به گزارش ایرنا ، آببندان ها به عنوان سازه های سنتی ، نقش زیادی در کشاورزی مازندران دارند. این استان طبق آمار رسمی حدود ۸۵۰ قطعه آببندان با ظرفیت ذخیره سازی حدود ۳۷۰ میلیون مترمکعب آب دارد.
محمد ابراهیم یخکشی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا علت کاهش قابل توجه آبگیری آببندان های استان را ذکر نکرد ولی گفت که در مجموع استان از آغاز سال زراعی جاری تاکنون با کاهش بارندگی به میزان ۱۸ درصد نسبت به سال گذشته مواجه بوده است.
میزان آبگیری آببندان های مازندران در دی ماه سال ۹۸ طبق گزارشی که شرکت آب منطقه ای منتشر کرده بود ، ۸۰ درصد برآورد شده بود ؛ رقمی که نسبت به سال ۹۷ افزایش صد در صدی را نشان می داد.
آب مورد نیاز برای ذخیره سازی در آببندان های مازندران که نقش اصلی را در کشت برنج دارند از طرق روان آب ناشی از بارندگی ، هدایت بخشی از آب رودخانه ها و یا جوشش چشمه های زیرزمینی تامین می شود و به همین دلیل هم کاهش بارندگی همواره بر میزان آبگیری این سازه ها بیشترین تاثیر را دارد.
طبق گزارش رسمی هواشناسی مازندران میزان بارندگی پاییزی در این استان امسال ۲۰۵.۵ میلی متر بود که نسبت به پاییز سال گذشته حدود ۸۳ میلی متر کاهش داشته است. پاییز سال ۹۸ در مازندران ۲۸۷.۶ میلی متر باران باریده بود.
بر اساس همین گزارش ، میزان بارندگی در دی ماه هم کاهش ۳۵ درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل داشت ، به گونه ای که در این ماه تنها ۳۳ میلی متر بارندگی در استان ثبت شد که نسبت مدت مشابه دوره آماری بلند مدت حدود ۵۲ میلی متر کاهش داشته است.
در مجموع میانگین بارش چهار ماهه سال زراعی جاری مازندران ۲۵ درصد نسبت به سال گذشته و ۱۴ درصد نسبت به میانگین دوره آماری کاهش نشان می دهد.
علاوه بر این ، میانگین دمای هوای مازندران هم در چهار ماهه سال زراعی جاری سه دهم درجه سانتی گراد افزایش داشته که می تواند بر میزان تبخیر آب ذخیره شده از سازه هایی مانند آببندان ها اثرگذار باشد.
کاهش آبگیری سدها و آبدهی رودخانه‌ها
مدیرکل شرکت آب منطقه ای مازندران همچنین میزان آب‌های ذخیره شده در پشت سدهای استان را ۲۶۵ میلیون مترمکعب برآورد کرد و گفت که این میزان در مقایسه با مدت مشابه پارسال هفت میلیون متر مکعب کمتر است.
مازندران ۲ سد بزرگ و ۹ سد کوچک دارد که بخشی از آب آشامیدنی و کشاورزی استان را تامین می کند. ظرفیت ذخیره سازی آب پشت سدهای استان هم ۴۴۲ میلیون مترمکعب است ولی همواره بخشی از آن برای مدیریت سیلاب بهاری خالی نگه داشته می شود.
یخکشی همچنین از کاهش میزان آبدهی رودخانه‌های مازندران در سال زراعی جاری خبر داد و گفت : با بررسی‌های صورت گرفته بیشترین حجم کاهش با ۴۸ درصد مربوط به رودخانه نکاء رود است.
مازندران ۱۲۰ رودخانه به طول هفت هزار کیلومتر دارد. آب رودخانه ها نه تنها تامین کننده ذخایر آبی سدها و آببندان ها به شمار می رود ، بلکه به صورت مستقیم نیز توسط کشاورزان با ایجاد سردهنه های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
طبق برآورد شرکت آب منطقه ای ، مازندران با میانگین حدود ۶٠٠ میلی متر بارندگی سالانه حدود ۴.۵ میلیارد مترمکعب آب سطحی و ۱.۵ میلیارد متر مکعب آب زیرزمینی وجود دارد. این آمار بدان معناست که به ازای هر میلی متر بارندگی در مازندران حدود ۱۰ میلیون مترمکعب آب تولید می شود.
میزان بارندگی سالانه در مازندران بعضی سال ها خشک به رقمی در حدود ۵٠٠ میلی متر می‌رسد که معنای آن کاهش یک میلیارد مترمکعبی آب های سطحی است که بیشترین تاثیر را در کشاورزی استان بویژه کشت برنج دارد.
یکی از ویژگی های مازندران در بخش آب هم وابستگی ٧٠ درصدی آن به " آب به‌هنگام " رودخانه‌ها است که به طور کامل به بارندگی بستگی دارد و به همین دلیل هم هرگونه کاهش بارندگی در درجه اول در میزان آبدهی رودخانه ها نمود می یابد.
این تنها کشاورزی مازندران نیست که بر اثر کاهش بارندگی آسیب می بیند . بخش قابل توجه و ۷۰ درصدی آب آشامیدنی مازندران از آب های سطحی تامین می شود و ۳۰ درصد بقیه هم از سفره های زیر زمینی برداشت می شود.
طبق آمار شرکت آب منطقه ای مازندران ، سالانه حدود ۳.۵ میلیون مترمکعب آب آشامیدنی در استان مصرف می شود. میزان مصرف آب بخش کشاورزی هم ۲.۳ میلیارد متر مکعب است که ٧٠درصد آن از آب به‌هنگام رودخانه‌ها تامین می شود. علاوه بر این کشت برنج مازندران وابستگی زیادی به آب به‌هنگام رودخانه دارد و به همین خاطر هم هرگونه کاهش بارندگی و خشکسالی این استان را در تامین ، تقسیم و توزیع آب دچار مشکل می کند.