بیشتر این مراکز ره صد ساله را یک‌شبه طی کردند، چاره‌ای نبود، آموزش باید ادامه می‌یافت، خوب یا بد همه ناچار شدند زمینه‌های ارتباط الکترونیکی را فراهم سازند.
در ترم گذشته، یعنی نیمسال دوم سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ که از اواسط بهمن‌ماه در برخی دانشگاه‌ها آغاز شده بود، سردرگمی درباره سرنوشتی که ویروس با خود می‌آورد، کلاس‌ها را چند ماهی به تعویق انداخت؛ ناچار از اواسط اردیبهشت‌ماه، مراکز آموزش عالی با زیرساخت‌هایی که عموما روش کارشان هم برای استادان و هم برای دانشجویان مبهم بود، آغاز به کار کردند.
در این زمان، هم استادان در حال یادگیری و آزمون و خطای روش جدید بودند و هم دانشجویان و درنهایت، هدف به‌گونه‌ای به اتمام‌رساندن ترمی تعیین شد که اگر عقب می‌افتاد، برنامه رسمی آموزش دانشگاه‌ها را دچار اخلال می‌کرد.
تابستان، فرصتی شد برای تقویت زیرساخت‌ها، دیگر همه فرض را بر این گذاشتند که ویروس کرونا به این زودی‌ها رفتنی نیست و چاره‌ای جز همراه شدن با شرایط تازه وجود ندارد.
برخی دانشگاه‌های فارس مانند دانشگاه شیراز یا دانشگاه پیام نور که پیش از این بحران نیز با مقوله آموزش الکترونیکی آشنا بودند، زودتر از دیگر مراکز آموزش عالی خود را با وضعیت تطبیق دادند، توسعه سایت با قابلیت‌های جدید و لازم در عصر ارتباطات راه دور، با سرعتی بیشتر آغاز شد و البته با گذشت نیمسال اول سال تحصیلی ۱۳۹۹- ۱۴۰۰ دانشگاه‌ها در پی بازسازی و یافتن نقاط ضعف خود برآمدند.
دانشگاه شیراز که از دانشگاه‌های مادر است و از سال ۱۳۸۲ نخستین دانشکده آموزش‌های الکترونیکی کشور را تاسیس کرد، در ترمی که گذشت بیش از ۹۵درصد آموزش‌هایش را مجازی ارائه کرد.
مدیر حوزه ریاست دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به اینکه آموزش همچنان در ترم آینده مجازی است، گفت: گرچه تمام اهداف در آموزش از راه دور محقق نمی‌شود، درحال حاضر براساس دستورالعمل ابلاغی راهی جز ادامه این مسیر نداریم.
محمدجواد تشخوریان ادامه داد: براساس تجربه ترم گذشته، تمام دروس عملی را درقالب فیلم ارائه کردیم و استاد می‌بایست طی دو ساعت حضور در آزمایشگاه، با همان کیفیت حضور، به دانشجویان آموزش دهد؛ درواقع تلاش کردیم با دقت در ارائه جزئیات فضای واقعی را بازسازی کنیم.
ایجاد گنجینه فیلم‌های آموزشی در آزمایشگاه‌ها، رهاورد روزهای کرونایی دانشگاه شیراز
او دستاورد این اقدام را تهیه آرشیوی برای سال‌های آینده دانست که همچنان در اختیار دانشجویان خواهد ماند.
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه شیراز، فقط در برخی شاخه‌ها همچون رشته کشاورزی که نیاز است دانشجو سر زمین باشد، برنامه به گونه‌ای تغییر کرد تا آنان در زمان مناسب‌تری بتوانند واحد مربوط را بگیرند.
فراهم‌سازی برخی امکانات در اختیار دانشگاه‌ها نیست
تشخوریان گفت که اهداف آموزشی، به‌صورت مجازی صددرصد محقق نمی‌شود و فراهم‌کردن برخی امکانات ازجمله افزایش سرعت اینترنت یا توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در اختیار دانشگاه‌ها نیست.
او با اشاره به اینکه مسوولان دانشگاه از نارضایتی‌های دانشجویان آگاه هستند، بیان کرد: تلاش دانشگاه این است که بهترین کیفیت را ارائه دهد و دستیابی به این مهم، دغدغه‌ای است که پایان ندارد؛ اما در حال حاضر و در مقایسه با ترم گذشته، رضایت نسبی وجود دارد.
رئیس دانشگاه پیام نور استان فارس نیز به ایرنا گفت که آموزش‌ها همچنان برخط است و در نیم‌سالی که گذشت با توسعه زیرساخت‌های الکترونیکی این دانشگاه، برخی رکوردها در حوزه آموزش مجازی در فارس شکسته شده است.
دانشگاه پیام‌نور فارس مدعی شکستن رکوردهای مجازی
محمدحسن صیف عنوان کرد: دانشگاه پیام نور رکورددار برگزاری همزمان امتحان مجازی است؛ بدین‌ترتیب۲۳۰هزار نفرـ‌آزمون در یک ماه، به صورت الکترونیکی برگزار شد و حتی کسانی که در روستاها و نقاط دورافتاده بودند نیز با کمترین مشکل موفق شدند در امتحانات شرکت کنند؛ زیرا در این دانشگاه به اینترنت پرسرعت برای آزمون نیازی نیست.
او همچنین تعداد جلسات امتحان برخط را در ترمی که گذشت هفت هزار و ۲۷۸ جلسه برشمرد و عنوان کرد: این دانشگاه ۲هزار و ۶۴۶ جلسه کلاس نیز در سامانه آموزش الکترونیکی بارگذاری کرده است.
رئیس دانشگاه پیام نور استان فارس درباره دروس عملی دانشجویان هم گفت که آن دسته از کلاس‌های عملی که با تحقیق و پژوهش انجام می‌شود، قطعا مجازی است؛ اما حضور در کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها بنا بر تصمیم ستاد استانی و ملی مبارزه با کرونا ممکن است تا پایان ترم، صورت پذیرد؛ البته این کلاس‌ها به دلیل عدم ابلاغ دستورالعمل‌های مربوط تا به امروز برگزار نشده است.
صیف زمان انتخاب واحد برای نیمسال دوم تحصیلی را امروز اول بهمن‌ماه و شروع کلاس‌های ترم جدید را هجدهم بهمن‌ماه اعلام کرد.
آزمون‌های دانشگاه پیام‌نور فارس اختصاصی‌سازی می‌شود
او همچنین از اختصاصی‌سازی آزمون‌ها در نیمسال آینده سخن گفت و توضیح داد: از ترم آینده، آزمون‌های این دانشگاه به‌صورت اختصاصی برای هر دانشجو برگزار می‌شود؛ درواقع سیستم این امکان را فراهم می‌سازد که پرسش‌های دانشجویان با یکدیگر متفاوت باشد و درصورتی که سوالی مشترک باشد نیز گزینه‌ها جابه‌جا خواهند شد.
دانشگاه آزاد فارس نیز همچون دیگر دانشگاه‌ها معیار را بر ارائه آموزش مجازی گذاشته است و آنگونه که معاون آموزشی این دانشگاه به ایرنا گفت ممکن است با تغییر وضعیت و یا بهبود محسوس شرایط، تصمیمات تازه‌ای گرفته شود.
سعید رازقی عنوان کرد: تا این لحظه برنامه‌ریزی برای نیمسال آینده براساس تداوم آموزش از راه دور است.
او با اشاره به اینکه در ترمی که گذشت قرار بود دستکم چهار جلسه از ۱۶جلسه کلاس‌ها حضوری باشد، گفت: باوجود برنامه‌ریزی برای رعایت تدابیر بهداشتی، همه‌گیری کرونا شدت یافت و این تصمیم به مرحله عمل نرسید.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد شیراز شیوه برگزاری کلاس‌های کارگاهی و آزمایشگاهی را با حضور ۶ تا ۷ نفر از دانشجویان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی اعلام کرد و بیان داشت: افزون بر این، در نیمسال اول سال تحصیلی جاری، کلاس‌های کارگاهی ضبط شد و به‌صورت فیلم در اختیار دانشجویان قرار گرفت؛ همچنین حضور دانشجویان به‌صورت چرخشی انجام شد؛ به بیان دیگر، در هر جلسه ۵ تا ۷ دانشجوی متفاوت سر کلاس‌ها حضور داشتند.
آزمون جامع دکتری حضوری برگزار می‌شود
او درباره برگزاری امتحان جامع مقطع دکتری به‌صورت حضوری نیز توضیح داد و بیان کرد: درحالیکه یک ماه پیش اعلام شد که این آزمون غیرحضوری خواهد بود، به‌تازگی خبر برگزاری حضوری آن منتشر شده است؛ البته درصورتی که فردی شرایط آزمون حضوری را ندارد می‌تواند غیرحضوری و در واحد دانشگاهی شهر خود، امتحان دهد.
رازقی افزود: آخرین تصمیم این است که فارس و سه استان دیگر شامل کهگیلویه و بویراحمد، کرمان و هرمزگان باعنوان دانشگاه‌های منطقه ۷ به‌صورت همزمان با پرسش‌های هماهنگ پنجم اسفندماه و در ساعتی مشخص آزمون را برگزار کنند.
او تغییرات بسیار در اطلاعیه مربوط به برگزاری آزمون جامع دکتری این دانشگاه را دلیل نگرانی برخی دانشجویان دانست و گفت: تاریخ اعلام‌شده دیگر تغییر نخواهد کرد؛ همچنین چنانچه دانشجویی امکان حضور در واحد دانشگاهی خود را نداشته باشد، با ارائه نامه از محل امتحان درقالب فکس یا از طریق سامانه، می‌تواند به‌صورت "تعاون" در دانشگاه شهری که در آن ساکن است، امتحان دهد؛ یعنی مثلا دانشجوی ساکن شیراز که در دانشگاه تهران درس می‌خواند، به‌صورت حضوری و در واحد شهر خود امتحان خواهد داد.
در دانشگاه علمی‌وکاربردی اما، هنوز به‌صورت رسمی ابلاغ نشده که کلاس‌ها به چه صورت برگزار خواهد شد؛ اما حبیب دانش‌منش، رئیس این دانشگاه در فارس می‌گوید قطع به یقین ناچاریم آموزش مجازی را ادامه دهیم.
ترجیح در دانشگاه علمی‌وکاربردی برگزاری حضوری کلاس‌هاست
او با اشاره به اینکه بیشتر واحدهای این دانشگاه عملی است، گفت: امیدواریم با بهبود شرایط بتوان دستکم کلاس‌های کارگاهی را حضوری برگزار کرد؛ اما اگر وضعیت شکننده شیوع کرونا مجال نداد، همچنان از راه دور خدمات ارائه می‌دهیم.
دانش‌منش عنوان کرد که کلاس‌های کارگاهی نیمسال اول تحصیلی در شهریور ماه حضوری و به‌صورت فشرده و با رعایت تدابیر بهداشتی در محیط‌های کارگاهی وسیع برگزار شده است و دانشجویان واحدهای علمی و کاربردی فارس از این بابت مشکلی نداشته‌اند.
دانشگاه فنی و حرفه‌ای فارس نیز به‌همین ترتیب تاکنون کلاس‌های خود را برگزار کرده و همچون دانشگاه علمی و کاربردی در پی ایجاد تمهیداتی برای برگزاری حضوری کارگاه‌هاست.
محمد جامعی به ایرنا گفت که از ابتدا مقرر شد دروس کارگاهی به مرور با حضور دانشجو برگزار شود؛ اما درنهایت این مهم دست نداد و باتوجه‌به اینکه عمده درس‌های دانشگاه فنی مهارتی است، برگزاری این آموزش‌ها به صورت مجازی دشوار است.
استفاده از شبیه‌ساز، راهکار دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای فارس برای برگزاری کارگاه‌ها
او استفاده از شبیه‌ساز را راهکار این دانشگاه برای جبران خلأ برگزاری کارگاه‌های حضوری معرفی کرد و افزود: هم‌اکنون برای برخی‌رشته‌ها شبیه‌ساز طراحی شده است؛ همچنین فیلم‌های آموزشی با حضور استادان در کارگاه‌ها به دانشجویان ارائه می‌شود؛ افزون بر این، به استادان اعلام کرده‌ایم که بنا بر تشخیص خود، درصورتی که نیاز به حضور حتمی دانشجویان در کارگاه‌هایشان باشد، با هماهنگی با آموزش دانشگاه، جلساتی را با سه تا چهار نفر دانشجو برگزار کنند که بسیاری از استادان از این طرح نیز استقبال کردند.
رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای فارس با اشاره به تجربه برگزاری کلاس‌های ترم پیشین به‌صورت مجازی، اظهار کرد: همانگونه که برخی کلاس‌های عملی در ترم گذشته در آخر مردادماه برگزار شد، در این نیمسال نیز نمرات کلاس های عملی را باز می‌گذاریم و تا آخر اسفند امکان ورود نمره دانشجو وجود دارد.
جامعی از دانشجویان خواست که نگران برگزاری این کلاس‌ها نباشند و افزود: کارگاه‌ها حتما در قالب گروه‌های سه تا چهار نفره و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و دستورات بهداشتی برگزار می‌شود؛ زیرا محدودیت زمانی برای ورود نمره کلاس‌های عملی وجود ندارد و درنتیجه برای نام‌نویسی در ترم آینده مشکلی وجود نخواهد داشت.
پیش از این، عبدالرضا قاسم‌پور، جانشین استاندار فارس در ستاد کرونا نیز به ایرنا گفته بود: ممکن است با تغییر وضعیت در ستاد ملی کرونا تصمیمات تازه‌ای درباره شیوه آموزش دانشگاه‌ها گرفته شود؛ اما با توجه به وضعیت بیماری در کشور و استان آموزش مجازی تداوم خواهد یافت.