جای تجهیزات ایمنی بهمن های برفی در حوادث کوهستان کجاست؟

به گزارش ایرنا، نخستین تماس بین انسان و برف شاید در حدود سه میلیون سال قبل در آفریقا در ارتفاعات «راون زوری» یا بر روی کلیمانجارو برقرار شد و مطمئنا" برف عامل مهمی در زندگی انسان ها در نیم میلیون سال پیش، زمانی که دوران یخبندان بزرگ در اروپا شروع شد، بوده است.

بهمن برفی در این رابطه به ندرت مساله ای را برای بشر تشکیل می داده و حداقل در دوران باستان مسئله مهمی نبوده است. قدیمی ها هیچ دلیلی نداشته که به سرزمین «هیولای بهمن» یا منطقه «خشم سفید» پا بگذارند یا مسافرت کنند.

در نوشته های تاریخ هانیبال، نخستین انسان هایی که قربانی ریزش بهمن شدند نیروهای یک ارتش نظامی هستند که سعی می کنند در سال ۲۱۸ سال قبل از میلاد با ۳۸ هزار سرباز، هشت هزار اسب و حدود ۳۰ فیل از منطقه آلپ عبور کنند که در هنگام عبور از یک منطقه که برف جدیدی روی برف قدیمی و سفت شده باریده بود، ریزش بهمن باعث تلف شدن نیمی از مردان، یک چهارم اسب ها و چند تایی از فیل های آنها می شود و آخرین حادثه برف و کولاک و ریزش بهمن نیز  روز جمعه پنجم دی ۱۳۹۹ هجری شمسی در ایران و  در ارتفاعات شمال تهران (مناطق کلکچال، آهار، دارآباد و شیرپلا) رخ می دهد که این حادثه ۱۱ کوهنورد را به کام مرگ می کشاند.

بهمن های برفی یکی از انواع بلایای شناخته شده طبیعی هستند که در مناطق کوهستانی و برف گیر خطرات جانی و مالی بسیاری را در طول تاریخ به دنبال داشته اند. امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته سعی شده که با استفاده از  ابزارها و تجهیزات جستجو و نجات بهمن از جمله ابزار های جلوگیری از وقوع بهمن،  تجهیزات زنده ماندن در بهمن و تجهیزات جست و جو و نجات بعد از بهمن جلوی تلفات مالی و جانی این بلای طبیعی را بگیرند.

بهمن ها از جمله بلایای طبیعی هستند که هموراه در مناطق کوهستانی و سردسیر که پوشیده از برف دایمی هستند مشکلاتی را برای ساکنین این مناطق و نواحی اطراف آن به وجود می آورند. بهمن ها باعث بروز مشکلات جانی و مالی می شوند و پارامترهای مختلفی در وقوع آنها موثر هستند و بسته به شرایط گوناگون به شکل ها و تیپ های گوناگونی رخ می دهند و هرکدام شرایط مخصوص به خود را دارند و بسته به نوع، می توانند در بروز حوادث متفاوت عمل کنند.

 بهمن ها ممکن است بسته به شرایط محیطی، شرایط برف تشکیل دهنده آنها، شرایط توپوگرافی و زمینی یا شرایط های متفاوت گوناگون در اندازه ها و به شکل های مختلفی رخ دهند و تخریب ها و تاثیرات متفاوتی را بر جای گذارند.

اما در این رهگذر در بسیاری از کشورهای پیشرفته دارای ارتفاعات و محیط های کوهستانی مسئولین مرتبط با مدیریت بحران و سوانح استفاده از وسایل و تجهیزات ایمنی مرتبط با بهمن های برفی را برای صعود و فرود کوهنوردان، اسکی بازان و دوستداران طبیعت در فصل سرما و زمستان ضروری و حائز اهمیت می دانند و به استفاده از این تجهیزات اهتمام ویژه ای دارند اما به راستی جای استفاده از این وسایل ایمنی در کوهستان های ایران و نزد کوهنوردان و اسکی بازان کجاست؟

بیکن ها (Avalanche Beacon)

بیکن ها دستگاه های ارسال و دریافت امواج رادیویی می باشند که به وسیله این دستگاه می توان محل مدفون شدن فرد بهمن زده را مشخص کرد. این دستگاه ها ابتدا در سال ۱۹۶۸ توسط Dr. John Lawton اختراع شد و نکته مهمی که در مورد مدل های بیکن مورد توجه قرار داد این است که تمامی دستگاه های همه شرکت های سازنده بیکن ها با یکدیگر سازگاری دارند،  بدین معنا که می توانند امواج یکدیگر را دریافت و یا برای هم ارسال کنند. این موضوع بدین خاطر است که تمامی بیکن ها طبق استاندارد جهانی امواجی با فرکانس ۴۵۷ KHz را ارسال و دریافت می کنند.

در حالت کلی سه نوع بیکن آنالوگ، دیجیتال و آنالوگ/دیجیتال(هیبرید) و جود دارد که بیکن های آنالوگ کم کم در حال از رده خارج شدن هستند و بیشتر طرفداران خود را از است داده اند. مدل های آنالوگ از دامنه جست و جوی بالایی برخوردارند برای دریافت امواج از فواصل دور مناسب هستند اما به هر حال کار با آن ها چندان راحت نیست و نیاز مند تجربه و تمرین فراوان می باشد. مدل های آنالوگ از قیمت نسبتا پاییینی برخوردارند. مدل های آنالوگ بدین صورت عمل می کنند که امواج رادیویی را به صدا تبدیل می کنند و هر گاه که به فرد مورد نظر نزدیکتر شوید صدای شنیده شده بلند تر می شود.

اما بیکن های دیجیتال در این مدل از بیکن ها در حدود سال های ۲۰۰۱ به بازار عرضه شد. هدف اصلی تولید این نوع از بیکن ها کم کردن زمان پیدا کردن قربانی به وسیله راحت تر کردن کار با آن ها است. بیکن های دیجیتال از میکرو پروسسور هایی بهره می برند که که با آنالیز کردن سیگنال هایی دریافتی فاصله تا فرد قربانی و همچنین جهت حرکت را به ما نشان می دهد. کار با مدل های دیجیتال نسبت به آنالوگ ها بسیار راحت تر است ولی ضعفی که نسبت به مدل های آنالوگ دارند این است که از دامنه جست و جوی کوتاه تری سود می برند. بیکن های دیجیتال نسبت به توانایی هایی که دارند، قیمت های متفاوتی دارند.

 میله سونداژ

میله های سونداژ یکی از وسایل مهم در عملیات جست و جو و نجات می باشد. زمانی که از بیکن استفاده می کنیم باید برای تعیین محل دقیق قربانی از آن ها استفاده کرد و زمانی که قربانی از دیگر وسایل مانند بیکن ٬ توپ بهمن و نظایر آن استفاده نکرده است میله های سونداژ تنها راه برای تعیین محل قربانی می باشد.

اکثر میله های سونداژ دارای طول های استاندارد ۲۰۰، ۲۴۰ و ۳۲۰ سانتی متر می باشند. اما بعضا بعضی از مدل ها دارای طول های متفاوتی نیز می باشند که معمولا آن ها در طول های بلند تر ۲۶۰، ۲۲۰ و ۲۸۰ تولید می شوند. در اکثر میله ها هر قطعه دارای طول ۴۰ سانتی متر می باشد و به همین دلیل است که طول های استاندارد در نظر گرفته شده است. اما مدل هایی که از طول های استاندارد پیروی نمی کنند دارای طول های بلند تری می باشند که امکان دارد برای قرار دادن آن ها در کوله برای شما مشکل ایجاد کند.
اگر معمولا در منطق پر برف برنامه های خود را اجرا می کنید پس بهتر است که طول های بلند تر را برای خرید انتخاب کنید ولی اگر تفاوت وزن چندان برای شما اهمیت ندارد بهتر است که طول بلند تر خریدای کنید.

جنس میله

همانند بیل های برف میله های سونداژ هم معمولا از آلومینیوم ساخته می شوند ولی مانند بقیه ابزار که امروزه از کربن برای تولید آن ها استفاده می شود٬این وسیله نیز استثنا نبوده و مدل هایی که جنس آن ها کربنی می باشد نیز تولید می شود.
مهمترین تفاوت میان میله های کربنی و آلومینیومی تفاوت وزن آن ها می باشد که میله های کربنی مقداری سبک تر می باشند.

اتصالات

سیستم های اتصالات میله های سونداژ متفاوت هستند و شما باید در هنگام خرید توجه داشته باشید که با کدام سیستم راحت تر هستید و کدام مدل را می توانید سر هم کنید. تمامی مدل ها دارای قفل های مطمئنی هستند ولی بعضی از آن ها سریعتر می باشند و برخی از میله سونداژ ها توانایی آن را دارند که در تنها سه ثانیه سر هم شوند.

کیسه های هوای (Avalanche Air BAG)

یکی از تجهیزاتی که بیش از ۲۵ سال است تولید می شود ولی در ایران شاهد استفاده از آن نیستیم کیسه های هواست. همان طور که می دانید یکی از بدترین حالاتی که برای یک فرد بهمن زده ممکن است اتفاق بیفتد مدفون شدن کامل در زیر برف و بدتر از آن مدفون شدن در عمق برف است. دلیل اصلی مرگ قربانیان بهمن آسیب های ناشی از برخورد بهمن نمی باشد بلکه مدفون شدن در زیر بهمن دلیل اصلی مرگ قربانیان است. حدودا ۹۰ درصد از مواردی که به مرگ انجامیده اند به دلیل خفگی و فشار بالای ناشی از حجم بالای برف بوده است.
در گذشته اعتقاد بر این بود که بیشتر مدفون شدگان بهمن در عمق زیاد برف و حدودا ۲متری مدفون می شود(که در طرح درس پیشرفته برف و یخ فدراسیون نیز همین مورد گفته شده است) اما براساس تحقیقات هایی که به تازگی انجام شده است،  عمقی که اکثر قربانیان بهمن در آن دفن می شوند٬ در اکثر مواقع کمتر از یک متر است.
کیسه های هوای بهمن بدین صورت عمل می کنند که پس از کشیده شدن ضامن آن که بر روی بند کوله پشتی قرار دارد به سرعت دو یا یک کیسه هوا(بسته به مدل کیسه هوا) باز می شود و در پشت فرد قرار می گیرد که باعث می شود همانند جلیقه نجات، فرد به سطح برف بیاید و در عمق برف مدفون نشود.
یکی از ویژگی های این وسیله این است که در بیشتر مواقع٬چه در حالتی که افتاده اید و وزنتان بر روی کیسه هاست و یا زمانی که بهمن شما را زده است و حجمی از برف روی شما قرار دارد، کپسول هوای این وسیله قدرت آن را دارد که کیسه های هوا را باد کرده و جان شما را نجات دهد. در بعضی از مدل ها کیسه های هوا علاوه بر اینکه در پشت شما باز می شوند در کنار سر و گردن شما نیز قرار می گیرند و باعث می شود آسیب های کمتری به سر و گردن شما وارد شود و همچنین سر شما خارج از برف قرار بگیرد.

توپ بهمن(Avalanche Ball)

یکی دیگر از تجهیزاتی که برای زمان بعد از وقوع بهمن کاربرد پیدا می کند توپ های بهمن هستند. توپ بهمن مدل مدرن و ارتقا پیدا کرده نخ بهمن است که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت. توپ های بهمن به وسیله ی طنابی٬ که طولی ۶ متر دارند،  مستقیما توسط هارنس خود وسیله به فرد متصل می شوند با این تفاوت نسبت به نخ بهمن که توپی در انتهای نخ وجود دارد که همواره بر روی سطح برف قرار می گیرد و به راحتی و با سرعت محل دفن فرد قربانی بهمن را به کمک آن مشخص کرد. توپ های بهمن دارای سیستم فنری می باشند و بر خلاف کیسه های هوا که توسط فشار هوا حجم پیدا می کنند این وسیله توسط سیستم فنری خود حجم پیدا می کند و بر روی برف می ماند.

یکی از مزیت های توپ های بهمن این است که آز آن ها می توان در تمامی کوله ها بهره گرفت و متعلق به نوع خاصی کوله نمی باشد زیرا این وسیله بر روی کوله و بیرون آن قرار می گیرد و دارای حجم زیادی نیز نمی باشد. وزن این وسیله تفریبا یک کیلوگرم می باشد.

توپ بهمن دارای ضامنی است که بر روی بند دوشی کوله قرار می گیرد که با کشیدن آن وسیله عمل می کند و به بیرون پرتاب می شود. ویژگی خوب دیگری که این وسیله دارد یک بار مصرف نبودن آن وعدم نیاز به شارژ می باشد زیرا با جمع کردن توپ که دارای سیستم فنری است و می توان بار ها و بار ها بدون نیاز به باتری و یا کپسول هوا از آن استفاده کرد.

مزیتی که توپ های بهمن نسبت به کیسه های هوا دارند این است که در صورتی که پس از مدفون شدن فرد در زیر بهمن٬ بهمن مجددی بر روی بهمن قبلی بیاید٬ توپ باز هم بر روی سطح بهمن قرار خواهد گرفت و این به خاطر انعطاف پذیری ان است اما کیسه های هوا بدین صورت نیستند و در زیر برف پس از بهمن دوم مدفون می شوند.

توپ های بهمن بر بیکن ها نیز برتری دارند! ابتدا اینکه زمان تعیین محل دفن قربانی بهمن را به شدت کاهش می دهند و همچنین در موردی که چندین نفر دچار بهمن شده اند کار تعیین محل افراد مختلف نسبت به بیکن بسیار راحت تر انجام می گیرد و هر فرد و کسانی که به بیکن و مجهز نیستند نیز می تواند به راحتی در عملیات امداد شرکت کند که این مزیتی فوق العاده است. ولی هیچ وقت نباید توپ بهمن را جایگزین بیکن کرد.  

آوالانگ(Avalung)

آوالانگ نیز یکی دیگر از وسایلی است که می تواند جان شما را نجات دهد! در ۱۵ دقیقه اول بعد از حادثه اگر فرد به سرعت پیدا و نجات داده نشود امکان زنده ماندن او به شدت کاهش می یابد و این به خاطر تجمع دی اکسید کربن در برابر صورت و کمبود اکسیژن و خفه شدن فرد است و این زمانی است که آوالانگ ارزش خود را نشان می دهد. این وسیله مدت زمان ۱۵ دقیقه را به حدودا ۱ ساعت افزایش می دهد که این ۴۵ دقیقه ی اضافی برای نجات جان مصدوم بسیار ارزشمند است.
 AvaLung بدین صورت عمل می کند که هوای بازدم و گازهای co۲ را از جلوی صورت شما دور کرده و آن را به پشت بدن شما می برد و اکسیژن لازم برای تنفس شما را تامین می کند. همچنین این وسیله باعث کاهش یخ زدن برف های اطراف صورت در زمانی که در زیر برف دفن شده اید می شود زیرا شما عمل تنفس خود را توسط این وسیله انجام می دهید. در زمانی که در زیر برف فرد دفن می شود باید تمام دم و باز دم خود را توسط این وسیله و نه از طریق بینی انجام دهد.

RECCO

یکی از جدید ترین تجهیزات جست و نجات RECCO می باشد. این وسیله با اینکه وزنی کمتر از چهار گرم دارد ولی می تواند تاثیر بسزایی در پیدا کردن فرد قربانی بگذارد. از ویژگی های این وسیله بی نیاز بودن به باتری است و اینکه این وسیله همواره روشن است و دکمه خاموش و روشن ندارد!! این وسیله که به صورت ثابت و دائم بر روی کلاه کاسکت، لباس،  کفش ها و نظایر آن نصب می شود و حتی بضی از شرکت ها از قبل این وسیله را بر روی محصولات خود نصب می کنند.

recco reflector

این وسیله از ۲ قسمت RECCO detector و RECCO reflectors تشکیل شده که قسمت RECCO detector در اختیار امدادگران باید باشد و این وسیله توسط امواجی که ارسال می کند و امواج دریافتی از قسمت بازتابننده محل فرد قربانی را مشخص می کند.

در کنار نبود تجهیزات ایمنی بهمن های برفی در کوهستان های کشور نبود علائم هشداردهنده و تعیین مسیر در مناطق کوهستانی در فصول مختلف سال زمینه افزایش مصدومیت ها و بعضا تلفات جانی کوهنوردان و کوهپیمایان را به دنبال داشته است.

این موضوع به گونه ای است که بر اساس ارزیابی های انجام شده از سوی گروه های امدادرسان اعزامی به مناطق کوهستانی، سخت گذر و صعب العبور کشور مشاهده شده که ۹۰ درصد حوادث به وقوع پیوسته در این محیط ها به دلیل نبود علائم هشدار دهنده و همچنین تعیین مسیر برای کوهنوردان در این مناطق رخ داده است.

این در حالی است که در صورت نصب علائم هشداردهنده در مسیرهای کوهستانی به ویژه در فواصل ۵۰ تا ۱۰۰ متر می توان ضمن هدایت کوهنوردان به مسیرهای صعود و فرود و حتی کمپ های موقت اسکان و استراحت عمومی، زمینه را برای یک کوهنوردی و کوهپیمایی مفرح و ایمن را برای هموطنان خود فراهم کنیم.

از سوی دیگر پایین بودن سطح آموزش‌های ارایه شده به کوهنوردان و کوهپیمایان اعزامی به مناطق کوهستانی، نبود علائم هشداردهنده و تعیین کننده مسیر، به همراه نداشتن تجهیزات مناسب کوهنوردی، بی‌ توجهی به شرایط جوی در ارتفاعات به خصوص در فصول پاییز و زمستان و ضعف در اطلاع رسانی به گروه های کوهنوردی از جمله مواردی است که بر شمار تلفات حادثه دیدگان در مناطق کوهستانی، صعب العبور و سخت گذر روز به روز می ‌افزاید.

طبق اطلاعات دریافتی از سوی گروه های امدادرسان هلال احمر، اورژانس ۱۱۵ و آتش نشانی مشخص شده است که در حوادث رخ داده در مناطق کوهستانی، تعداد زیادی از کوهنوردان حرفه‌ ای و گردشگران محیط های کوهستانی که از مسیرهای صعب‌العبور و سخت گذر به ارتفاعات صعود کرده‌اند، جان خود را از دست داده‌اند.

گروه های امدادرسان یادآور شده اند که بیشتر حوادث کوهستانی به دلیل نبود یا کمبود علائم هشدار دهنده و تعیین مسیر در کوهستان و نامناسب بودن مسیر صعود به ارتفاعات رخ داده است.

بر اساس گزارش های اعلام شده، این حوادث بیشتر در ارتفاعات کوهستانی استان تهران "توچال"، "درکه" و "دارآباد" و ارتفاعات کوهستانی استان های مازندران "آزاد کوه"، لرستان "اشتران کوه"، اصفهان"اصلان داغ"، کرمان "بحرآسمان"، کرمانشاه "پرو" و سیستان و بلوچستان "تفتان" به وقوع پیوسته است.
 

نقاط خطر پذیر در کمین کوهنوردان تازه کار ارتفاعات پایتخت

رئیس سازمان امداد ونجات جمعیت هلال‌احمر از احتمال وقوع حادثه در نقاط خطر پذیر ارتفاعات شمال پایتخت شامل دربند، جمشیدیه و دارآباد برای کوهنوردان تازه کار و مبتدی هشدار داد.

مهدی ولی پور با اعلام این مطلب افزود: کوهنوردان تازه کار و مبتدی هنگام عزیمت به ارتفاعات شمال تهران به ویژه مناطق خطر پذیر دربند (ارتفاعات شیرپلا تا گردنه کلکچال، پیازچال، گرز دره، پایگاه داودی میانه راه شیرپلا، منطقه غار پلنگ، دره اسون محدوده دیواره اسون، انتهای بند یخچال دیواره اسپیلت، دره فراخلا، بندیخچال، نقاط خطر پذیر جمشیدیه (گردنه کلک چال و دیواره اسپیلت) و نقاط خطر پذیر دارآباد(آبشار چال مگس، مسیر آبشار کبوترخان، باغچه خلیل، خط الراس دارآباد به توچال، قله دار آباد سوزنی ها و درازلش حتما به علائم هشداردهنده و تعیین مسیر در مناطق کوهستانی توجه داشته باشند.

وی با ارائه گزارش عملیات کوهستان در ارتفاعات تهران (از سال ۱۳۹۰ تاکنون) ادامه داد: در ۹ ساله گذشته بیشترین عملیات کوهستان برای نجات جان کوهنوردان حادثه دیده و مصدوم از سوی امدادگران و نجاتگران هلال احمر در ارتفاعات دربند با ۴۸ درصد، دارآباد و شیر پلا با ۴۱ درصد، کلکچال با چهار درصد، قوچک با چهار درصد و آبعلی با سه درصد انجام شده است.

رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر توضیح داد: در مدت یادشده هزار و ۶۹۹ مورد عملیات امداد کوهستان معادل (۱۲ درصد کشور) در ارتفاعات استان تهران انجام شده که هزار و ۴۴۲ مورد آن در شمیرانات ثبت و گزارش شده است.

ولی پور ادامه داد: در اجرا و انجام این شمار عملیات امداد و نجات کوهستان از سوی امدادگران و نجاتگران کوهستان و واکنش سریع هلال احمر به ۲ هزار و ۶۵۷ نفر (۱۴ درصد کشور) امدادرسانی شده که هزار و ۸۷۸ نفر از آنها مصدومان و آسیب دیدگان حوادث محیط های کوهستانی در شمیرانات بوده است.

وی از ارائه خدمات امداد و کمک های اولیه سرپایی به ۶۲۶ نفر از مصدومان حوادث کوهستان (۲۰ درصد کشور) در ارتفاعات شمال تهران خبر داد و گفت: در این سلسله عملیات امدادی به ۳۱۴ نفر از مصدومان و حادثه دیدگان ارتفاعات شمال تهران در شمیرانات خدمات رسانی شده است.

رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر اضافه کرد: در مدت یادشده ۷۶۹ نفر (۱۶ درصد کشور) از مصدومان حوادث کوهستان به مراکز درمانی منتقل شدند که ۶۶۵ نفر از آنها مربوط به مصدومان حوادث ارتفاعات شمال تهران در شمیرانات بوده است.

وی گفت: همچنین در ۹ ساله گذشته ۹۷ مورد عملیات هوایی (۲۱ درصد کشور) انجام شده که سهم شمیرانات و ارتفاعات شمال تهران ۸۰ مورد بوده است.

ولی پور مساحت تحت پوشش امدادی جمعیت هلال احمر استان تهران را  ۲۳۷/۴۵۶ کیلومتر مربع اعلام کرد و افزود: این مناطق تحت پوشش شهرستان شمیرانات ارتفاعات دربند، دارآباد، جمشیدیه و ارتفاعات فشم و شمشک است.

وی اظهار داشت: اشراف نداشتن کوهنوردان و گردشگران تازه کار و مبتدی ورودی به محیط های کوهستانی بر منطقه صعود از لحاظ مسیرها و نقاط خطرناک (پرتگاه ها، مناطق با احتمال سقوط در آب، مناطق با احتمال ریزش سنگ و بهمن) و همچنین آگاهی نداشتن از وضعیت آب و هوایی مناطق صعود از دلایل وقوع حوادث برای آنان در محیط های یاد شده است.

رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر از تمامی کوهنوردان اعزامی به ارتفاعات کوهستانی کشور خواست با توجه به تاریکی زود هنگام در فصل زمستان در ارتفاعات، زمانبندی مناسبی را برای به پایان رساندن برنامه صعود و فرود خود به ارتفاعات تا قبل از تاریکی هوا داشته باشند و هنگام عزیمت به ارتفاعات کوهستانی از لباس های دارای رنگ واضح (قرمز، زرد و فسفری) برای سهولت در رصد امدادگران و نجاتگران استفاده کنند چرا که پوشیدن لباس های همرنگ محیط های کوهستانی در فصول مختلف سال موجب می شود تا در هنگام وقوع حوادث، امدادگران برای یاری رساندن به مصدومان دچار مشکلات فراوان شوند.

این مقام مسئول در سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر از کوهنوردان خواست در زمان حاضر از صعود انفرادی به مناطق کوهستانی استان تهران و سراسر کشور خودداری کنند و اگر قصد صعود به مناطق کوهستانی را دارند، به همراه گروهی مجرب و آموزش دیده و با هماهنگی فدراسیون کوهنوردی و سازمان های امدادرسان اقدام به این کار کنند.

ولی پور از کوهنوردان و دیگر شهروندان دوستدار فصل زمستان و زیبایی ها آن در ارتفاعات کوهستانی و مناطق برف گیر خواست، در صورت نیاز به کمک و قرار گرفتن در شرایط اضطراری عمومی و پیچیده انواع حوادث کوهستان حتی بدون داشتن سیم کارت در تلفن همراه با شماره ۱۱۲ هلال احمر تماس بگیرند.

بیشترین عملیات نجات در کوهستان یافتن مفقودان کوهنوردی است

معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر گفت: بیشترین علل عملیات جستجو و نجات در ارتفاعات کوهستانی کشور یافتن مفقودی کوهنوردان و دوستداران طبیعت با ۵۰ درصد، سقوط از ارتفاع با ۲۸ درصد، ارتفاع زدگی و بیماری با ۱۲ درصد و سایر موارد با ۱۰ درصد است.

محمد باقر محمدی در پاسخ به این سوال که سازمان امداد و نجات چه برنامه علمیاتی برای مدیریت ریسک سقوط بهمن و نجات حادثه دیدگان دارد، اظهار داشت: در صورت وقوع هر گونه سقوط بهمن، نیروهای اعزام سریع هلال احمر به صورت ‌ ۲۴ ساعته آماده ارائه خدمات امداد و نجات با استفاده از دستگاه های (اسنوبیل) و سوند بهمن هستند.

وی با بیان اینکه سازمان امداد و نجات در بحث برنامه های عملیاتی چه در سقوط بهمن و نجات حادثه دیدگان حوادث کوهستان برنامه های ویژه جستجو و نجات را طراحی و عملیاتی کرده، توضیح داد: در این برنامه عملیاتی فعالیتجستجو (رد زنی، ردیابی و پیمایش)، دسترسی و دستیابی(کارگاه بستن و رهاسازی)،  تثبیت فنی(فیکس کردن در موقعیت خطرناک)،  تثبیت پزشکی(جلوگیری از بدتر شدن شرایط)  و انتقال (انفرادی، گروهی، زمینی و هوایی) از سوی گروه های واکنش سریع هلال احمر انجام می شود.

معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با اشاره به گزارش عملیات کوهستان کشور (از سال ۱۳۹۰ تا کنون) توضیح داد: در مدت یادشده ۱۴ هزار و ۱۶۶ مورد ماموریت امداد و نجات کوهستان، ۱۹ هزار ۳۲۳ مورد عملیات امدادرسانی، سه هزار و ۹۹ مورد خدمات سرپایی، چهار هزار و ۹۲۲ مورد عملیات انتقال به مراکز درمانی و ۴۶۲ عملیات هوایی برای نجات و انتقال کوهنوردان و افراد حادثه دیده در محیط های کوهستانی انجام شده است.

محمدی اضافه کرد: هنگام اعلام وضعیت جوی بحرانی و حادثه ساز از سوی سازمان هواشناسی بلافاصله از سوی مرکز کنترل و هماهنگی عملیات سازمان امداد و نجات به تمامی استان های که تحت تاثیر این شرایط جوی قرار می گیرند اعلام آماده باش و اعلام وضعیت اضطراری نارنجی می کنیم.

وی با بیان اینکه اکنون فقط در استان‌های تهران و البرز هشت جاده بهمن خیز وجود دارد که نسبت به کل کشور از نظر ریزش بهمن با بیشترین خطرات مواجه است، تصریح کرد: با توجه به اینکه این جاده‌ها اغلب پرتردد هستند باید برای مقابله با این خطرات گام‌های اساسی برداشته شود.
معاون عملیات سازمان امداد ونجات افزود: اقداماتی چون راه اندازی سامانه هواشناسی جاده ای، ایجاد سیستم هشدار سقوط بهمن، آماده‌سازی نیروهای انتظامی و امدادرسانی در مواقع احتمالی سقوط بهمن و احداث بهمن گیرهای مناسب ازجمله راه‌های مقابله با این نوع مخاطرات است.

وی با بیان اینکه کوهنوردان باید با توجه به شرایط ناپایدار جوی و بارش برف و کولاک در اغلب مناطق کوهستانی کشور، کوهنوردان اعزامی به ارتفاعات کوهستانی، توصیه های ایمنی گروه های امداد و نجات هلال احمر را جدی بگیرند، گفت: از همه کوهنوردان اعزامی به مناطق کوهستانی می خواهیم که هنگام برنامه ریزی صعود به مناطق کوهستانی و ارتفاعات برف گیر ضمن به همراه داشتن پوشاک کافی و مناسب فصل و همچنین آگاهی از وضعیت آب و هوا، از مسیرهای مشخص و پاکوب شده برای صعود و فرود به ارتفاعات یاد شده استفاده کنند و با زمان بندی مناسب، برنامه صعود و فرود خود را قبل از تاریکی هوا تنظیم کنند.

محمدی به همه کوهنوردان و دوستداران محیط های کوهستانی توصیه کرد حتما وسایل ضروری بقا در کوهستان شامل مواد غذایی کافی و وعده غذایی اضافه، تجهیزات روشنـایی، سـوت، قطب نما، نقشه منطقه ای کوهستان، کیف کمک های اولیه، چاقو، کبریت، کارت شناسایی و گوشی تلفن همراه با شارژ کامل را به همراه داشته باشند و از رفتن به ارتفاعات برفگیر خودداری کنند و در صورت عزیمت از لباس های دارای رنگ واضح (قرمز، زرد و فسفری) برای سهولت در رصد امدادگران و گروه های امداد و نجات هوایی استفاده کنند.

با توجه به پیشرفت های علم و فناوری و استانداردهای ایمنی و صنعت مخابرات توصیه می شود که مسئولین مرتبط با خرید، نصب یا فرهنگ سازی استفاده از ابزارها و تجهیزات جدید ایمنی در بهمن های برفی و دستگاه های تقویت کننده امواج رادیویی توسط دستگاه های دست اندرکار در مناطق صعب البعور کوهستانی و سخت گذر، زمینه را در راستای ایمنی بیشتر اسکی بازان، کوهنوردان و کوهپیمایان و پرکردن نقاط کور برای دریافت امواج تلفن های همراه و درخواست کمک اضطراری مصدومان حوادث کوهستان را فراهم کنند.

به اعتقاد مسئولین مرتبط با عملیات امداد و نجات در کوهستان، وجود برنامه‌های راهبردی، تدوین ساختار سامانه مدیریت سانحه و تعیین میزان توانمندی ارگان‌ها نیز می تواند در کاهش خطرات و حوادث کوهستان نقشی اساسی و حائز اهمیت به دنبال داشته باشد.

به گفته این مدیران ارشد بحران و سوانح وسعت و پراکندگی مناطق کوهستانی یکی دیگر از موانع افزایش پایگاه های امداد و نجات و حضور نیروهای تخصصی امدادرسان در کوهستان است، چرا که افزایش پایگاه های امداد و نجات کوهستان به منابع مالی، نیروی انسانی، تجهیزات و امکانات بسیاری نیاز دارد که بدون همکاری و هماهنگی سایر ارگان ها امکان پذیر نیست.

از:فرهاد شرف پور