سعید رضا عاملی در جلسه ۱۴۳ ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور با قدردانی از تلاش‌های دست‌اندرکاران حوزه درمان و بهداشت کشور، افزود: تولید واکسن کرونا در کشور موجب تقویت غرور ملی و امید به آینده شد چرا که با وجود تحریم‌های ظالمانه با اتکا به توان علمی کشور در مدت زمان کوتاهی مطالعات علمی واکسن کرونا و هم‌زمان ایجاد پلتفرم و زیر ساخت‌های مربوط به سایت تولید انجام شد.
به گزارش روز چهارشنبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، وی تاکید کرد: ظرفیت‌های ایجاد شده نه فقط برای واکسن کووید۱۹ بلکه برای سایر تولیدات دارویی به کار گرفته می شود و رهبر معظم انقلاب به دلیل بی اعتمادی به دشمنان نظام، دشمنی علنی و آشکار این کشورها با جمهوری اسلامی ایران و ناکارآمدی واکسن‌های تولید شده توسط این کشورها، بر پرهیز از خرید واکسن کرونا از منابع نامعتبر تاکید دارند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: در عین حال از همه ظرفیت‌ها علمی جهان در حوزه مقابله و پیشگیری و مصون‌سازی جامعه نسبت به ویروس کرونا استفاده شده و باید توجه داشت که ارایه برخی نکات صرفا برای تقویت آینده کشور در مباحث علمی و مقابله با ویروس کرونا است.
عاملی خاطرنشان کرد: تولید واکسن کرونای ایرانی باعث تحول علم پزشکی کشور شده است و امید است در آینده شاهد موفقیت‌های بزرگ تری در این زمینه باشیم.
تولید واکسن سه تا پنج سال زمان نیاز دارد
دکتر مصطفی قانعی رییس کمیته علمی مقابله با کرونا و دبیر ستاد توسعه زیست فناوری نیز در این جلسه گزارشی با موضوع بررسی وضعیت تولید واکسن کرونا در کشور و جهان ارایه کرد و گفت: هر واکسن برای تولید باید سه فاز پیش بالینی، تایید و تولید انبوه را طی کند و در حال حاضر فایزر و بیوتک تاییدیه اضطراری FDA و WHO را دریافت کرده‌اند چرا که برای تولید واکسن در حالت عادی سه تا پنج سال زمان نیاز است.
وی با بیان این که در حال حاضر ۲ تاییدیه ملی و بین‌المللی برای تولید واکسن وجود دارد، افزود: ۱۷۳ واکسن ساز در دنیا تولید واکسن کرونا را شروع کرده‌اند که از این تعداد تنها ۶ واکسن‌ساز موفق به کسب تاییدیه شده‌اند و از ۹ شرکت ایرانی در حال تولید واکسن کرونا، سه واکسن کرونا در مرحله فاز بالینی قرار دارد و همچنین واکسن مشترک کوبا و انسیستوپاستور ایران نیز در مرحله فاز سه قرار دارد.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری ادامه داد: شرکت‌های ایرانی در حال تولید واکسن در چهار پلتفرم ویروس کامل، ناقل ویروسی، اسید نوکلئیک و پروتئین پایه هستند و واکسن‌های پروتئین پایه‌دار برای افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مناسب هستند اما باید در نظر گرفت که برای ایجاد ایمنی مناسب باید در چندین دوز تزریق شود. به عنوان مثال واکسن‌های هپاتیت ب از این نوع هستند.
قانعی با بیان این که ایران برنامه تولید ۲۵.۵ میلیون دوز واکسن کرونا توسط شرکت‌های خود را در دست اجرا دارد، خاطرنشان کرد: در پایگاه یونیسفّ، ایران به عنوان یکی از کشورهای تولید کننده واکسن کرونا معرفی شده و منابع مالی تولید واکسن کرونا در دنیا از طریق پیش فروش واکسن‌ها تامین شده است و در واقع کشورها قبل از موفقیت یک شرکت در تولید واکسن کرونا، واکسن‌ها را پیش خرید کرده‌اند.
وی ادامه داد: در حال حاضر هفت میلیارد دوز واکسن در دنیا پیش خرید شده است، کنسرسیوم جهانی کوواکس ۱۰ درصد از این هفت میلیارد دوز واکسن پیش فروش را در راستای عدالت دسترسی همه کشورها به واکسن کرونا خریداری کرده چرا که برخی از کشورها حریصانه واکسن کرونا را خرید کرده‌اند به عنوان مثال کشور کانادا به ازای هر فرد ۱۰ دوز واکسن خریداری کرده است.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با تاکید بر این که دنیا برای تولید واکسن کرونا در فاز اضطرار قرار دارد، افزود: به عنوان مثال تولید واکسن‌های مانند تب تیفوئید ۱۰۰ سال، هپاتت ب ۲۰ سال، واکسن ابولا ۲۰ سال به طول انجامیده است اما با توجه به شرایط اضطرار واکسن کرونا تقریباً ظرف مدت یک سال تولید شده است.
قانعی یادآور شد: بیشتر واکسن‌های کرونا دارای تأییدیه ملی یا اضطراری هستند، آمریکا برای واکسن فایزر تاییدیه استفاده اضطراری صادر کرده است اما کشور عربستان برای این واکسن تاییدیه نهایی را صادر کرده است.
به گفته وی، در حال حاضر تولید اکثر واکسن‌های کرونا در فاز سه قرار دارد و کار تولید واکسن کرونا در هیچ شرکتی به پایان نرسیده است.
وی درمورد میزان واکسیناسیون کرونا در کشورهای جهان گفت: ۳۹.۴۷ میلیون دوز واکسن کرونا در جهان دریافت شده است که از این مقدار سهم آمریکا ۱۲.۲۸ میلیون دوز، چین ۱۰ میلیون دوز، انگلیس ۴.۳۱ میلیون دوز، رژیم اشغالگر قدس ۲.۳۵ میلیون دوز، امارات ۱.۸۸ میلیون دوز، ایتالیا ۱.۱۲ میلیون دوز و آلمان ۱.۰۵ میلیون دوز، روسیه ۱ میلیون دوز، اسپانیا ۷۶۸ هزار دوز، ترکیه ۷۰۶ هزار دوز، کانادا ۵۴۶ هزار دوز و مکزیک ۴۶۳ هزار دوز دریافت کرده‌اند.
قانعی خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۲.۵۵ میلیون نفر در جهان بر علیه کرونا به طور کامل واکسینه شده‌اند و واکسن کرونا در کشور بر اساس ۳ رویکرد، ۱۶.۸ میلیون دوز از طریق مجموعه کوواکس و ۲۵.۵میلیون دوز از طریق واردات و ۲۵ میلیون دوز تولید داخل تامین شود.
دلیل همکاری ایران با کوبا برای تولید واکسن کرونا چیست؟
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری درمورد چرایی دلیل همکاری ایران با کوبا برای تولید واکسن کرونا اظهار داشت: نظام سلامت کوبا از جهت عدالت رتبه اول جهان را داراست و این کشور در حوزه پزشکی یکی از قدرت‌های جهان است. در گذشته نیز با ایران برای تولید واکسن هپاتیت ب همکاری داشته و همین طور ایران و کوبا سوابق خوبی در حوزه روابط سیاسی و دیپلماتیک دارند.
قانعی درمورد برنامه ملی واکسیناسیون برای مقابله با کرونا در کشور اظهار داشت: در نظر داریم در فاز اول زمستان ۹۹ کارکنان بهداشت و درمان و افراد مسن، معلولان و جانبازان در مراکز نگهداری، در فاز دوم بهار و تیرماه ۱۴۰۰ افراد بالای ۶۵ سال، افراد ۱۶ تا ۶۴ سال با بیماری زمینه‌ای، افرادی که به واسطه شغل خود با مردم در تماس هستند، در فاز سوم مرداد تا آذر ۱۴۰۰ افراد ساکن در مراکز تجمعی، افراد ۵۵ تا ۶۵ بدون سابقه بیماری و افراد در مشاغل ضروری و کارکنان بهداشت و در نهایت در فاز چهارم زمستان ۱۴۰۰ عموم مردم واکسینه شوند.
قانعی در پایان سخنان خود در مورد دستاوردهای کشور در دوران شیوع کرونا گفت: ایجاد زیرساخت آزمایشگاه سطح ایمنی سه، توسعه واکسن در بخش خصوصی، دستیابی و تثبیت دانش فنی واکسن‌های نسل جدید و ایجاد فضای رقابتی برای شرکت‌های دانش بنیان را می‌توان از جمله این دستاوردها نام برد.
۲۱ نفر واکسن کرونا تزریق کردند
حسن جلیلی مدیر تیم تحقیقاتی تولید واکسن کرونا ستاد اجرایی فرمان امام (ره) هم در این جلسه گفت: به ۲۱ نفر واکسن تولیدی ستاد فرمان امام (ره) تزریق شده و تاکنون عوارضی از تزریق آن گزارش نشده است.
وی به اتخاذ سیاست جامع وزارت بهداشت برای تهیه واکسن از منابع معتبر اشاره کرد و افزود: جهش‌های این ویروس محل نگرانی است و در تولید واکسن کرونا باید به جهش احتمالی ویروس کرونا توجه شود و پیش بینی شده که ستاد فرمان حضرت امام (ره) در اسفند ۹۹ یک تا ۲ میلیون دوز واکسن کرونا و از اردیبهشت ۱۴۰۰ به بعد بیش از ۱۰ میلیون دوز واکسن در ماه تولید کند.
مدیر تیم تحقیقاتی تولید واکسن کرونا ستاد اجرایی فرمان امام (ره) با بیان اینکه تولید انبوه واکسن کرونا یکی از چالش‌های اصلی است، تصریح کرد: تولید انبوه یکی از گلوگاه‌های جدی برای تولید واکسن کرونا است و ضرورت دارد در تولید داخل این مشکل را مرتفع کنیم.
سید جمال‌الدین سجادی مشاور رییس فرهنگستان علوم پزشکی نیز در این جلسه گفت: در مورد تولید واکسن کرونا در جهان اخبار پراکنده در فضای مجازی و رسانه‌ها با اهداف مشخص منتشر می‌شود و در خرید واکسن کرونا از کشورهای غربی ابهامات بسیاری وجود دارد و باید مسوولان نظام به فرمایشات رهبر معظم انقلاب که به درستی بر پرهیز از خرید واکسن کرونا از محل‌های نامعتبر تأکید داشتند، توجه و دقت لازم را داشته باشند.
ایجاد حاشیه برای تولید واکسن ایرانی
همچنین محمد رضا مخبر دزفولی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در این جلسه ضمن تشکر از دست‌اندارکاران بهداشت و درمان کشور برای ارایه خدمات و انجام پژوهش پیرامون درمان کرونا، اظهار داشت: دوگانه‌های ایجاد شده مبنی بر تزریق یا عدم تزریق واکسن، واکسن داخلی یا خارجی و... کاملاً غیر علمی و برای ایجاد حاشیه برای عدم استفاده از موفقیت‌های کسب شده در تولید واکسن ایرانی است.
وی با یادآوری این که ویروس کرونا پیچیدگی‌های زیادی دارد، افزود: تاکنون مشخص نشده که این ویروس به طور طبیعی یا غیر طبیعی در جهان رها شده است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این که شرکت‌های تولید کننده واکسن و فرآورده بیولوژیک در دنیا علاقه‌مند هستند که تولیدات خود را در گونه‌ها و نژادهای مختلف آزمایش کنند، ادامه داد: بر اساس پیش‌بینی‌ها امریکا تا پایان سال ۲۰۲۱ می‌تواند جمعیت خود را واکسینه کند و این سوال مطرح می‌شود که چطور امکان دارد با این شرایط، امریکا حاضر شود واکسن مورد نیاز کشورمان را تامین کند؟
مخبر دزفولی اضافه کرد: بر دشمنی دولت امریکا با مردم ایران هیچ تردیدی وجود ندارد و وزارت بهداشت برای آگاهی مردم تاریخچه تولید واکسن‌های mRNA را اطلاع‌رسانی کند و نباید در این خصوص منفعل عمل کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: نزدیک به ۶۰ سال است که واکسن سرخجه در کشور تولید می‌شود، همینطور انسیستوپاستور ایران و شرکت رازی رتبه اول منطقه در تولید واکسن را دارا هستند ولی تا کنون WHO به این دستاوردهای کشور توجه نکرده است اما از طرفی دیگر برای شرکتی مانند فایزر تأییدیه اضطرار برای تولید واکسن صادر می‌کند.
حسن قدسی‌پور معاون نظارت و ارزیابی ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز به ارایه گزارش تحولات علمی و فناوری مهم روز پرداخت و با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب پیرامون خرید واکسن از کشورهای آمریکا و انگلیس گفت: بررسی وضعیت تست انسانی واکسن کرونا ساخته شده توسط شرکت آمریکایی فایزر در کشورهای جهان نشان می‌دهد که این واکسن عوارضی را در پی دارد، به عنوان مثال کشور فنلاند تاکنون ۳۲ مورد عارضه جانبی در نتیجه تزریق واکسن فایزر، نروژ از فوت ۲۳ نفر بعد از تزریق واکسن فایزر و... خبر داده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: خزانه‌داری آمریکا در اطلاعیه‌ای در مورد اعمال تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که از تاریخ ۸ ژوئن ۲۰۲۰ به بعد «اتباع ایالات متحده، مگر با دریافت مجوزهای موردی، از مشارکت در تراکنش با IRISL و E-Sail منع خواهند شد، از جمله از تراکنش‌های مربوط به فروش محصولات زراعی، غذا، دارو و تجهیزات پزشکی از سوی اتباع ایالات متحده یا از ایالات متحده.
قدسی‌پور افزود: اما از طرفی دیگر در تاریخ پنجم دی ۹۹ خزانه داری آمریکا اعلام کرد با موافقت دولت آمریکا، ایران توانسته است از طریق بانک سوئیس واکسن ضدکرونا بخرد. وزارت خزانه داری آمریکا به بانک سوئیس اجازه پرداخت ۲۴۴ میلیون دلار را برای خرید واکسن ضدکرونا توسط ایران صادر کرده است.
ایران واکسن فایزر را نمی خواهد
در ادامه جلسه دکتر محمد مهدی گویا رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در مورد موضع وزارت بهداشت در مورد واکسن فایزر اظهار داشت: وزارت بهداشت چهار ماه پیش به طور رسمی به سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که واکسن فایزر را نمی‌خواهد.
وی افزود: واکسن فایزر به دلیل دشمنی‌های کشور آمریکا با ایران و تردید در استفاده از آن، از نظر وزارت بهداشت رد شده است و خدا را شاکریم که دانش راه‌اندازی چهار پلتفرم ویروس کامل، ناقل ویروسی، اسیدنوکلوئیک و پروتئین پایه برای تولید واکسن در کشور وجود دارد و باید برای تقویت آن دستگاه‌های ذی‌ربط همکاری لازم را داشته باشند.
به گفته دکتر گویا تولید واکسن کرونا در کشور جزو مهم‌ترین اهداف وزارت بهداشت است، چرا که ممکن است که واکسن کرونا برای ایجاد ایمنی لازم چندین سال نیاز به تکرار داشته باشد.
وی درمورد تولید واکسن کرونا با مشارکت کشور کوبا تصریح کرد: یکی از بزرگترین افتخارات کشور تولید این واکسن است و در آینده این موضوع به لطف خدا ثابت خواهد شد.
ایران و اندونزی تولید کننده واکسن در میان کشورهای مسلمان
علیرضا بیگلری رییس انستیتو پاستور ایران در این جلسه با بیان این که ایران و اندونزی به عنوان ۲ کشور تولید کننده واکسن در کشورهای مسلمان مطرح هستند، گفت: ۱۲۰ سال از تاسیس این انستیتو می‌گذرد و تشخیص بیماری کرونا در کشور با کار شبانه‌روزی انستیتو پاستور ایران و بدون نیاز به خارج از کشور در ۳۴۰ آزمایشگاه انجام شد.
وی افزود: انستیتو پاستور ایران به عنوان قدیمی‌ترین واکسن ساز در منطقه مطرح است و تقریباً در بدن همه مردم ایران واکسنی از این مرکز تحقیقاتی و رازی وجود دارد و افتخار داریم که فلج اطفال با واکسن رازی در کشور واکسینه شد و همینطور آبله در ۸۰ سال گذشته توسط انسیستوپاستور هم در کشور و هم در منطقه واکسینه شد.
ریس انستیتو پاستور ایران با بیان اینکه واکسن یک سلاح امنیتی و بازدارنده است، تصریح کرد: واکسن یک تکنولوژی پوششی است، یعنی هر کشوری بتواند ۲ یا سه واکسن بسازد زیرساخت‌های این واکسن‌ها می‌تواند برای تولید چندین واکسن استفاده شود و از طرفی کشوری که قادر به تولید واکسن باشد در مباحث مهندسی ژنتیک، ایمونولوژی، ویروس و بسیاری از رشته‌های دیگر پیشرفت می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: ۲ سال پیش با کوبا قراردادی برای ساخت واکسن پنوموکوک یا واکسن ذات‌الریه که یکی از پیچیده‌ترین واکسن‌های دنیا است و تنها ۴ کشور تکنولوژی تولید آن را دارند، منعقد کردیم و در حال حاضر نیز فناوری تولید واکسن کرونا را از کشور کوبا دریافت کردیم.
بیگلری با بیان این که واکسن مشترک ایران و کوبا در عین ایمن بودن، کارایی بسیار بالایی دارد، افزود: در نظر داریم واکسن کرونا برای کسانی که به کرونا مبتلا شده‌اند نیز تولید شود. همچنین با توجه به پیشرفت‌های کشور در تولید واکسن کرونا، روسیه نیز برای تولید مشترک واکسن درخواست مذاکره داده است.
در پایان جلسه ۱۴۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی با موافقت اعضای جلسه چهار مصوبه «توجه مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه ۱۴۰۰ بر تولید واکسن کرونا در کشور»، «حمایت از شرکت‌های تحت حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری برای کار بر روی فاز سوم انسانی واکسن کرونا»، «انجام طرح پژوهشی ساخت ویروس صنعتی و خطرات و ریسک‌های آینده آن برای زندگی بشر توسط مرکز همکاری های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری» و «تهیه پیوست رسانه‌ای تولید و خرید واکسن کرونا توسط ستاد مهندسی فرهنگی کشور» به تصویب رسید.