چهارسال فشار حداکثری باابزاربی سابقه ترین تحریم ها و ترورها علیه ملت و نظامی جمهوری اسلامی ایران به منظور محقق کردن رویای ترامپ و اطرافیانش برای به زانو درآوردن ایران، در برابر صبر راهبردی و استقامت مبتنی بر توانمندی های بومی جمهوری اسلامی ناکام ماند.
صبر راهبردی ایران در برابر بی منطقی های یک دولت معتاد به تحریم، یکجانبه گرایی و خروج از پیمان های بین المللی اگرچه هنوز و براساس منافع ملی جمهوری اسلامی ایران ادامه دارد اما طبق آنجه که محمدجواد ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی ایران اخیرا در یادداشتی برای نشریه آمریکایی فارن افرز نوشته، این صبر به عنوان پنجره فرصتی که روبروی دولت جو بایدن و آغاز راه او گشوده شده، تا ابد باز نخواهد ماند.
بایدن که برخلاف سلف خویش، سیاستمداری کهنه کار با بیش از نیم قرن سابقه فعالیت سیاسی در کنگره و دولت آمریکا است، بدون تردید دفتر چهار ساله شکست حداکثری دولت قبلی در قبال ایستادگی و صبر راهبردی ایران را بایگانی نخواهد کرد چرا که برای تحقق وعده هایی که به مردمش داده، نیازمند مرور صفحه به صفحه آن و آموختن از سال های گذشته است.
رئیس جمهور جدید آمریکا که ماه های گذشته در تبلیغات انتخاباتی خود وعده بازگرداندن واشنگتن به برجام را داده و بعد از پیروزی در انتخابات 2020 هم آن را تکرار کرد، حالا که وارد اتاق بیضی کاخ سفید شده، در برابر مردمی قرار گرفته که اکثر آنها به او رای داده اند و حالا منتظر گام برداشتن رئیس جمهوری دمکرات در مسیر عمل به وعده ها هستند.
اطرافیان جو بایدن که به نظر می رسد سیاستمدارانی کاربلدتر و متعادل تر از شخصیت های افراطی چون جان بولتون و مایک پمپئو به عنوان دو بال رویکرد شکست خورده فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران باشند، اعضای کابینه جدید آمریکا و دمکراتهایی که حالا در سنا قدرت را در اختیار دارند، بخوبی از نتیجه منطق صبر راهبردی ایران آگاه هستند و از سرنوشت سیاست های افراطی و یکجانبه گرایی های دولت ترامپ نیز خوب خبر دارند.
عالی ترین مقامات دولت جدید واشنگتن از توانمندهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه فناوری های گوناگون به عنوان عاملی تعیین کننده در معادلات جهانی باخبرند، درک کافی از اثرگذاری منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی، نقش غیرقابل انکار آن در صلح و ثبات و امنیت منطقه به عنوان قدرت برتر منطقه و توانمندی های دفاعی-نظامی ایران مبتنی بر دانش بومی دارند.
آنها این را هم می دانند که تهران به عنوان لنگرگاه حفظ حیات برجام با وجود فشارهای دولت ترامپ و بی عملی های اعضای اروپایی این توافق، در حوزه برنامه صلح آمیز هسته ای خود در چارچوب مقررات آژانس بین المللی انرژی اتمی و تحت نظارت دائم بازرسان این نهاد جهانی حرکت کرده است ضمن اینکه از مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی در خصوص برنامه هسته ای ایران آگاه هستند؛ مصوبه ای که دولت را ملزم می کند چنانچه تحریم ها تا ماه آینده میلادی (فوریه) برداشته نشود، غنی سازی اورانیوم را افزایش داده و بازرسی های بین المللی را محدود کند.
بایدن اما کارهای زیادی در پیش دارد. او زمینی سوخته از آتش رویکردهای ویرانگر سلف خویش را به ارث برده و با توجه به شرایط نابسامان آمریکا به ویژه شیوع مرگبار ویروس کرونا و عواقب اجتماعی و اقتصادی فراوان ناشی از آن و سوء مدیریت های دولت ترامپ، راه سختی در مقابل دارد . این سیاستمدار کهنه کار خوب می داند که نه در عرصه مدیریت و سیاست داخلی و نه سیاست خارجی، فرصتی برای آزمون و خطا و تعیین کردن شرط و شروط برای محقق کردن آنچه قبلا به مردمش و جهان وعده داده، باقی نمانده است.
اروپایی هایی که در چهار سال اخیر به دلیل ترس از عواقب یکجانبه گرایی های دولت وقت آمریکا از مزایای بالقوه سیاسی، امنیتی و اقتصادی برجام محروم بوده و برای ظهور دولتی جدید در واشنگتن که دوباره به برجام بازگردد و سد راه بهره مندی دیگر اعضای از امتیازهای این توافق تاریخی نشود،لحظه شماری می کردند، حالا در پیام های تبریک خود به جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری جدید دولتی که بیش از هر زمان دیگر نیاز به متحدانش اروپایی دارد، انتظارهایی را از او مطرح کرده اند.
تاکید صریح اروپایی های خسته از سیاست های ترامپ بر ضرورت بازگشت آمریکا به برجام، ضرورت ترمیم شکاف ها در روابط میان متحدان دو سوی آتلانتیک، انتظار جامعه جهانی از رئیس جمهوری جدید آمریکا برای اصلاح رویه غیرعقلانی دونالد ترامپ، شرایط نه چندان مساعد منطقه که می تواند با اجرای صحیح توافقی چون برجام حال بهتری داشته باشد، شرایط اقتصادی دشوار و از بین رفتن دست کم سه میلیون فرصتی شغلی دیگر در آمریکا در چهار سال اخیر و البته صبری راهبردی که ابدی نخواهد بود، واقعیت هایی روشن است و خوب است مستاجر جدید کاخ سفید، بجای فکر کردن به مسیر تکراری و بی سرانجام شرط و شروط گذاشتن، چشم به روی واقعیت ها باز کند.