روزنامه ایران در گفت وگویی با محمود علی‌گو مدیر کل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور آورد: بر اساس آمارهای سازمان بهزیستی، آمارهای اختلافات بین زوج‌ها در این دوران سه برابر افزایش یافته است. همچنین بر اساس گفته‌های رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور قرنطینه بلندمدت، در خلق پیامدهای آسیب‌زای روانشناختی مانند سردرگمی و عصبانیت، ناامیدی، فرسودگی و ناراحتی از شکستهای مالی، وحشت‌زدگی، اضطراب، افسردگی و ترس اثرگذار بوده و تمام گروه‌های سنی را درگیر کرده است. این نگرانی‌ها در حالی مورد تأکید نظام روانشناسی است که مدیرکل آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی هم نسبت به تغییر برخی از آسیب‌ها هشدار می‌دهد و به خبرنگار«ایران» می‌گوید: «در حوزه آسیب‌های اجتماعی ما شاهد دو مسأله ویژه بوده‌ایم. خشونت خانگی و دیگری خودکشی نوجوانان. این دو موضوع متأثر از دوران کرونا بوده است.»
محمود علی‌گو درباره میزان آسیب‌های اجتماعی در دوران کرونا به سؤالات خبرنگار «ایران» پاسخ می‌دهد.
با توجه به فعالیت شما در اورژانس اجتماعی بفرمایید در دوران کرونا وضعیت آسیب‌های اجتماعی در کل کشور بیشتر شده یا کمتر؟
هرعنصری که به فضای اجتماعی ورود پیدا کند، موجب مداخله در عرصه‌های اجتماعی هم می‌شود. این موضوع حتماً تأثیرش را بر جامعه می‌گذارد درباره کرونا هم این اتفاق افتاده است. برخی وقت‌ها تأثیر پدیده‌ها سریع و در برخی مواقع این تأثیر زمان‌بر است. با این همه درباره افزایش آسیب‌های اجتماعی در دوره کرونا نمی‌توان زود نتیجه‌گیری کرد. با این حال می‌توانم بگویم که کرونا در حوزه مسائل و آسیب‌های اجتماعی قطعاً تأثیر داشته است و اثر هم خواهد داشت البته به این سرعت نمی‌توانیم اثرات را شناسایی کنیم منظورم این است اثراتی می‌ماند که ما بعداً شاهدش خواهیم بود.
با این توضیح، بفرمایید که شما در این مدت بررسی کرده‌اید که میزان آسیب‌های اجتماعی در چه حوزه‌هایی بیشتر بوده است؟
با قاطعیت می‌توانم بگویم در کشمکش‌های خانوادگی بیشترین مشکل را داشتیم. این همه به این دلیل است که ما در طول زیست اجتماعی به مردم و خانواده‌ها روش‌های همزیستی و کنار هم بودن را با هدف زندگی کردن در کنار یکدیگر یاد نداده‌ایم و همین عدم آموزش خودش را در چنین شرایطی نشان می‌دهد و خانواده‌ها در نحوه تعامل با هم دچار اختلال شده‌اند. مسأله دیگر هم فشارها و آسیب‌هایی است که در این دوران به دانش‌آموزان وارد شده است که باید حتماً به آن موضوع توجه کنیم. دانش‌آموزان بسیار آسیب دیده‌اند.
وقتی دانش‌آموزان در ایام تحصیل به مدرسه می‌رفتند، با گروه همسالانشان در ارتباط بودند، می‌توانستند مسائل شخصی خودشان را با دوستانشان در میان بگذارند و حتی از مشاور مدرسه کمک می‌گرفتند. اما هم اکنون در خانه و زیر نظر شدید والدین هستند. آنها با فشارهای روانی که در مسیرتحصیلشان در خانه وجود دارد روبه‌رو شدند. همه این مسائل فشارهای روحی و روانی به کودک وارد می‌کند و موضوع دانش‌آموزان هم ظرفیت کشمکش خانواده‌ها را افزایش داده است. موضوع دیگر هم مسأله مادران است که کرونا شرایط آنها را هم تغییر داده است. مراقبت‌های ویژه از کل خانواده و فشارهایی که در ارتباط باتحصیل کودکانشان دارند مسائل مختلفی برایشان به‌وجود آورده است. این فشارها روی مادران شاغل بیشتر است.
این مشکلات در خانه مسأله‌هایی را ایجاد می‌کند اما به‌طور خاص باید بگویم که دو مسأله در این دوران وجود داد؛ یکی خشونت خانگی و دیگری خودکشی و نوجوانان است. این دو موضوع متأثر از دوران کرونا بوده است. همچنین در حوزه خشونت علیه زنان هم تغییرات داشتیم نمی‌توانیم بگوییم تغییرات بسیار حاد است.
بیشترین مواردی که مردم از اورژانس اجتماعی کمک خواسته‌اند چه مواردی بوده است؟
در اورژانس اجتماعی مسأله کودک آزاری و همسر آزاری اصلی‌ترین و بیشترین موارد تماس را به خود اختصاص می‌دهند حالا در برخی از استان‌ها کودک آزاری اول است و در برخی از استان‌ها همسر آزاری.
آیا تماس‌های اورژانس اجتماعی در این دوران بیشتر شده است. بفرمایید از ابتدای سال‌جاری تاکنون اورژانس اجتماعی چند تماس داشته است؟
در ٦ ماهه ابتدای سال‌جاری، حدوداً ٦٠٠ هزار تماس در اورژانس اجتماعی داشتیم و در این مدت حدود ٣٠٠ هزار تماس مرتبط وجود داشته است یعنی تقریباً ٥٠ درصد تماس‌ها مرتبط بوده است.
با این حجم از تماس‌ها، چه تعداد پایگاه اورژانس اجتماعی در کشور فعال است و آیا شما مداخلات مستقیم هم دارید؟
با توجه به وظایف اورژانس اجتماعی که در اصل وظایف اش مداخله‌ای است نه وظایف مشاوره‌ای در حوزه آسیب‌های اجتماعی ما ٣٥٨ مرکز مداخله در کل کشور داریم. در کنار این ٣٥٨ مرکز مداخله‌ای ٢٥٨ پایگاه خدمات اجتماعی در مناطق حاشیه نشین، ٢٩٧خودروی سیار اورژانس اجتماعی و ١٢٩ خودروی استیجاری داریم. لازم است توجه شما را به این نکته جلب کنم که ما در اورژانس اجتماعی شهرهایی داریم که مرکز مداخله دارند اما خودرو ندارند. متأسفانه ١٦٠ شهر ما فاقد خودرو هستند این یعنی اورژانس اجتماعی بدون خودرو که به نظرم قابل تأمل است. همکارانم در این١٦٠ شهر آژانس می‌گیرند تا خدمت‌رسانی را انجام دهند و لازم است در این حوزه مجلس و دولت کمک کنند تا در بودجه سال بعد اتفاق خوبی بیفتد.
اما شنیده شده، بودجه آسیب‌های اجتماعی در سال آینده کاهش پیدا کرده این یعنی برخی اقدامات و طرح‌های پیشگیرانه وکلینیکی تعطیل می‌شود. بودجه‌ای که درخواست کرده اید برای این بخش چقدر است مثلاً در خصوص کودکان کار و اعتیاد و...
در حوزه بودجه آسیب‌های اجتماعی در حال رایزنی و تلاش هستیم و امیدوارم نتیجه بگیریم و آن زمان بیشتر توضیح می‌دهم اما در بودجه سال ١٤٠٠ اگر قرار باشد حقوق بچه‌های اورژانس اجتماعی را بر اساس قانون کار، بدون در نظر گرفتن شیفت، سختی کار، بدون اضافه کار و روز تعطیل حساب کنیم حدود ٢٧٠میلیارد تومان پول نیاز داریم. در حال حاضر بودجه پیش‌بینی شده زیر ٢٠٠ میلیارد تومان است و این واقعاً دست ما را برای انجام خدمات می‌بندد.
شما در مصاحبه‌ای اعلام کردید که برخی افراد؛ سالمندان و نوزادان را در خیابان رها می‌کنند این پدیده در کجاها بیشتر اتفاق می‌افتد و آیا روند رهاسازی بیشتر شده است؟
وضعیت نسبت به روزهای ابتدایی کرونا که ترس و وحشت زیادی بابت کرونا وجود داشت خیلی تغییر کرده و بسیار کم شده است. طبیعتاً آزارهایی که در اوایل کرونا بخصوص شامل سالمندان می‌شد کاهش پیدا کرده است. در این چند ماه گزارش خاص یا حادی نداشتیم.
اینطور به‌نظر می‌رسد که اورژانس اجتماعی هنوز آن‌طور که باید، در بین مردم شناخته شده نیست و کسی نمی‌داند در چه مواقعی می‌تواند از آن کمک بگیرد. چرا اطلاع رسانی‌ها در این حوزه کم است؟
من خیلی موافق این نظر شما نیستم که اورژانس اجتماعی خیلی شناخته شده نیست. البته که ما باید بیشتر از این شناخته شویم اما درهمین سال‌جاری یک پیامک سراسری درباره اورژانس اجتماعی داده شد و در آن پیامک گفتیم در چه مواقعی باید به اورژانس مراجعه کنید. اما لازم است که بیشتر شناخته شویم در این حوزه هم کل کشور باید تلاش کنند مثلاً همانگونه که اورژانس پزشکی یا آتش‌نشانی را معرفی می‌کنند باید اورژانس اجتماعی را هم معرفی کنیم. یک نکته‌ای هم بگویم ما یک تفاوت بنیادین با اورژانس پزشکی و پلیس ١١٠ داریم ؛ افرادی که از این اورژانس‌ها کمک می‌خواهند همه به استقبالشان می‌روند اما در اورژانس اجتماعی اینگونه نیست. البته آیین‌نامه فوریت‌های اجتماعی که مصوبه دولت است این وظیفه را برعهده صداوسیما گذاشته است. به‌عنوان کسی که در اورژانس اجتماعی درگیر مسأله هستم، می‌گویم اورژانس اجتماعی نیازمند قانون است ، نیازمند یک فرآیند قانونی است که بتواند از ظرفیتش درست استفاده کند و شناخته شود. هم اکنون به‌عنوان یک ظرفیت رسمی فعالیت نمی‌کند و باید قانون تصویب شود که بتواند به دقت و درستی و در شرایط بهتری کار کند. الان یکی از اصلی‌ترین مشکلات اورژانس اجتماعی این است که باید قانون داشته باشد.
مردم در چه حوزه‌هایی می‌توانند با اورژانس اجتماعی تماس بگیرند؟
مردم می‌توانند در حوزه‌های کودک آزاری، همسر آزاری، خشونت خانگی حاد، معلول آزاری، سالمند آزاری، والد آزاری توسط فرزندان، کودکان خیابانی، خودکشی، اقدام به خودکشی و افکار خودکشی با ١٢٣ تماس بگیرند.