نوذر شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا درباره نیات و اهداف برخی کشورهای منطقه از طرح مذاکره مجدد درباره برجام با حضور آنها گفت: این موضوع به تعارض دو دیدگاه راجع به مجموعه امنیت منطقه ای مربوط می شود؛ یک دیدگاه، نظر ایران است که منطقه خلیج فارس را یک مجموعه امنیتی منطقه ای استاندارد می بیند و ویژگی مشخص این مجموعه امنیتی منطقه ای این است که هر گونه فعل و انفعال امنیتی یا هر گونه پویش امنیتی در منطقه توسط کشورهای منطقه مدیریت شود.
وی افزوو: از سوی دیگر نگاه برخی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس یا بعضی از کشورهای عرب منطقه از الگوی مشارکت یا مداخله قدرت های بزرگ پیروی می کند و مبنای آن نیاز کشورهای منطقه به توازن و اقتضای منافع قدرت‌های بزرگ است.
نماینده پیشین مجلس رویکرد برخی کشورهای عرب منطقه را جلب مشارکت سایر قدرت های خارج از منطقه در پویش های امنیتی منطقه با هدف ایجاد توازن عنوان کرد و گفت: دیدگاه امنیت منطقه ای ایران با دیدگاه امنیت منطقه ای برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در تقابل با هم قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: گرچه ما نمی توانیم همپوشانی موضوعات را نادیده بگیریم ولی واقعا بعضی از مسائل ایران مسائلی هستند که فقط به ایران و قدرت های بزرگ و غرب مربوط می شوند و حتی اگر فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی برای کشورهای منطقه هم دغدغه آور باشد، آن را باید در چارچوب مذاکرات منطقه‌ای حل و فصل کرد.
شفیعی به طرح این موضوع توسط برخی کشورهای عربی در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ اشاره کرد و گفت: باوجود اینکه برجام یک چارچوب طراحی شده بین ایران و گروه ۱+۵ است، برخی کشورهای عربی این پیشنهاد را که برجام باید مذاکره مجدد شود یا هرگونه بحثی در ارتباط با برجام با مشارکت کشورهای عرب منطقه باشد را مطرح کرده اند و بایدن و تیمش هم آن را تکرار می کنند.
وی ادامه داد: اصولا در مذاکرات بحثی تحت عنوان ساختار مذاکره وجود دارد که در این ساختار، موضوعات مورد مذاکره، خط و خطوط مقامات مذاکره کننده و حتی مکان مذاکره مشخص می شود و ما در برجام این مراحل را طی کردیم و به توافق نهایی رسیدیم و الان آمریکا باید به این توافق برگردد و برجام مجدد احیا شود و چیزی نیست که جدیدا بخواهد شروع شود و کشورهای عربی بخواهند در آن شرکت کنند.
این استاد دانشگاه با بیان این که دیدگاه کشورهای عربی در هر گونه مذاکره درباره برجام با حضور آنها محلی از اعراب ندارد، گفت: ایران و کشورهای عرب منطقه می توانند درباره مسائل امنیتی جداگانه صحبت کنند و حتی به توافقات عالی در این زمینه ها برسند.
شفیعی به نسخه پیچی اندیشکده های آمریکا برای حضور مخالفان ایران در مذاکرات مجدد اشاره و تصریح کرد: بحث حضور کشورهای عرب منطقه در مذاکرات برجام در چارچوب استراتژی های اندیشکده های آمریکایی قابل طرح است که بر اساس آن به دولت بایدن پیشنهاد می کنند استراتژی کمتر در مقابل کمتر را در قبال ایران در پیش بگیرد.
وی در توضیح این استراتژی گفت: معنی این استراتژی این است که آمریکا کمتر امتیاز بدهد و در عین حال از ایران بخواهد که آنچه را در حوزه هسته ای انجام داده است، کمتر کند؛ مثلا ایران درصد غنی سازی یا میزان تولید اورانیوم غنی شده را کمتر کند و در عوض آمریکا هم تحریم ها را کمتر کند.
این کارشناس مسایل غرب آسیا، هدف ایالات متحده از طرح مذاکره مجدد و حمایت از حضور برخی کشورهای منطقه در این مذاکرات را امتیازگیری از ایران ارزیابی کرد و افزود: درخواست برخی کشورهای عربی برای حضور در مذاکرات مجدد برجام می تواند محلی برای امتیازگیری آمریکایی ها از جمهوری اسلامی باشد.
شفیعی تصریح کرد: تفکر آمریکایی می خواهد از هر موضوعی به عنوان یک کارت جهت امتیازگیری از ایران استفاده کند و یکی از این کارت ها، درخواست کشورهای عربی برای شرکت در مذاکرات است.
وی در توضیح این موضوع که چرا کشورهای عربی بحث مذاکره مجدد با حضور خود را مطرح می کنند، گفت: آنها می خواهند با ورود به مذاکرات، دیدگاه سخت گیرانه ای را به ایران تحمیل کنند یعنی نه تنها فعالیت های هسته ای ایران متوقف شود بلکه برنامه های موشکی و حضور منطقه ای ایران هم محدود شود.
این تحلیلگر مسایل بین المللی افزود: وقتی دیدگاه عربی در کنار دیدگاه آمریکایی و اسرائیلی قرار می گیرد، وزن این خواسته ها بسیار سنگین می شود و در نتیجه ممکن است مذاکرات به نتیجه نرسد و این چیزی است که برخی کشورهای عرب مخالف ایران و مقامات اسرائیل می خواهند.
شفیعی درباره تاثیرات حضور برخی کشورهای عربی در میز مذاکره با ایران نیز گفت: حضور طرف های مذاکره در میز مذاکره یک منطقی دارد و هر صندلی وزنی را در مذاکرات به خود اختصاص می دهد؛ زمانی تروئیکای اروپا یعنی آلمان، انگلیس و فرانسه با پشتیبانی آمریکا با ایران مذاکره می کردند یعنی چهار کشور به شکل نامتعادلی ایران را تحت فشار قرار می دادند اما وقتی چین و روسیه در مذاکرات حضور یافتند و به طور غیررسمی گروه جنبش غیرمتعهدها هم موضع گیری هایی به نفع ایران داشت، وزن میز مذاکره متعادل شد.
وی، مذاکرات خلع سلاح کره شمالی را یادآور شد و گفت: زمانی آمریکا، کره جنوبی و ژاپن به کره شمالی فشار می آوردند و پیونگ یانگ به تنهایی با آنها مذاکره می کرد اما بعد مذاکرات شش جانبه شکل گرفت و روسیه و چین در کنار کره شمالی قرار گرفتند و میز مذاکره متوازن و متعادل شد.
عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اگر قرار باشد برخی کشورهای عربی هم در کنار آمریکا و اروپا پشت میز مذاکره با ایران بنشینند، ساختار مذاکره به هم می خورد و خلاف منطق مذاکره است.
شفیعی افزود: الگویی که جمهوری اسلامی ایران باید اتخاذ کند همین الگوست که باید دغدغه ها و نگرانی های منطقه ای حتی اگر برنامه های موشکی و هسته ای ایران هم در سطح منطقه بحث شود.
این کارشناس مسایل بین المللی اظهار کرد: ایران می تواند در گفت‌وگو با کشورهای منطقه سوءتفاهمات را برطرف کند و بحث هایی هم ایران با آمریکایی ها و اروپایی ها دارد، باید به صورت جداگانه در میز مذاکره با آنها مورد بحث قرار گیرد.