به گزارش ایرنا در این مراسم محمدعلی طلبی استاندار یزد و محمدرضا دشتی اردکانی نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی و جمعی دیگر از مسوولان استان حضور داشتند.
قنات زارچ با قدمت ۲ تا سه هزاز سال و ۹۰ کیلومتر یکی از طولانی ترین قنات های ایران شناخته می شود و با شماره ۱۴۸۳۰ تیر ماه ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی و تیرماه سال ۱۳۹۵ به ثبت جهانی رسبد و مظهر آن در شهر زارچ قرار دارد و علت نامگذاری آن به عنوان قنات زارچ نیز به همین دلیل است و تعداد چاه‌های آن ۲ هزار و ۱۱۵ حلقه است.
قنات یادشده سه سرشاخه به نام‌های شور، شیرین و ابراهیم خویدکی دارد که در زمان حاضر فقط شاخه شور آن فعال است و ۲ شاخه دیگر به دلیل کاهش بارندگی و خشکسالی و افت سطح آب زیرزمینی منطقه کم آب و سپس خشک شد.
مبدأ قنات در حوالی روستای فهرج یزد قرار دارد که پس از عبور از روستاهای خویدک ،دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد و از محلات مختلف آن از جمله میدان امیرچقماق عبور می کند و پس از گذر از مسجد جامع ،از شهر یزد خارج می شود و به سمت شهر زارچ جریان دارد.
در مسیر این قنات در شهر یزد بیش از ۳۰ پایاب احداث شد که عمده آنها عمومی و وقفی است و مورد استفاده مردم بود و تعدادی نیز در بناهای مذهبی احداث شد .
در فاز اول این پروژه که به عنوان مسیر گردشگری قنات زارچ در نظر گرفته شد؛هشت پایاب، ۲ آب‌انبار و یک آسیاب را شامل می‌شود.
یکی از ویژگی های قنات زارچ ۷۰ پله بودن آن است و این ویژگی به اضافه طولانی بودن و قدمت آن، این قنات را به یکی از قنات های ارزنده دنیا تبدیل کرده است.
قدمت قنات زارچ را به پیش از اسلام و دوره ساسانی نسبت می دهند که در عمق ۲۳ متری زمین حفر است.
این قنات از نظر طول در ردیف طولانی ترین قنات های استان یزد قرار دارد و از دو رشته اصلی شور و شیرین تشکیل که با هدف بهره برداری از آب های زیرزمینی برای مشروب کردن اراضی کشاورزی ساخته شد.
جوی ربانی، جوی قدمگاه، جوی امام حسین (ع)، جوی وقت الساعت، جوی سیدرکن الدین، جوی کلیمیان و جوی محل تل از جمله پایاب های شاخه شیرین قنات زارچ است.
در ثبت جهانی این قنات پایاب های جوی کوشکنو، پایاب حاج عباس، پایاب میرعسکر شاهی، حسینیه شاه ابوالقاسم، مدرسه شهاب الدین طراز، مدرسه شاه کمالیه و مسجد جامع و پا شیرهای آب انبار جِن نُک و حسینیه شاه ابوالقاسم نیز مرمت و ساماندهی شد.
زارچ با قدمت بیش از سه هزار سال از مناطق کهن مرکز ایران محسوب می شود و در پنج کیلومتری شهر یزد قرار دارد.
افتتاح چند طرح گردشگری. بازدید از بافت تاریخی یزد، افتتاح گرمخانه مسجد جامع کبیر، بازدید از چند اقامتگاه بوم گردی و سفر به شهرستان اردکان از دیگر برنامه های سفر ۲ روز مونسان به یزد است
یزد پیش از شیوع ویروس در کنار استان های فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری مرکز ایران مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی بود.
این استان ۲ هزار و ۲۷۰ هکتار بافت تاریخی دارد که شهر یزد به عنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان دارای بافت تاریخی به مساحت ۷۵۰ هکتار با مساحت حریم پنج هزار هکتار در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
۲۰۰ هکتار از بافت قدیم شهر یزد تیرماه ۱۳۹۶ در فهرست سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) ثبت جهانی شد.
همچنین پنجم نیرماه ۱۳۹۹ مسوول آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی یزد با بیان این‌که هشت درصد قنات های ایران در این استان قرار دارد، گفت: هم‌اکنون آب در ۲ هزار و ۶۳۰ رشته قنات جاری است که در مجموع ۲۰ درصد نیاز آبی ۳۰ هزار هکتار مزارع و باغ ها از این سازه کهن تامین می‌شود.
عباس بشارتی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا از یزد به عنوان یکی از مناطق مهم دارای قنات یاد کرد و گفت: این منطقه همواره به مهد این سازه آبی معروف است، و از آن با عنوان قنات ، قنوت و قناعت یاد می شود.
به گفته وی همچنین این منطقه یکی از سکونتگاه های شمار قابل توجهی از مقنیان با تجربه و استادکاران خبره در ایجاد، احیا و بازسازی قنات( کاریز) است.