به گزارش ایرنا، « علی بن حسن التواتی» نویسنده و تحلیلگر عربستانی روز شنبه در برنامه «ماوراء الخبر » (فراتر از خبر) شبکه «الجزیره» قطر گفت: اکنون روابط کاملی بین عمان، قطر و کویت با شورای همکاری خلیج فارس وجود ندارد و این موضوع عربستان، امارات و بحرین را نیز شامل می‌شود.
وی افزود: کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در منطقه شریک هستند، اما باید اعتراف کرد که مجموعه اعضای این شورا از یکدیگر جدا شده‌اند و در خصوص پرونده‌های مختلف اتفاق نظر ندارند.
التواتی که درباره گفت و گوی کشورهای خلیج فارس با ایران سخن می‌گفت، اضافه کرد: ایران طی سال‌های گذشته به جز عربستان و بحرین با چهار کشور شورای همکاری خلیج فارس روابط داشته است، اما بنا به دلایلی ریاض و منامه از سال 2016 تصمیم به قطع روابط با تهران گرفتند.
وی با تکرار ادعای مقامات عربستان مبنی بر دخالت ایران در امور کشورهای همسایه، ابراز عقیده کرد که برای انجام گفت و گوی کشورهای خلیج فارس با ایران باید این مسئله که از دهه ۹۰ قرن گذشته میلادی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر عربستان سعودی تأثیر گذاشته است را در نظر گرفت.
این تحلیگر عربستانی در این برنامه ادعا کرد که کشورش در گذشته به طور مرتب و مکرر تلاش کرده تا باب گفت و گو با دولت‌های ایران را باز کند.
از سوی دیگر «حسن احمدیان» استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه تهران گفت که تهران تغییرات به وجود آمده در دولت آمریکا و رفتن «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری سابق این کشور را به نفع گفت و گوی تهران با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و یک فرصت می‌داند، اما استفاده کشورهای حاشیه خلیج فارس از این فرصت به جدیت عربستان و کشورهای دیگر منطقه دور شدن آنها از موضع ضد ایرانی آنها بستگی دارد.
وی افزود: با تغییرات ایجاد شده در دولت آمریکا و رفتن ترامپ رویکرد جدیدی در منطقه به وجود آمده است و معادلات را تغییر خواهد داد، بنابراین، این فرصت به وجود آمده است که کشورهای حاشیه خلیج فارس برای گفت و گو باید از آن استفاده کنند و به همین دلیل ایران بار دیگر تکرار کرد که دستش برای همکاری با این کشورها دراز است.
این استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه تهران اضافه کرد: تغییر در واشنگتن را یک فرصت برای گذر از چالشها و اختلافهای گذشته می‌دانیم و فرصتی است که این کشورها می‌توانند از آن استفاده کنند.
وی ادامه داد: اکنون دو سناریو پیش روی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است، یا اینکه به روند گذشته که طرفین ضررهای زیادی را متحمل شدند، ادامه دهند و یا اینکه دو طرف، این روند را به سمت مرحله جدیدی سوق دهند.
احمدیان افزود: به نظر من بهترین سناریو این است که کشورهای حاشیه خلیج فارس مرحله جدیدی در روابط خود با ایران به وجود آورند، همانگونه که وزیر امور خارجه ایران گفته است.
وی با بیان اینکه اکنون تجارب گذشته پیش روی کشورهای حاشیه خلیج فارس است و آنها باید با بررسی این تجارب و تجدید نظر، از آنها استفاده کنند، افزود: برای کاربردی شدن گفت و گو ابتدا باید اتفاقات کنونی را بپذیریم و بررسی اتفاقات گذشته را در اولویت قرار دهیم و از طرح مسائلی که اساس گفت و گو را از بین می‌برد، خودداری کنیم.
احمدیان گفت: در دوره‌های مهم گذشته بدون حضور واسطه بین‌المللی شاهد گفت و گو و نزدیک شدن طرفین به یکدیگر که نتایج بسیاری برای طرفین به دنبال داشت، بوده‌ایم.
وی ادامه داد: ایران در خصوص منطقه با آمریکا مذاکره نمی‌کند و این واضح است، زیرا مسائل منطقه به واشنگتن مربوط نیست، بنابراین ایران در خصوص منطقه، پرونده‌های منطقه‌ای و رابطه با کشورهای عربی با آمریکا مذاکره نخواهد کرد.
استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه تهران درباره اتفاقاتی که برای سفارت عربستان در تهران رخ داد نیز گفت: مسائل ویژه در این اتفاقات وجود دارد، اما دادگاه عاملان این حمله برگزار شده و برخی از عاملان آن در زندان هستند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برگزاری رزمایش‌های نظامی در خلیج فارس بر انگیزه کشورهای عربی همسایه جنوبی ایران به ویژه عربستان برای گفت و گو با تهران تاثیرات منفی داشته است، تاکید کرد: همه می‌دانند که برگزاری این رزمایش‌ها بخاطر تهدید کردن عربستان یا هیچ یک از کشورهای منطقه نیست، بلکه به خاطر تهدیدات ترامپ بوده است.
احمدیان با بیان اینکه پیشنهادات ایران برای گفت و گو با عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس تاکنون ادامه داشته است، افزود: ایران به عربستان به عنوان دشمن نگاه نمی‌کند، بلکه به عنوان یک همسایه که منافع مشترک دارند، نگاه می‌کند، اما آمریکا، ایران را دشمن خود می‌داند، بنابر این، نگاه دشمنی ایران در خلیج فارس متوجه آمریکا است که با حضورش در این منطقه، تهران را تهدید می‌کند.
وی اضافه کرد: به رغم اینکه رهبران و مقامات سطح بالای عربستان گفتند که قصد دارند جنگ‌های منطقه را به داخل ایران بکشانند و حتی به دولت ترامپ پیشنهاد حمله نظامی به ایران دادند، اما تهران با چنین ادبیاتی به عربستان پاسخ نداد.
استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه تهران گفت: ایران در گذشته نیز صفحه جدیدی را برای آینده پیش روی عربستان باز کرد و جنگ را به جای گفت و گو قرار نداد، مثلا ایران در جنگ یمن ابتکار خود را پیشنهاد داد. ابتکار تهران در جنگ یمن، ابتدا توقف جنگ و سپس گفت و گوی یمنی - یمنی برای تشکیل یک دولت فراگیر بوده است.
پیش از این «محمد جواد ظریف » وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر اینکه ثبات در منطقه به نفع همه است، گفته بود که دست ایران هنوز به سوی کشورهای حوزه خلیج فارس دراز است .
ظریف با اشاره به اینکه ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا دیگر رفته است، ولی ایران و همسایگان آن در خلیج فارس باقی مانده‌اند، کشورهای منطقه را به گفت و گو دعوت کرد.