به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، روابط پاکستان و ایالات متحده آمریکا پس از ماجرای یازده سپتامبر و یورش نظامیان خارجی به افغانستان وارد مرحله جدیدی از بی‌اعتمادی و تنش شد، تا جایی که آمریکا این متحد غیر ناتو خود را همواره مورد ظن و اتهام قرار داد و اوج این تنش‌ها با شروع کار دولت ترامپ در واشنگتن مشاهده شد.
اما ناظران سیاسی در پاکستان معتقدند که جو بایدن که دو دور به عنوان معاون اوباما رئیس جمهوری آمریکا فعالیت کرده است، تجربه قوی در حوزه سیاست و روابط خارجی دارد و نوع نگاه و تصور وی با ترامپ تفاوت اساسی دارد.
برخی کارشناسان پاکستانی، بایدن را دوست قدیمی پاکستان می‌دانند. به باور آنان، جو بایدن درک بهتری از موقعیت اسلام‌آباد داشته و حتی زمانی که بایدن رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا بود نقش محوری برای ترمیم روابط با پاکستان و درک سیاست‌های این کشور در مقایسه با خواسته‌های کاخ سفید ایفا کرده است.
آخرین سفر جو بایدن به پاکستان ۹ سال پیش انجام شد. وی سال ۲۰۱۱ در اقدامی غیرمنتظره از کابل به اسلام‌آباد سفر کرد، بازدیدی که هدف اصلی آن اطمینان دهی به پاکستان برای حمایت از جنگ علیه تروریسم و اذعان به نقش این کشور در بحث افغانستان عنوان شد.
روزنامه پاکستانی "اکسپرس تریبیون" در این خصوص نوشت: بایدن در طول هشت سال فعالیت خود در مقام معاون رئیس جمهوری و پیش از آن ریاست کمیته روابط خارجی همواره پاکستان را به عنوان یک متحد راهبردی در منطقه دیده است.
رئیس جمهوری وقت پاکستان در سال ۲۰۰۸ و در جریان سفر جو بایدن به اسلام‌آباد به پاس خدمات وی برای حمایت از توسعه روابط میان دو کشور، دومین نشان افتخار غیرنظامی پاکستان موسوم به "هلال پاکستان" را به بایدن تقدیم کرد.
به نوشته رسانه‌های پاکستانی، اسلام‌آباد بایدن را دوست دیرینه خود می‌داند و امیدوار است وی در مسیر ترمیم روابط دو کشور گام بردارد.
آیا روابط پاکستان و آمریکا وارد مرحله جدیدی می‌شود؟
«مایکل کوگلمن» کارشناس آسیای جنوبی در مرکز تحقیقات «وودرو ویلسون» مستقر در واشنگتن طی تحلیلی درباره آینده روابط اسلام‌آباد-واشنگتن در دور بایدن، مدعی شد که ماهیت روابط دو کشور شاید تغییر چندانی پیدا نکند اما نوع روابط پاکستان با چهار همسایه اصلی خود یعنی ایران، هند، افغانستان و چین ملاک اصلی سیاست آتی حاکمان جدید کاخ سفید است.
وی افزود: آمریکا و پاکستان در روند صلح افغانستان، تجارت و مبارزه با تروریسم شرکای یکدیگر محسوب می‌شوند اما مناسبات تیره واشنگتن با پکن، به عنوان دوست و شریک راهبردی اسلام‌آباد و روابط نزدیک آمریکا با هند به عنوان رقیب دیرینه و سنتی پاکستان در شبه قاره، می‌تواند مشکلاتی را در مسیر تعمیق روابط واشنگتن با اسلام‌آباد در دور جدید ایجاد کند.
کوگلمن مدعی است که سیاست آمریکا در قبال اسلام آباد تغییر چندانی نخواهد داشت اما تجربه بایدن در حوزه سیاست خارجی و تفاوت نگرش با ترامپ می‌تواند باعث گشایش روزنه‌ای جدید در روابط با پاکستان شود. بایدن در مقایسه با اسلاف خود آشنایی بهتری با پاکستان دارد، وی در بسیاری از روندهای تصویب قوانین مرتبط با پاکستان نقش داشته است، سفرهای زیادی به اسلام‌آباد انجام داده و روابط نزدیکی با رهبران سیاسی و نظامی این کشور برقرار کرده بود.
این کارشناس معتقد است که سه تغییر در سیاست خارجی آمریکا در دور بایدن شامل تنش زدایی با چین، مشارکت در مبارزه با چالش تغییرات اقلیمی، بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای ایران و رویکرد جدی‌تر علیه آنچه که پاکستان سیاست تهاجمی هند در شبه قاره و یا نقض حقوق بشر در کشمیر می‌خواند، می‌تواند مسیر بهبود روابط اسلام‌آباد با واشنگتن را هموار سازد.
اما نکته‌ای دیگر که می‌تواند باعث بن بست در توسعه این روابط شود، محدود نگه داشتن نقش و همکاری پاکستان برای صلح افغانستان و در صورت بی‌نتیجه بودن تلاش‌های صلح در این کشور و متعاقبا متهم شناخته شدن اسلام‌آباد به کم کاری است و شاید این دو مسئله باعث ادامه سطح پایین همکاری ها و روابط پاکستان و آمریکا شود.
کاهش تنش‌ها میان تهران-واشنگتن، اقدامی خوشایند برای اسلام‌آباد
وب سایت اردو زبان شبکه «دنیا نیوز» پاکستان نیز با تحلیل سیاست خارجی بایدن و روابط پاکستان-آمریکا، نوشت: جدای از جنگ تجاری و دیپلماتیک واشنگتن با پکن، نگاه ویژه آمریکا به تقویت روابط با هند به عنوان یک قدرت اقتصادی نوظهور و چالش خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان، اهرم دیگری برای کمک به توسعه روابط پاکستان با آمریکا و تنش زدایی میان تهران و واشنگتن است.
در این گزارش آمده است: ایران همسایه غربی پاکستان است اما تشنج وضعیت منطقه‌ای درپی سیاست‌های غیرمنتظره ترامپ در قبال تهران، خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تحولات پیرامون ترور ژنرال قاسم سلیمانی شخصیت نظامی معروف جمهوری اسلامی ایران، برای پاکستان مشکل ساز شد.
دنیا نیوز نوشت: بایدن مصمم به تنش زدایی با ایران و بازگشت به برجام است. همچنان که در دوره باراک اوباما نشانه‌های مثبتی در روابط دو کشور نمودار شد، اقدامی که ترامپ آن را نابود کرد. بنابراین انتظار می‌رود رئیس جمهوری جدید آمریکا برای احیای اعتبار جهانی این کشور برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران تلاش کند.
پایگاه خبری «صدای جنوب آسیا» نیز گزارش داد: کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا می‌تواند فرصتی برای اسلام‌آباد جهت افزایش تعاملات با واشنگتن باشد. زیرا به اعتقاد رهبران پاکستانی، هرگونه رویارویی با ایران به عنوان همسایه نزدیک پاکستان، هرگز به سود این کشور نیست و پیامدهای آن گریبانگیر کل منطقه به ویژه پاکستان نیز می‌شود.
پایگاه خبری «ایندیپندنت اردو» نیز نوشت: باید منتظر رویکرد دولت جدید آمریکا در منطقه و نوع همکاری آن با همسایگان پاکستان شد، در عین حال بیشتر ناظران سیاسی در آمریکا معتقدند که روند صلح افغانستان و رسیدن به نتیجه معقولی می‌تواند شانس بهبود روابط اسلام‌آباد و واشنگتن را افزایش دهد.
در عین حال صرف نظر از اینکه اسلام‌آباد آمادگی خود را برای همکاری با جو بایدن اعلام کرده، اما افکار عمومی در پاکستان به ویژه سیاسیون این کشور که همواره مخالف شدید زیاده‌خواهی کاخ سفید و یک‌جانبه‌گرایی آن هستند؛ خروج ترامپ و آمدن بایدن را بر سیاست آتی سکان‌دار جدید کاخ‌سفید بی‌تاثیر دانسته و معتقدند که وضعیت آتی هیچ نفعی برای پاکستان نخواهد داشت.
سناتور «سراج الحق» رئیس حزب جماعت اسلامی پاکستان یکی از مخالفان جدی آمریکا در منطقه و منتقد همیشگی سیاست دولت‌های مختلف در پاکستان، در بحث تعامل با واشنگتن گفت: روی کار آمدن دولت جدید آمریکا هیچ منفعتی برای اسلام‌آباد نخواهد داشت. برای پاکستان باخت ترامپ و پیروزی بایدن هیچ فرقی ندارد و قرار نیست تغییری در رویکرد واشنگتن در قبال اسلام‌آباد ایجاد شود.
پیام عمران‌خان به سکان دار جدید کاخ‌سفید
نخست وزیر پاکستان که همواره مخالفت خود را با یورش نظامی آمریکا به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم اعلام کرده و بارها حملات مرگبار پهپادهای جاسوسی آمریکا به خاک پاکستان را نیز محکوم کرده است، پیش از انتخابات اخیر ریاست جمهوری در آمریکا در خصوص تعامل با واشنگتن موضع‌گیری کرد و گفت که آمریکا باید در منطقه یک رویکرد و سیاست متعادل داشته باشد.
«عمران‌خان» که به نظر می‌رسد مخاطب سخنان وی رییس جمهوری جدید آمریکا باشد، تنها ۳ روز قبل از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا در گفت‌وگو با "اشپیگل" نشریه معروف آلمانی گفته بود: ما از رئیس جمهوری آتی آمریکا می‌خواهیم تا به جای دامن زدن به رویکرد رویارویی در منطقه، سیاست غیرجانبدارانه در منطقه را در دستور کار قرار دهد و در مسیر پیروی از سیاست‌های یکنواخت و عاری از تبعیض گام بردارد.
گفتنی است، پس از روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ در آمریکا فضای بی‌اعتمادی میان اسلام‌آباد و واشنگتن به شدت افزایش یافته است و طی چند سال اخیر پاکستانی‌ها هرگونه زیاده‌خواهی آمریکا در مبارزه با تروریسم به خصوص در بحث افغانستان را رد کردند.
عمران‌خان اواخر تیرماه سال گذشته با هدف کاهش بی‌اعتمادی میان پاکستان و آمریکا سفر رسمی به واشنگتن داشت و در کاخ سفید با ترامپ دیدار کرد.
آیا پاکستان و دولت بایدن درباره پیمان صلح با طالبان دچار اختلاف می‌شوند؟
درحالی که وزیر امور خارجه پاکستان دیدگاه این کشور درباره افغانستان را نزدیک به نگاه دولت جدید آمریکا توصیف کرده است، مشاور امنیت ملی دولت بایدن از بازنگری توافق صلح منعقد شده میان دولت ترامپ با طالبان خبر داد.
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا چند روز پیش به همتای افغانستانی خود اطلاع داد که آمریکا توافق منعقد شده دولت ترامپ با طالبان را بازنگری خواهد کرد، توافقی که اسلام آباد خود را یکی از تسهیل کنندگان امضا آن می‌داند و بر اجرای دقیق این پیمان تاکید دارد.
از نظر پاکستان، موفقیت تلاش‌های صلح در افغانستان و خروج مسوولانه نظامیان آمریکایی از آن کشور، یک دستاور بزرگ و پیروزی دیپلماسی برای اسلام آباد خواهد بود. در عین حال دولتمردان پاکستانی نگران هرگونه توقف در روند صلح هستند، به همین دلیل وزیر امور خارجه پاکستان اخیراً از دولت بایدن خواست تا به روند صلح افغانستان و خروج نظامیان از این کشور پایبند بماند.
ناظران سیاسی در پاکستان هشدار دادند که تصمیم دولت بایدن برای بازنگری در پیمان صلح دولت قبلی آمریکا با طالبان، پیامدهایی را بر منطقه خواهد داشت و نکته منفی آن نیز چشم پوشی از تلاش اسلام آباد برای کمک به پیشبرد روند صلح افغانستان خواهد بود.
روزنامه‌های اردو زبان «جنگ» و «اکسپرس» پاکستان نیز تازه ترین سرمقاله‌های اصلی خود را به تصمیم دولت جدید آمریکا برای بازنگری در توافق منعقده شده میان دولت ترامپ و طالبان اختصاص دادند و نوشتند: آمریکایی‌ها به دلیل جنگ‌های بیرون از خانه و سیاست‌های بی‌نتیجه خود همواره تحت فشار و از داخل نیز منزوی بوده‌اند و اکنون باردیگر آنچه را که به نفع خود می‌دانند، به اجرا خواهند گذاشت.
در این گزارش‌ها آمده است: دولت اوباما با امضای توافق هسته‌ای ایران و پیوستن به پیمان جهانی محیط زیست، راه را برای چندجانبه گرایی هموار کرد اما با آمدن ترامپ همه چیز از بین رفت و او منطقه و جهان را به سراسیمگی و تنش مبتلا کرد. بنابراین دولت بایدن با اجتناب از چنین رویکردی، باید مسیر همکاری‌های چندجانبه را هموار سازد.
«لوید آستین» وزیر دفاع آمریکا که چند روز پیش توانست از مجلس سنای این کشور رای اعتماد دریافت کند، با قدردانی از آنچه که نقش پاکستان در روند صلح منطقه‌ای دانست، همزمان مدعی شد: عملکرد اسلام‌آباد علیه گروه‌های ستیزه‌جو لشکر طیبه و جیش محمد، سازمان‌های غیرقانونی که تحت پیگرد آمریکا و هند شریک راهبردی واشنگتن در جنوب آسیا هستند؛ اهداف را نقض می‌کند.
ژنرال آستین که در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به عنوان فرمانده ستاد مرکزی ارتش آمریکا سفرهایی نیز به پاکستان داشت، هشدار داد که تعلیق کمک‌های امنیتی آمریکا ممکن است تبعات منفی بر همکاری پاکستان، روند صلح افغانستان و یا تشدید تنش‌ها در شبه قاره داشته باشد.
وی از پاکستان به عنوان شریک اساسی آمریکا در روند صلح افغانستان یاد کرد و افزود: در صورت تایید صلاحیتم، از رویکرد منطقه‌ای و اهمیت همسایگی پاکستان حمایت می‌کنم و در عین حال برای صلح افغانستان در برابر عناصر خرابکار فعال خواهم بود.