تیر ماه سال ۱۳۹۴ در جلسه‌ای با حضور مدیرکل وقت محیط‌زیست خراسان‌رضوی بر ضرورت احداث تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک صنعتی کاشمر تأکید و مدیران مکلف شدند ظرف یک سال تصفیه‌خانه فاضلاب این شهرک را ایجاد کنند اما با گذشت چندسال دست‌اندرکاران از نبودِ تصفیه‌خانه فاضلاب به عنوان یک معضل بزرگ نام می‌برند و با وجود اخطارهای مکرر هنوز خبری از راه‌اندازی تصفیه خانه فاضلاب در این شهرک نیست.
تصفیه فاضلاب صنعتی، چالش توسعه
رییس اداره حفاظت محیط زیست کاشمر گفت: تولید فاضلاب صنعتی و دفع بدون تصفیه آن در طبیعت از سوی چند واحد تولیدی مستقر در شهرک صنعتی کاشمر موجب بروز مشکلات جدی زیست محیطی در این شهرستان شده است.
مهدی جمعه‌پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: پایش فعالیتهای تاثیرگذار واحدهای تولیدی شهرک صنعتی کاشمر بر محیط زیست به صورت فصلی صورت می‌گیرد.
وی ادامه داد: لزوم تاسیس و راه‌اندازی تصفیه فاضلاب مرکزی ظرف ۱۰ سال اخیر بطور مستمر به مسوولان شهرک صنعتی کاشمر اعلام، گوشزد و ابلاغ شده اما تاکنون هیچ اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
رییس اداره حفاظت محیط زیست کاشمر گفت: بر اساس مصوبه هیات وزیران هر شهرک صنعتی پس از احراز شرایط سه‌گانه شامل "واگذاری ۵۰ درصد شهرک، بهره‌برداری حداقل ۳۰ درصد واحدها و تولید ۱۰۰ مترمکعب فاضلاب صنعتی" مکلف و ملزم به تاسیس، راه‌اندازی و بکارگیری مداوم سامانه تصفیه فاضلاب صنعتی است.
وی افزود: شهرک صنعتی کاشمر از سال ۱۳۹۶ تاکنون شروط سه‌گانه مصوب هیات وزیران را احراز کرده و در حال تولید و دفع فاضلاب صنعتی است اما در این سالها با وجود الزام قانونی نسبت به راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب هنوز بطور عملی اقدامی انجام نشده است.
جمعه‌پور با اشاره به اثرات مخرب زیست‌محیطی فاضلاب ادامه داد: شهرک صنعتی کاشمر بر روی ۶ رشته قنات فعال قرار گرفته که با رها شدن فاضلاب واحدهای صنعتی، هر لحظه بیم تخریب و آلودگی قنات‌ها وجود دارد به‌طوری‌که تاکنون نیز چندین بار، مشکلاتی در برخی روستاها ازجمله فرح‌آباد این شهرستان رخ داده است.
وی گفت: بر اساس آنچه اعلام شده واحدهای تولیدی شهرک صنعتی کاشمر در شبانه‌روز بالغ بر ۱۰۰ مترمکعب فاضلاب تولید می‌کنند که با توجه به بحرانی بودن دشت کاشمر و افت هر ساله منابع آب زیرزمینی، باید مدیریت صحیح برای منابع آب داشته باشیم.
رییس اداره حفاظت محیط زیست کاشمر افزود: در صورت راه‌اندازی فاضلاب شهرک صنعتی کاشمر علاوه بر بازچرخاتی بالغ بر ۱۰۰ مترمکعب فاضلاب، در مصرف آب از دشت کاشمر نیز صرفه‌جویی می‌شود.
وی با تأکید بر حمایت از صنایع، تولید و اشتغال ادامه داد: گرچه تمامی واحدهای مستقر در شهرک صنعتی کاشمر تولید فاضلاب دارند و تا زمانی که سیستم مرکزی تصفیه‌خانه راه‌اندازی نگردیده مکلفند خود اقدام به ایجاد تصفیه‌خانه مستقل کنند اما به دلیل مقرون‌به‌صرفه نبودن آن، جزو صنایع آلاینده قرار گرفته و مشمول جریمه می‌شوند.
جمعه‌پور گفت: حتی واحدهای جدیدی که در شهرک صنعتی مستقر می‌شوند، مکلف به ایجاد تصفیه‌خانه مستقل هستند در غیر این صورت مجوز راه‌اندازی برای آنها صادر نمی‌شود.
وی با بیان اینکه راه‌اندازی تصفیه‌خانه مستقل بیش از ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان برای هر واحد تولیدی هزینه دارد افزود: به عنوان متولی حوزه محیط‌زیست، تا زمانی که سیستم تصفیه‌خانه مرکزی شهرک صنعتی ایجاد نشده و یا خود واحد اقدام به احداث تصفیه‌خانه مستقل نکند راضی نیستیم یک واحد دیگر که تولید فاضلاب دارد در این شهرک مستقر شود.
مناقصه‌های ناکام
گرچه مدیرعامل وقت شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی خرداد ۱۳۹۷ خبر از آغاز عملیات اجرایی تصفیه‌خانه در شهرک صنعتی کاشمر در همان سال داد اما این وعده تا امروز محقق نشده زیرا بطور عملی هیچ اقدام اجرایی صورت نگرفته است.
ظرف روزهای اخیر زمزه سفر استاندار خراسان رضوی به شهرستان کاشمر مطرح شد لذا متعاقب آن رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با حضور در کاشمر و شرکت در نشست ستاد شهرستانی تسهیل و رفع موانع تولید همانند دیگر مسوولان وعده پیگیری حل مشکل تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک صنعتی کاشمر را داد.
همه اینها در حالی است که دی ماه پارسال نشستی در خصوص راه‌اندازی تصفیه‌خانه شهرک صنعتی کاشمر تشکیل و متعاقب آن دو مناقصه نیز برگزار شد اما مناقصه نخست بخاطر عدم حضور متقاضی ناکام ماند.
پس از نشر آگهی دومین مناقصه، چهار شرکت درخواست دریافت اوراق مربوطه را کردند ولی گرانی تجهیزات و نبود صرفه اقتصادی به دلیل تعداد کم واحدهای فعال در شهرک صنعتی کاشمر به انصراف این شرکتها از حضور در مناقصه انجامید.
ربع قرن پیگیری بی‌نتیجه
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت کاشمر در این باره گفت: تاکنون نزدیک ربع قرن از پیگیریها برای اجرا و تاسیس تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک صنعتی کاشمر گذشته است.
محمد ملکی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: نشست ستاد تسهیل و رفع موانع تولید شهرستان کاشمر به تازگی با حضور مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی برگزار گردید و مقرر شد از سوی مدیر شرکت شهرکهای استان اقداماتی که تاکنون در این خصوص صورت گرفته ارائه شود تا در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان مطرح و در خصوص اجرایی شدن آن اقدامات لازم انجام گیرد.
وی ادامه داد: با اینکه برای فاز توسعه شهرک صنعتی کاشمر که ۱۰۰ هزار هکتار است به تصفیه‌خانه فاضلاب نیاز است ولی تاکنون این امر اجرایی نشده و طولانی شدن آن همه را نگران کرده است.
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت کاشمر گفت: اگر متولیان نمی‌توانند پروژه تصفیه‌خانه فاضلاب را اجرا کنند آن را به بخش خصوصی واگذار کنند تا شرکت خدماتی شهرک این طرح را به سرانجام برساند.
وی افزود: بر اساس آخرین برآورد صورت گرفته هر واحد مستقر در شهرک صنعتی باید دستکم ۵۰ میلیون تومان برای ایجاد تصفیه‌خانه فاضلاب هزینه کند. همه این واحدها هم‌اینک به نوعی تولید فاضلاب دارند اما بیشترین حجم آن مربوط به کارخانه‌های قند است که نوع فاضلابشان برای محیط‌زیست بسیار مضر است.
ملکی ادامه داد: اکنون ۲۷ واحد در شهرک صنعتی کاشمر فعالند که در شبانه‌روز ۱۵۰ مترمکعب فاضلاب تولید می‌کنند لذا اگر تصفیه‌خانه فاضلاب مرکزی ایجاد شود این میزان به چرخه مصرف برمی‌گردد.
وی گفت: تاسیس و بکارگیری سامانه فاضلاب صنعتی جزو وظایف شرکت شهرکهای است اما بخاطر کم‌کاری این دستگاه، واحدهای تولیدی از سوی سازمان محیط زیست جریمه می‌شوند که ظلمی در حق تولیدکنندگان است.
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت کاشمر افزود: گرچه در سال جهش تولید باید بوروکراسی اداری را به حداقل برسانیم اما از یک سو الزامات قانونی را نمی‌توانیم به حداقل برسانیم و از سوی دیگرباید وضعیت تصفیه‌خانه شهرک صنعتی مشخص شود زیرا سرمایه‌گذارانی هستند که تمایل دارند در این منطقه سرمایه گذاری کنند، اما به دلیل همین مشکلات منصرف می‌شوند.
شهرک صنعتی کاشمر از سال ۱۳۷۶ فعال شده و ۴۲ پروانه بهره‌برداری در آن صادر شده است که یک واحد گیاهان دارویی، پنج کارخانه قند، ۲ کارخانه فرآورده‌های لبنی از مهم‌ترین واحدهای فعال این شهرک صنعتی محسوب می‌شوند.
مساحت کل شهرک صنعتی کاشمر ۱۴۷ هکتار است که مساحت صنعتی آن ۹۳ هکتار و مساحت فاز عملیاتی آن ۱۴۷.۴ هکتار می‌باشد.
فاصله این شهرک تا مرکز استان ۲۷۰ کیلومتر، تا مرکز راه آهن ۱۰۵ کیلومتر، تا فرودگاه ۲۳۵ کیلومتر، تا گمرک ۲۹۰ کیلومتر و تا بندر انزلی ۶۸۰ کیلومتر است و از امکانات آب، برق و تلفن برخوردار بوده و دسترسی به اینترنت دارد.
براساس زون‌بندی انجام شده این شهرک به ۲ زون کانی غیرفلزی و غذایی و آشامیدنی تقسیم شده و چندین واحد از قبیل خرم تاک ترشیز، نساجی گوهر ترشیز، کیمیا زعفران کاشمر، تعاونی توان‌گستر کاشمر، تعاونی تولیدی گاز اکسیژن ولیعصر (عج) کاشمر و تعاونی ریسندگی و بافندگی سهیل کاشمر در آن قرار دارند و در حال حاضر بخش نخست طرح توسعه آن در حال اجراست.
کاشمر در ۲۲۸ کیلومتری مشهد قرار دارد.