«علی ربیعی» سخنگوی دولت در یادداشتی که اواخر ماه گذشته در روزنامه «ایران» منتشر شد، نوشته است: واقعیت آن است که علی‌رغم همه فشارها، این مدیریت اقتصادی و سیاسی دولت بوده که باعث جلوگیری از رسیدن دولت ترامپ به اهدافش شده است.
البته سخنگوی باتجربه دولت به خوبی بر کاستی‌ها و بسیاری از مسائل دیگر واقف و به آن هم چنین اشاره کرده است: این به معنای نادیده گرفتن کاستی‌ها نیست بلکه تلاش برای منصفانه درک کردن واقعیت است.
از دید بسیاری از ناظران، ایران در دوره ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا، با شرایط بسیار سختی که بخش بزرگی از آن ناشی از تحریم های ظالمانه بود، مواجه شد و گذر از این شرایط و مدیریت کشور در چنین برهه ای کار آسانی نبود و نمی توان به راحتی از کنار آن عبور کرد. این در حالی است که این مدیریت با نقد گسترده مخالفان دولت روبرو است.
در همین ارتباط، پژوهشگر ایرنا با «اسفندیار خدایی» کارشناس مسائل آمریکا گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:
ترامپ به دنبال تغییر رژیم یا تضعیف در حدی بود که ایران به مرحله فروپاشی برسد
خدایی در خصوص اهداف دولت ترامپ در منطقه و ایران گفت: اینکه دولت ترامپ چه اهدافی در منطقه و ایران داشته، از روی رفتار و سیاست های ترامپ می توان فهمید اما دقیقاً مشخص نیست که ترامپ چرا و با چه اهدافی از برجام خارج شد. البته مشاوران و به خصوص حلقه صهیونیستی اطراف ترامپ این نوید را به او دادند که بعد از اتفاق های دی‌ماه سال ۹۶ که در ایران رخ داد، جمهوری اسلامی ممکن است به مرحله فروپاشی برسد یا تغییر رژیم در ایران رخ بدهد.
بیشتر تحلیلگران هم به این نتیجه رسیدند که ترامپ به دنبال تغییر رژیم یا تضعیف در حدی است که ایران به مرحله فروپاشی برسد مانند کشور سومالی یا وضعیت سال‌های گذشته عراق و افغانستان؛ یعنی کشوری که دیگر نتواند مزاحمتی برای منافع آمریکا و متحدانش به خصوص اسرائیل داشته باشد. پس این می تواند مهمترین هدف خروج ترامپ از برجام باشد اما اینکه ترامپ وارد جنگ نظامی با ایران نشد، یکی از دلایلش این می تواند باشد که که خود ترامپ نمی‌خواست و مردم آمریکا هم از این استقبال نمی‌کردند پس وجهه خودش را با ورود آمریکا به یک جنگ تمام عیار نمی بایست خراب کند. بنابراین ترامپ می خواست با روش تحریم و فشار حداکثری به این هدف ها برسد که در پایان ناکام ماند.
دولت روحانی با تدبیر و آینده‌نگری بهتری نسبت به ترامپ عمل کرد
کارشناس مسائل آمریکا در مورد تلاش های دولت روحانی برای جلوگیری از دستیابی ترامپ به اهدافش در منطقه و ایران تصریح کرد: دولت روحانی با تدبیر و آینده‌نگری بهتری نسبت به ترامپ عمل کرد چون ترامپ اول تلاش کرد که ایران از برجام خارج شود؛ یعنی با شروطی که غیرعاقلانه بود و اکثر جمهوری‌خواهان هم این شروط ترامپ را نامناسب می دانستند. پس خروج آمریکا از برجام در نهایت باعث شد که اتحاد جهانی علیه ایران رخ ندهد؛ یعنی همین برجام ضعیف شده هم برای ایران کارکردهایی داشت اگرچه فشار زیادی بر ایران تحمیل شد.
دولت روحانی در زمینه مواجهه با خروج ترامپ از برجام درست عمل کرد و از برجام خارج نشد بلکه به صورت مرحله به مرحله اقدامات فرابرجامی انجام داد که البته برای کشورهای اروپایی و بقیه اعضای توافق قابل توجیه هم بود؛ یعنی در شرایطی که آمریکا تحریم‌ها را برمی‌گرداند ایران همچنان یک سری کارهایی انجام داد و در حال انجام است که از آن به عنوان کارت هایی برای مذاکرات احتمالی آینده می‌توان استفاده کرد تا ایران هم در مذاکرات احتمالی دستش خالی نباشد و بتواند مذاکره کند.
ایران در مقابل ظهور ترامپ و تحریم‌ها صبر استراتژیک داشت
خدایی در خصوص سخن علی ربیعی که گفته بود یکی از هدف‌های ترامپ داغ کردن زمین ایران و کشاندن مردم به خیابان‌ها و رویای ندیدن چهل سالگی انقلاب بود، اظهار داشت: در خصوص دوره دوم دولت روحانی در مقابل ظهور ترامپ و تحریم های او باید گفت که ایران صبر استراتژیک داشت. هرچند برخی این راهبرد را بی‌برنامگی تلقی می‌کنند اما همین صبر استراتزیک در نهایت نتیجه داد و دولت هم عاقلانه رفتار کرد. البته در نهایت گرچه افراطی ها و تندروها اصرار داشتند که برجام سوزانده شود اما دولت مقاومت کرد. به نظر من اگر خردگرایی عقلانی بر سیاست خارجی ما حاکم باشد منافع ملی را می توان حفظ کرد اما اگر احساسی عمل کنیم و دنبال شعارهای ایدئولوژیک، تحقق ناپذیر و دور و دراز باشیم، منافع ملی ما فدا می‌شود و کشورهای دیگر می توانند از ایران باج بگیرند.
سرپا بودن ارگان‌ها نتیجه مدیریت خوب دولت است
کارشناس مسایل آمریکا در خصوص مدیریت اقتصادی دولت در مواجهه با تحریم های بی‌سابقه بیان داشت: خیلی ها نمره رد به دولت می دهند اما اگر واقعا بخواهیم شرایط را خوب بررسی کنیم می‌بینیم که در این شرایط دولت همچنان سرپا است. کارمندهای دولت حقوقشان را می گیرند و همه ارگان های دولتی ایران هم با وجود فشارها و گرانی ها توانسته اند دوام بیاورند. پس این نتیجه مدیریت خوب است. دولت اشتباه بزرگ نکرد البته بدون اشتباه نبود. در خصوص وضعیتی که در ارز و گرانی پیش آمد باید گفت که اینها ریشه ای است و به یک دولت هم مرتبط نمی شوند.
نمی‌توان به دولت نمره رد داد
خدایی یادآور شد: وابستگی زیاد ما به نفت و فسادی که در حوزه‌های اقتصادی وجود دارد و اینکه برخی ارگان های کلان زیر نظر دولت نیستند و عموماً رقیب دولتند، خود محل بحث و گفت و گو است اما دولت توانسته با همین ارگان ها هم تا حدودی تعامل کند و عملاً نمره رد را نمی توان به دولت داد. البته فشارهای اقتصادی زیادی بر مردم تحمیل شده است که در همه این مسائل چگونگی مواجهه و مذاکره با دولت آمریکا هم خود محل بحث و گفت و گو است که روی این موضوع باید با کارشناسان و تحلیلگران صحبت کرد که آیا ناگزیر بودیم که این وضعیت پیش بیاید و شاید می شد به نوعی این هزینه ها کمتر شوند اما دولت با حداقل خواسته ها با توانی که داشت اوضاع را مدیریت کرد.