که اطلاعاتی را درباره بازار سرمایه منتشر می‌کنند. گروه اول کانال‌هایی هستند که مجوزهای لازم را از سازمان‌های مسئول دریافت کرده‌اند و به دست شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری هدایت می‌شوند. این کانال‌ها معتبر هستند و هم به افراد آموزش می‌دهند و هم اطلاعات مناسبی را منتشر می‌کنند. اما کانال‌هایی هم داریم که از سوی اشخاص یا گروه‌هایی هدایت می‌شود که مجوز ندارند و بسیاری از مواقع سیگنال‌های غلطی را منتشر می‌کنند. این کانال‌ها با علم و منطق سهم پیشنهاد نمی‌دهند و نقطه‌های خروج را مشخص نمی‌کنند. برخی افراد با اولین سود به این کانال‌ها اعتماد می‌کنند، اما در ادامه دچار ضررهایی سنگین خواهند شد»

وی افزود: «بازار سرمایه بازاری است که نیاز به تخصص کامل، شناخت و آگاهی دقیق دارد و نمی‌توان با حضور در چند کلاس و مطالعه چند کتاب در آن موفق شد. افراد می‌توانند با کمی مطالعه از بازار سرمایه اطلاعاتی را کسب کرده و با آن آشنا شوند، اما نباید دچار اعتماد بیش از حد به خود شد. سرمایه‌گذاران در این حالت پرتفوهایی محدود می‌سازند و بیش از حد به پیشداوری‌های خود اعتماد می‌کنند. افراد در بازار علاوه بر علم، نیازمند تجربه هم هستند و کسب تجربه در بازار زمان خواهد برد. افراد حداقل باید یکبار چرخه صعود-افول-صعود- افول بازار را تجربه کرده باشند تا بتوانند رفتار سرمایه‌گذاران دیگر را درک کنند». این کارشناس بازار سرمایه به علاقمند فراگیری آموزش‌های مربوط به بازار سرمایه یادآور شد: «شرکت بورس به تازگی وبینارهای رایگانی را در سه سطح متفاوتی مبتدی، متوسط و حرفه‌ای را عرضه می‌کند که سرمایه‌گذاران می‌توانند از این وبینارها استفاده کنند. در عین حال شرکت‌ها و نهادهای مالی نیز چنین آموزش‌هایی را ارائه می‌کنند و سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند از این دوره‌ها هم بهره‌مند شوند»

ابراهیمی به آینده بورس نیز اشاره کرد و گفت: «بازار سرمایه در دید بلند مدت در مقایسه با سایر بازارهای موازی، در بیست سال گذشته همواره بازار برتر بوده است و سود بیشتری را به همراه آورده است. اکنون نیز می‌توان گفت بازار سرمایه در دید بلندمدت، باز هم به جایگاه قبلی خود باز خواهد گشت. با صبر، دقت بیشتر و عدم تصمیم‌گیری عجولانه می‌توان به هدف مورد نظر رسید». این کارشناس گفت: «انتظار می‌رود با انتشار گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها و صنایع و مشخص شدن عملکرد ایده‌آل شرکت‌های سودآور، تعیین تکلیف لایحه بودجه و تثبیت نرخ دلار، بازار روند صعودی خود را بازیابد». این کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: «بنده همچنان به بازار خوشبین هستم. مطمئن هستم بازار سرمایه پس از کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در ماه‌های آینده و با بازگشت اعتماد به بازار، اگرچه نه به صورت شتابان، اما دوباره مسیر خود را پیدا خواهد کرد و روند آن صعودی خواهد شد، اگرچه این روند، روندی معقول‌تر و آرام‌تری نسبت به گذشته خواهد بود».