به گزارش ایرنا با توجه به کمبود نزولات آسمانی در خراسان جنوبی و توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش‌ها، همچنین بروز خشکسالی‌های متوالی در ۲ دهه اخیر، ضرورت تبدیل روش‌های آبیاری سنتی به روش‌های نوین بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت.
خراسان جنوبی با مساحت بیش از ۱۵۱ هزار کیلومتر مربع و شرایط اقلیمی متنوع، سومین استان پهناور کشور پس از سیستان و بلوچستان و کرمان به شمار می‌رود و از نظر جمعیت بیست و هشتمین استان است در حالی که وابسته به منابع آب زیرزمینی بوده و میزان اضافه برداشت آب در استان حدود ۱۳۴ میلیون متر مکعب گزارش شده است.
بنابراین توسعه بخش کشاورزی و افزایش تولید محصولات با رویکرد بهینه‌سازی مصرف آب در این بخش از مهمترین اهدافی بوده که در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های حوزه اقتصادی استان خراسان جنوبی دنبال شده است.
اجرای سامانه‌های آبیاری نوین یکی از اقدامات اجرایی در این زمینه است که از سال ۷۲ در خراسان جنوبی آغاز شد اما تا سال ۹۵ کشاورزان استقبال چندانی نداشتند و منابع استان نیز بسیار محدود بود.
بنابر آمار رسمی حدود ۹۰ درصد طرح‌های آبیاری نوین استان خراسان جنوبی در سال‌های اخیر اجرا شده است به گونه‌ای که سال ۹۵ یک هزار و ۵۲۵ هکتار، سال ۹۶ حدود هفت هزار و ۲۹ هکتار و سال ۹۷، هفت هزار و ۴۷ هکتار از اراضی کشاورزی استان مجهز به سامانه آبیاری نوین شد.
این رشد جهشی در سال گذشته و امسال نیز تداوم داشته و از سال ۹۳ تاکنون بیش از ۳۳۶ میلیارد و ۱۶۴ میلیون تومان اعتبار برای اجرای سامانه‌های آبیاری نوین در استان خراسان جنوبی تصویب شد که ۱۹۲ میلیارد و ۴۵۹ میلیون تومان تخصیص داده شده است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از ارتقای رتبه استان در این حوزه خبر داد و گفت: خراسان جنوبی در چهار سال گذشته در زمینه پروژه‌های در دست اجرا و سطح آبیاری نوین رتبه‌های دوم تا چهارم را داشته است.
غلامرضا قوسی با بیان اینکه حدود ۹۰ درصد طرح‌های آبیاری نوین این استان در سال‌های اخیر اجرا شده است افزود: تاکنون با احتساب پروژه‌های در دست اجرا حدود ۳۶ هزار هکتار از اراضی استان به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز شده است که یک سوم اراضی مستعد را شامل می‌شود.
وی با بیان اینکه مطالعات ۲۰ هزار هکتار از اراضی استان نیز انجام شده و آماده اجرا است گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون سه هزار و ۷۰۰ هکتار آبیاری نوین در استان اجرا شده و هشت هزار و ۵۰۰ هکتار نیز در دست اجرا است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی مجموع اراضی آبی این استان را ۱۴۱ هزار هکتار اعلام کرد و گفت: امکان اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در بیش از ۸۰ درصد این اراضی وجود دارد و در مابقی به دلیل نبود کیفیت آب، خاک یا سایر موارد، امکان اجرا وجود ندارد.
وی تصریح کرد: امسال تسهیلات مربوط به آبیاری تحت فشار از ۱۷ میلیون تومان به ۲۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و تسهیلات آبیاری قطره‌ای از هفت میلیون به هفت میلیون و ۷۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.
قوسی گفت: با استفاده از روش‌های نوین آبیاری در خراسان جنوبی ۱۱۴ میلیون متر مکعب آب صرفه‌جویی شده و راندمان آبیاری از ۴۴ به ۴۷ درصد رسیده است.
وی خرده مالکی را از مشکلات استان دانست و عنوان کرد: هدف اصلی در اجرای سامانه‌های نوین آبیاری سوق دادن پروژه‌ها به سمت مزارع خرده مالکی است که از هدررفت آب کشاورزی جلوگیری شود اما به دلیل ازدیاد مالکان، اجرای سامانه‌های آبیاری با مشکلاتی مواجه و با تاخیر انجام می‌شود.
وی به اجرای پروژه‌ها برای دستیابی به جهش تولید در بخش کشاورزی اشاره کرد و افزود: از ابتدای امسال تاکنون ۳۲۷ پروژه با سرمایه‌گذاری هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال در استان به بهره‌برداری رسیده است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: با اجرای این پروژه‌ها زمینه اشتغال ۴۶۰ نفر از بهره‌برداران پروژه‌ها به صورت مستقیم فراهم شده است.
وی بیان کرد: احداث کشتارگاه صنعتی شترمرغ، اجرای سامانه‌های آبیاری نوین، احداث گلخانه فرآوری و بسته‌بندی خشکبار، احداث انبار بورس کالاهای کشاورزی و پروژه‌های آبزی پروری از جمله مهمترین این پروژه‌ها بوده است.
قوسی توسعه گلخانه‌ها، به‌کارگیری فناوری نوین در مصرف بهینه آب، توسعه کشت گیاهان دارویی و کم آب‌بر، توسعه و ارتقای به‌کارگیری فناوری‌های نوین در زمینه دام، طیور و شیلات و افزایش ضریب مکانیزاسیون در بخش‌های زراعی و باغی را از جمله رویکردهای بخش کشاورزی در سال جهش تولید عنوان کرد.
توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در استانی که بیش از ۲ دهه با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند از دیگر موضوعاتی بوده که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است.
نخستین گلخانه خراسان جنوبی سال ۷۸ تاسیس شد اما در تمام ۲۱ سال گذشته مجموع سطح زیر کشت گلخانه‌ای استان در هشت مجتمع گلخانه‌ای ۶۷.۵ هکتار با تولید سالانه ۱۱ هزار و ۵۰۰ تن بوده است.
سال گذشته تفاهم‌نامه توسعه کشت‌های گلخانه‌ای بین استانداری و شرکت شهرک‌های کشاورزی ایران به عنوان نسخه‌ای برای توسعه هدفمند کشاورزی استان خراسان جنوبی امضا شد.
در قالب این تفاهم‌نامه احداث یک هزار هکتار کشت گلخانه‌ای با اعتبار ۱۹۰ میلیارد تومان در خراسان جنوبی در دستور کار قرار گرفت و از مجموع هزار هکتار، احداث ۷۰۰ هکتار شهرک گلخانه‌ای، ۱۵۰ هکتار مجتمع بارگاه زرشک، ۱۰۰ هکتار مجتمع دامی و ۵۰ هکتار شهرک شیلات در استان هدف‌گذاری شد.
مدیر شعبه شرکت شهرک‌های کشاورزی خراسان جنوبی در این باره گفت: طرح نهضت گلخانه‌ای استان که از سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است اکنون در مجموع ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
مهدی سورگی افزود: مطالعات نهایی پنج شهرک گلخانه‌ای در استان نهایی شده و زیرساخت این شهرک‌ها در حال انجام است.
وی با بیان اینکه در حوزه معابر شهرک‌های مذکور نیز مناقصه و انتخاب پیمانکار انجام شده است گفت: مجموع اعتبار طرح نهضت گلخانه‌ای استان در قالب تفاهم‌نامه ۱۹۰ میلیارد تومان بوده که ۱۴۰ میلیارد تومان مربوط به اجرای گلخانه است.
مدیر شعبه شرکت شهرک‌های کشاورزی خراسان جنوبی اظهار داشت: از ۱۴۰ میلیارد تومان اعتبار گلخانه‌ای حدود ۱۰۰ میلیارد تومان تاکنون هزینه شده است که ۷۱ درصد از تعهد شرکت شهرک‌های کشاورزی را شامل می‌شود.
طرح احداث هزار هکتار گلخانه در خراسان جنوبی هرچند در مسیر اجرا با موانع و چالش‌هایی مواجه شده اما با پیگیری مسوولان استان و در صورت اجرای کامل طرح، تحول بزرگی را در کشت گلخانه‌ای رقم خواهد زد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: با وجود کاهش ۳۸ درصدی سطح زیرکشت محصولات زراعی در استان، مجموع تولیدات زراعی از ۴۲۰ هزار تن در ابتدای دولت تدبیر و امید به ۵۹۸ هزار تن در زمان حاضر رسیده است.
محمدرضا اکبری افزود: مجموع تولیدات باغی استان نیز از ۱۰۲ هزار تن در ابتدای دولت اکنون به ۱۴۶ هزار تن رسیده است.
وی اظهار داشت: سطح زیرکشت محصولات باغی از ۵۹ هزار هکتار به ۶۹ هزار هکتار معادل ۴۴ درصد افزایش یافته است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی تصریح کرد: اجرای ۳۰ هزار هکتار کشت حفاظتی و افزایش ۱۴۰ درصدی ضریب مکانیزاسیون کشاورزی از دیگر دستاوردهای دولت تدبیر و امید در خراسان جنوبی است.
وی خودکفایی محصولات زراعی را از جمله فعالیت‌های شاخص کشاورزی استان در سال جهش تولید عنوان کرد و گفت: طرح خودکفایی محصولات زراعی با تغییر الگوی کشت و بهبود ماده آلی خاک سال گذشته در سطح ۷۰ هزار هکتار اجرا شد که در سال جاری ۷۶ هزار هکتار پیش بینی شده است.
اکبری بهبود ماده آلی خاک و حاصلخیزی خاک‌های کشاورزی از طریق اجرای طرح‌های کشاورزی حفاظتی را از دیگر برنامه‌ها ذکر کرد و افزود: عملیات کم خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی، کاشت مستقیم و بی خاک ورزی و برگردان کود سبز سال گذشته ۳۷ هزار و ۵۷۵ هکتار و امسال ۴۱ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی استان اجرا شد.
وی با اشاره به تغییر الگوی کشت در استان گفت: سال گذشته سه هزار و ۸۴۰ هکتار از اراضی استان به کشت ارزن، کینوا، کنجد و خاکشیر با میزان تولید هفت هزار و ۴۳۰ تن در استان اختصاص یافت.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ادامه داد: امسال چهار هزار و ۶۰ هکتار با پیش بینی تولید هفت هزار و ۶۷۵ تن محصول به این کار اختصاص یافته است.
در حال حاضر بیش از ۱۸۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی خراسان جنوبی زیرکشت محصولات باغی و زراعی است و بیش از ۴۰ درصد جمعیت استان به کشاورزی اشتغال دارند.