تهرانی که اخیرا از نظر کیفیت هوا، مرز هشدار را رد کرده، علاوه بر مشکلاتی که تمام شهرها دست و پنجه نرم می کنند، درگیر موضوع ساخت و سازهای بی رویه در حاشیه رودخانه های است که امروز به واسطه خشک سالی، تنها نام رودخانه را به یدک می کشند. این رود ها و روددره ها، وظیفه جابه جایی هوا را در تهران داشتند که امروز به خاتطر خشک سالی کلی و همین طور جفای انسانی، خشک شده اند به برج های سر به فلک کشیده ای تبدیل شده اند.
مصداق این موضوع، برج سازی در هوایی دریاچه چیتگر است. برج سازی و ساخت و سازهای اطراف دریاچه چیتگر نیز منجر به تشدید آلودگی هوا در پایتخت شده است. سازه های بلند در این منظقه باد شرق به غرب نیز آلودگی صنایع فعال در استان های البرز و قزوین را به سمت تهران هدایت می‌کند.
با چنین شرایطی بسیار طبیعی است که با معضل آلودگی هوا دست و پنجه نرم کنیم و از خو بپرسیم که با این آلودگی هوا چه باید کنیم؟ قطعا در پاسخ به این نکته می رسیم که برای کاهش میزان آلایندگی‌ها باید برنامه داشته باشیم.
حل معضل آلودگی هوا نیازمند طراحی یک برنامه حداقل پنج ساله با دیدی بین بخشی، بین دستگاهی است که مدیریت واحد اجرای آن را تحت کنترل داشته باشد.
چرا که تجربه ثابت کرده که رفع این معضل تنها با مشارکت یک دستگاه مثل شهرداری ممکن نبوده و کاری از پیش نبرده و باید دستگاه های زیادی با مدیریت واحد برای رفع آن تلاش کنند.
راهکارهای ارائه شده از این مدیریت هم باید قابل اجرا باشد، به عنوان نمونه در شهری مثل تهران، راهکار چندان موفقی نبود و به عنوان یک راهکار جدی برای رفع مسئله آلودگی هوا تلقی نمی شود و چنین راهکاری حتی اگر اثربخش هم باشد، در شهری مثل تهران با وجود فراز و نشیب های بسیار، نمی تواند چندان عملیاتی باشد.
بر این اساس مسئله اصلی این است که عزم و اراده جدی برای حل معضل آلودگی هوا وجود داشته باشد و برای رفع آن هزینه شود. یکی از الزامات می تواند ارتقای استانداردها در زمینه تولید خودروها باشد. در این راستا صنایع خودروسازی باید در استاندارهای تولید خودرو تجدید نظر کنند. اما می بینیم که استانداردها در تولید رعایت و لحاظ نمی شوند تا قیمت تمام شده تولید پایین و ارزان باشد.
همچنین با توجه به اینکه آلودگی ناشی از موتورسیکلت ها به مراتب بیشتر از خودروها است، بنابراین نیاز است که گسترش حمل و نقل مترو به عنوان حمل و نقل سبز در دستور کار جدی مسئولان مربوطه قرار بگیرد.
با توجه به اینکه مترو امکان جابهجایی جمعیت انبوهی از مسافران را دارد، ضرورت دارد که توسعه آن بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد و این موضوع قابل مدیریت است. با این حال امروزه متاسفانه می بینیم که اولویت‌های دیگری مهمتر از توسعه حمل و نقل عمومی و مترو مورد توجه مسئولان قرار گرفته است.
سیکل تکراری آلودگی هوا با شروع فصل سرما که معضلات و مسائل ناشی از آلودگی هوا در پایتخت بیشتر خود را نشان می‌دهد و همه دوباره به اتفاق دنبال مقصر می‌گردند و بحث ها در این خصوص بالا می‌گیرد. نهایتا هم با اتخاذ راه‌حل‌های کوتاه مدت مثل تعطیلی مراکز و مکان‌هایی که در معرض آسیب‌پذیری بیشتری هستند، مسکن موقتی تزریق می‌شود و کاری از پیش نمی‌رود.
اما باید توجه کرد که تعطیلی چند روزه تهران برای کاهش آلودگی هوا به عنوان یک راه‌حل کوتاه مدت، نمی‌تواند راهکار موثری برای کنترل آلودگی هوا و بازگردان هوای پاک به شهر باشد و باید تدابیر جدی در این بخش اندیشیده شود.
همان طور که در کشورهای دیگر شرایط دشوارتر از کشور ما را مدیریت کرده و راه‌حل‌های اثربخشی را به کار گرفته‌اند. این معضلات قابل حل است و در صورتی که عزم و اراده ملی در این جریان شکل بگیرد، می‌توانیم امیدوار به کاهش آلودگی هوای پایتخت باشیم.