به گزارش ایرنا، رییس مرکز مطالعات بین‌المللی و روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ابتدای این نشست مجازی که روز گذشته/سه شنبه/ برگزار شد با بیان تشبهات فرهنگی میان مردم ایران و ژاپن افزود: ژاپن کشوری است که مردمی فرهنگی دارد و این کشور تاریخ و فرهنگ پُرشکوه و روشنی داشته است.
«ابوالحسن خلج‌منفرد» افزود: اشتراکات فرهنگی بسیاری بین مردم ایران و ژاپن از گذشته وجود دارد و همین امر موجب شده تا مردم ایران نگاه بسیار خوبی به ژاپنی‌ها داشته باشند. معمولا مهمترین سفرای ایران در ژاپن حضور داشته‌اند و این موضوع نشانگر اهمیت سطح روابط در بین دو کشور است.
حوزه فرهنگ در ژاپن درامدزا است
حسین دیوسالار، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ژاپن در سخنانی، با اشاره به ساختار فرهنگی و هنری ژاپن و نهادهای همکار در این ساختار، گفت: یکی از ویژگی‌های مهم مردم ژاپن این است با توجه به اینکه در طول تاریخ با گرفتاری‌ها و مسائل مختلفی درگیر بودند، مردم سخت کوش این کشور توانستند خود را در بستر آزمایشی با جنبه‌های مختلف توانمند کنند.
وی اظهار داشت: وزارت اقتصاد ژاپن و سایر دستگاه‌ها در این کشور، برای حمایت از فرهنگ برنامه دارند و حوزه فرهنگ در ژاپن درآمدزا است در ژاپن به راهنمایی و اطللاع‌رسانی در خصوص فضاهای فرهنگی توجه ویژه‌ای می‌شود.
رایزن فرهنگی ایران در ژاپن به سیاست‌های فرهنگی و متولیان مربوط به موضوع فرهنگی اشاره کرد و ارتباط فضای فرهنگی با جامعه و درآمدزایی را از ویژگی‌های مهم فرهنگی ژاپن برشمرد.
دیوسالار همچنین، مطرح کرد: شهرداری‌ها در ژاپن در محلات و مناطق مختلف متولی موضوعات فرهنگی هستند و با در اختیار داشتن سالن‌های متعدد در بسیاری از شهرها امکان اجرای برنامه‌های فرهنگی را فراهم می‌کنند.
وی با بیان اینکه فضاهای فرهنگی برای عموم مردم جامعه ژاپن قابل دسترسی است، به سیاست‌گذاری فرهنگی در ژاپن اشاره کرد و گفت: طرح "ژاپن جذاب" یکی از عناوین و مفاهم بسیار مهم و تأثیرگذار در سیاست‌های فرهنگی این کشور به ویژه برای تصویرسازی مثبت از ژاپن در اذهان مخاطبان به عنوان کشوری توسعه یافته، همراه در ساختار بین‌المللی، صلح طلب و ... در قالب راهبرد مطرح می‌شود.
وی گفت: «ژاپن جذاب» مفهومی است که دولت ژاپن برای توجه به عزم این کشور برای تبدیل شدن به ابر قدرت فرهنگی استفاده می‌کند. بر این اساس ژاپن به دنبال بهره گیری تجاری از ظرفیت‌های فرهنگی خود و اثرگذاری غیرمستقیم فرهنگی و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی است.
تمرکز زدایی در فضاهای فرهنگی ژاپن
مریم فرهادی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی هم ضمن ارایه مطلبی با عنوان «توسعه فرهنگی در ژاپن از دریچه معماری و شهرسازی»، چهار محور مختلف از جمله باورها و ارزش‌های فرهنگی تأثیرگذار بر فضای ژاپنی، سیاست‌های کلان فرهنگی در ژاپن امروز، معماری و فضای فرهنگی و شهر و فضای فرهنگی در حوزه توسعه فرهنگی در ژاپن را مورد بررسی قرار داد.
وی در ادامه، طبیعت گرایی، بی ثباتی و دگرکونی، همزیستی و هم افزایی، کم آرایگی و کمینه گرایی را از عوامل مهم ارزش‌های فرهنگی تأثیرگذار بر فضای ژاپنی دانست و گفت: در این کشور، پروژه‌های بزرگ فرهنگی موظف هستند فضاهای بیرونی و آزاد را در کنار خود ایجاد کنند تا شهر فضای تنفس داشته باشد و یکی از همین نمونه‌ها حضور باغ ژاپنی سنتی در دل شهرها و در کنار ساختمان‌های مرتفع است.
این استاد دانشگاه افزود: معماری سنتی ژاپن را با ساختمان‌های چوبی، اندکی مرتفع‌تر از سطح زمین و سقف‌های سفالی یا کاهگلی می‌شناسیم. خانه‌های ژاپنی در دل باغ قرار می‌گیرند و باغ ژاپنی تبلوری از زیبایی شناسی طبیعت گرایانه آنها است. ترکیب باغ و خانه، نشان از همزیستی مسالمت‌آمیز محیط زیست طبیعی با دست ساخته‌های بشری دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی بر نقش تمرکز زدایی در فضاهای فرهنگی ژاپن اشاره کرد و گفت: در جوامع امروزی که کاهش جمعیت و رشد سریع فضای مجازی از واقعیت آن به شمار می‌روند، ایجاد انگیزه برای جذب شهروندان جهت حضور فیزیکی در فضاهای فرهنگی چالش مهمی است و جذابیت معماری اماکن فرهنگی می‌تواند بهانه‌ای ایجاد کند تا افراد در این فضا حضور یابند.
بررسی وضعیت فضاهای آموزشی ژاپن
خانم «تویوکو موریتا» ایرانشناس و استاد دانشگاه دولتی کاگوشیما در ژاپن هم ضمن ارایه مقاله ای در خصوص «فضاهای آموزشی در ژاپن»، به سیستم آموزش و پژوهش در این کشور اشاره کرد و گفت: در ژاپن، مدارس دولتی (تحت نظارت وزارت علوم و استانداری و یا شهرداری) و خصوصی وجود دارد. مدارس در ژاپن شامل شش سال ابتدایی، سه سال راهنمایی و سه سال دبیرستان می‌شوند.
وی همچنین، به بیان گزارشی از فضاهای آموزشی دیگر شامل دانشگاه‌ها در ژاپن و نحوه تدریس و حضور دانشجویان و دانش‌آموزان در کلاس‌های درس پرداخت.
بومی سازی مصادیق فرهنگی در ژاپن
زهیر متکی، عضو هیأت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی هم به مقوله «قوم نگاری فضایی فرهنگ سانحه در ژاپن» اشاره کرد و گفت: ما در ژاپن با پدیده‌ای مواجه هستیم که ایده‌ها و مفاهیم فرهنگی را از کشورهای دیگر جذب می‌کند.
وی اظهار کرد: ژاپنی‌ها مصادیق فرهنگی کشورهای دیگر را جذب می‌کنند و درون سازی می‌کنند و تغییراتی در آن وارد می‌کنند و سپس از آن بهره‌برداری می‌کنند. این مهم در معماری و شهرهای مختلف این کشور، هم کاملا مشهود است.
متکی به بیان مطالبی در خصوص مکث در ایستگاه قطار، جذب مفاهیم فرهنگی از کشورهای دیگر، شهر همچون پرسه‌های تماشا، تماشای سرباز، تماشای سربسته، رویدادها؛ نرم افزارهای فرهنگی شهر، لبه‌های شهری؛ سانحه اندیشی و نمادهای بصری و رفتاری در شهر از بُعد تماشا پرداخت.
قدرت الله ذاکری، ژاپن شناس، استاد و عضو کرسی ژاپن شناسی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران هم سخنانی را در خصوص «ایده ژئوپارک و دلایل موفقیت ژاپن در اجرای آن» مطرح کرد.
وی اظهار داشت: ژئوپارک محدوده‌ای است که ویژگی‌های اصلی آن وجود پدیده‌های زمین شناسی پر اهمیت، طبیعت و محیط زیستی غنی، برخورداری از آثار تاریخی، بوم شناسی، باستان شناسی و میراث فرهنگی، مشارکت و حضور فعال جامعه محلی در برنامه‌های توسعه، حفاظت و پایداری و ثبت و رواج از سال ۲۰۰۰ در اروپا است.
روابط فرهنگی خوب ایران و ژاپن
امین عارف‌نیا، مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر در بخش پایانی این نشست، با برشمردن اهمیت برگزاری این نشست اظهار داشت: کشور ژاپن در توسعه فضاهای فرهنگی به خصوص از دریچه معماری و شهرسازی، پیشگام بوده و تلاش‌های بسیاری داشته است.
وی بر لزوم بررسی دقیق ابعاد اقدامات و تجارب ژاپن در توسعه فضاهای فرهنگی تأکید کرد و گفت: ژاپن کشوری با فرهنگ و تمدن دیرینه است و از گذشته روابط فرهنگی خوبی با ایران داشته و تجارب موفقی در روند توسعه فضاهای فرهنگی دارد. بررسی الگوی توسعه فضاهای فرهنگی و همچنین، فعالیت های فرهنگی و هنری در ژاپن بسیار حائز اهمیت است، چرا که فرهنگ در ژاپن اقتصادی و درآمدآفرین است.
عارف‌نیا همچنین، بیان کرد: تجربه ژاپنی‌ها در پروژه شهرهای میزبان که برای المپیک آتی طرح ریزی شده است، رویکردی کاملا فرهنگی به مقوله ورزش و اقدامی ابتکاری برای مردمی کردن فرهنگ است.
وی تأکید کرد: باید نشست‌های تخصصی در زمینه توسعه فضاهای فرهنگی در حوزه بین‌الملل تداوم یابد تا ادبیات لازم برای توسعه فرهنگی مبتنی بر تجارب موفق دنیا در کشور تولید شود.