استاد حمید سبزواری شاعری برخاسته از بطن مردم بود که سروده های وی آرمانهای مردم انقلابی بود و بر دل مردم می نشست. وی صدای مبارزه با طاغوت و حمایت از مظلومان بود و سرود "خمینی ای امام" وی که ۱۲ بهمن در آستانه ورود امام راحل به فرودگاه تهران منتشر شد این روزها در برنامه‌های گرامیداشت دهه فجر در سراسر کشور طنین انداز است.
استاد حمید سبزواری در ردیف شاعران دردمند، متعهد و یکی اصلی ترین پایه گذاران شعر انقلابی است که سروده های نخست وی پیام مردم را در دوران انقلاب منعکس می کرد و عمده سروده های وی در وقایع سالهای نخست انقلاب اسلامی تبدیل به شعار و خواسته های انقلاب شد.
حمید سبزواری گزارشگر انقلاب است سروده های وی همچون شناسنامه ای است که همه وقایع انقلاب اسلامی در آن منعکس شده و رویدادهای تاریخ معاصر با محور اصلی اشعارش که ادبیات مقاومت، ظلم ستیزی و عدالت گرایی است برای همیشه در حافظه تاریخ به یادگار مانده است.
از جنگ جهانی دوم تا انقلاب اسلامی
فرزند ارشد استاد سبزواری گفت: پدرم که از ۱۴ سالگی سرودن شعر را در کنار پدرش آغاز کرده بود نخستین اشعار مبارزاتی خود را در سال ۱۳۲۰ و همزمان با ورود متفقین به ایران سرود. او با توجه به مقتضیات زمانه اشعاری در حمایت از مردم و ظلمهایی که حکومت بر آنها روا می داشت می سرود.
محسن ممتحنی افزود: حکومت پهلوی که از فعالیتهای استاد سبزواری احساس خطر می کرد با ارائه پیشنهادهای مختلف از جمله اعطای پستهای حکومتی سعی کرد وی را متقاعد کند که دست از فعالیتهای مبارزاتی بردارد اما ایشان هیچگاه قبول نکرد.
وی ادامه داد: پافشاری استاد حمید سبزواری بر ادامه فعالیتهای فرهنگی و انقلابی سبب اخراج وی از آموزش و پرورش شد. وی پس از اخراج راهی تهران شد و با فعالیت در انجمن ادبی و همکاری با افرادی که طبع شعری داشتند از همراهان جدی انقلاب شد.
استاد سبزواری هنرمند موقعیت شناس بود
عزیمت استاد سبزواری به تهران مصادف با سالهای منتهی به ۱۳۵۷ بود. سالهایی که نهضت امام خمینی (ره) عطر و رنگ پیروزی گرفته بود و گروههای مختلف سیاسی همراه مردم پایان سلطنت را طلب می کردند.
همسر استاد سبزواری در این خصوص گفت: ایشان که هنرمند موقعیت شناس و منتقد وضع موجود بود در این شرایط رو به استراحت و محافظه کاری نبرد و در سن حدود ۵۰ سالگی با همکاری گروههای فرهنگی هنری و سرودن اشعار حماسی به کمک انقلابیون آمد و جریان صحیح انقلاب اسلامی را در قالب شعر و هنر بازگو کرد.
اقدس شفقی در خصوص برخی مشکلات استاد سبزواری در آن سالها افزود: فعالیتهای فرهنگی استاد سبب شد وی یکبار در تهران از سوی ساواک مورد بازجویی قرار گیرد اما به کمک دوستانی که داشت موفق شد از مخمصه رهایی یابد. همچنین در سفری به آلمان برای درمان رفته بود از سوی مخالفان جریان انقلاب مورد ضرب و شتم قرار گرفت.
وی ادامه داد: پس از این اتفاقات و همچنین برای پیشگیری از مشکلات احتمالی، وی به تخلص 'حمید سبزواری' درآمد تا هم اشعار خود را راحت بسراید و هم بتواند تمام توانش را صرف پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران و فعالیتهای فرهنگی هنری کند.
شاعر روزهای سخت انقلاب
فرزند مرحوم سبزواری گفت: پدرم که سالهای قبل از پیروزی به جریان انقلاب اسلامی پیوسته بود در سال ۵۷ که نهضت امام خمینی (ره) و قیام مردمی به روزهای اوج خود رسید با سرودن اشعار حماسی نقش پررنگی در اتحاد و دلبستگی مردم به اهداف انقلاب ایفا کرد.
وی افزود: شعر 'خمینی ای امام' سروده مرحوم سبزواری که روز ۱۲ بهمن ۵۷ همزمان با ورود امام راحل در فرودگاه مهرآباد طنین انداز شد شعری است که استاد سبزواری روزهای قبل از ورود امام خمینی (ره) سروده و آهنگ سازی آن را به همراه دوستانش انجام داده بود.
فرزند ارشد استاد سبزواری ادامه داد: همچنین سرود معروف 'برخیزید ای شهیدان راه خدا' که پیش از سخنرانی امام خمینی (ره) در بهشت زهرای تهران و در حضور صدها هزار نفر سروده شد از اشعار این شاعر بزرگ انقلابی است.
وی گفت: مرحوم سبزواری به درخواست شهید بهشتی شعر 'این بانگ آزادی است کز خاوران خیزد' را برای پیروزی جمهوری اسلامی سرود و ۶ ماه پس از انقلاب و بعد از شهادت شهید مطهری نیز شعر 'ای مجاهد شهید مطهر' را در وصف آن شهید والامقام سرود.
ممتحنی افزود: استاد سبزواری پس از پیروزی انقلاب اسلامی همزمان با افزایش فعالیت گروهکهای داخلی مخالف جریان انقلاب از جمله فرقان، چریکهای فدایی خلق و منافقین دریافت که تمامی این آشوبها منشاء خارجی بخصوص حمایت آمریکا را در پشت پرده دارد از این رو شعر حماسی 'آمریکا، آمریکا ننگ به نیرنگ تو' را سرود و توانست نقش مهمی در آشکار ساختن توطئه استکبار داشته باشد.
وی ادامه داد: استاد سبزواری در دوران جنگ تحمیلی نیز بیکار ننشست بطوری که بارها به جبهه رفت و با سرودن اشعار حماسی رزمندگان را به مقاومت دعوت کرد. یکی از سروده های وی که پس از آزادسازی شهر خرمشهر در سال ۱۳۶۱ در تمامی شهرها و روستاهای کشور طنین انداز شد سرود 'این پیروزی خجسته باد' بود که انتشار آن هدیه بزرگ برای مبارزان دفاع مقدس بود.
فرزند مرحوم سبزواری گفت: پس از دوران دفاع مقدس نیز به اصرار دوستان شروع به چاپ اشعار خود کرد و رهبر معظم انقلاب نیز در مقدمه اشعار چاپ شده، انتشار این اثر را گامی در جهت غنی سازی گنجینه ادبیات انقلاب دانستند و قریحه شعری مناسب، مضمون سازی، تسلط بر لفظ و گستره میدان واژگان را مزیت شعر این شاعر انقلابی عنوان کردند.
وی افزود: پدرم با خلوص نیت تنها برای اعتقاد خود کار می کرد و هیچگاه برای سرودن اشعار تقاضای مالی نداشت که این موارد در زندگی وی بطور کامل مشخص بود. علاوه بر آن برای حضور در مراسم مختلف که برای سخنرانی و سرودن اشعار دعوت می شد همواره با وسیله شخصی رفت و آمد داشت و مبلغی دریافت نمی کرد.
آیندگان شعر انقلاب را با حمید سبزواری خواهند شناخت
یکی از شاعران و استاد زبان و ادبیات فارسی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: حمید سبزواری سالها قبل از نهضت امام خمینی (ره) در ردیف شاعران دردمند و متعهد به شمار می رفت بطوریکه در اشعار و دیوان وی رویکرد اعتراضی به حکومت شاهنشاهی به چشم می خورد.
جواد جعفری نسب افزود: وی با شکل گیری نهضت امام راحل در کنار یاران فرهنگی انقلاب از جمله قدسی، شاهرخی، گرمارودی، سپیده کاشانی، مشفق کاشانی، مهرداد اوستا و طاهره صفارزاده که موضع سیاسی در مقابله با شاه داشتند قرار گرفت.
وی با بیان اینکه اشعار سبزواری نشان دهنده اعتقاد قلبی وی به انقلاب اسلامی و کشور بود ادامه داد: ایشان سروده های خود را بر مبنای نیازهای روز انقلاب می سرود که بخشی از این سروده ها همچنان در جشنهای پیروزی انقلاب شنیده می شود و بر زبان مردم جاری است.
مسوول انجمن شعر مشکات سبزوار گفت: سروده های وی پیام مردم را در انقلاب منعکس می کرد و در وقایع مختلف درخشش داشت. مرحوم سبزواری اصلی ترین پایه گذار شعر انقلابی است و لقب "پدر شعر انقلاب" برای وی دور از حقیقت نیست.
وی افزود: در اشعار او می توان تاریخ تحولات انقلاب را جستجو کرد. سبزواری در بیشتر رویدادهای مهم سیاسی اجتماعی که برای انقلاب بوجود آمده حضور فعال داشت و برای اتفاقات مختلف از جمله درگیری با منافقین، ترورهای خیابانی، بمب گذاریها و شهادت یاران انقلاب اشعار بسیار سرود.
این استاد ادبیات، شعر استاد سبزواری را شناسنامه زمانمند انقلاب توصیف و بیان کرد: در سروده های این شاعر، آگاهی فردی و تاریخی نسبت به حوادث ظهور دارد و کمتر حادثه یا رویدادی پس از انقلاب رخ داده است که انعکاس آن در شعرش نیامده باشد، از این رو می توان وی را گزارشگر تمام وقایع انقلاب نامید.
وی با بیان اینکه نگاه به نهضتهای اسلامی جهان یکی از وجوه محتوایی اشعار سبزواری است ادامه داد: شعرهای سبزواری و ریتم ترانه ها و سرودهای او سرمشق جنبش های ظلم ستیز بود و برای کشورهای در حال مبارزه با ظلم الگو قرار می‌گرفت.
جعفری نسب گفت: به عنوان مثال ترجیع بند 'الله اکبر - خمینی رهبر' به زبان عربی ترجمه شد و به شعر معروف 'الله واحد - خمینی قائد' درآمد و سرلوحه مبارزات انقلابی برخی از کشورهای عرب زبان از جمله لبنان و فلسطین قرار گرفت.
وی به اشعار مرحوم سبزواری در قالبهای قصیده، مثنوی، غزل، دوبیتی و رباعی اشاره و بیان کرد: وی در ردیف شاعران سنتی سرای معاصر بود که در پی نوگرایی شعر امروز نبوده‌اند. بخشی از قصاید وی به استقبال قصاید ناصر خسرو و مسعود سعد رفته است و برخی هم به پیروی از سبک های عراقی و هندی سروده شده اما اشعاری که در یاد تاریخ مانده، اشعاری است که برای انقلاب سروده است.
تاکنون از استاد سبزواری دو اثر کامل در قالب دیوان دو جلدی به نامهای 'سرود درد' مربوط به اشعار قبل از انقلاب و 'سرود سپید' مربوط به پس از انقلاب منتشر شده و همچنین آثاری چون 'سرود دیگر، گزیده ادبیات معاصر، یاد یاران، تا عاشقانه سفر کن، به رنگ آمده و کاروان سپیده' از این شاعر به چاپ رسیده است.
نشان درجه یک فرهنگ و هنر سال ۱۳۷۱، چهره ماندگار دوره سوم سال ۱۳۸۲ و نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر در سال ۱۳۹۳ از افتخارات این شاعر انقلابی است.
استاد حمید سبزواری پس از ۹۱ سال زندگی متعهدانه به انقلاب اسلامی ایران بامداد ۲۲ خرداد ۱۳۹۵ به دلیل کهولت سن دار فانی را وداع گفت و در زادگاهش سبزوار به خاک سپرده شد.
سبزوار در ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد قرار دارد.