به گزارش خبرگزاری ایرنا، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کرواسی در گفتگویی مشروح با برنامه «ویزا» رادیو ملی کرواسی (HRT) که روزهای پنجشنبه پخش و به بررسی مهمترین موضوعات سیاسی و بین المللی اختصاص دارد، به سوالات خبرنگار این رادیو پاسخ داد.
«پرویز اسماعیلی» در مقدمه این گفتگو که همزمان با چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برگزار شد؛ مواضع کشورمان را در مهمترین موضوعات منطقه ای، بین المللی و همچنین روابط دوجانبه و چگونگی مبارزه با ویروس همه گیر کرونا تشریح کرد.
متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:
رادیو ملی کرواسی: مایک پمپئو وزیر خارجه ترامپ، برخی از اتهامات جدی را علیه ایران مطرح و اظهار داشته که کشور شما اکنون پایگاه القاعده است. وی البته هیچ مدرکی ارائه نکرد. جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، اظهارات او را «دروغهای جنگ آور» خواند. به نظر شما این یک سیاست ثابت دولت ترامپ بود که روابط با ایران را همیشه در آستانه جنگ و متشنج نگه دارد؟
اسماعیلی: آقای پمپئو به اذعان خودش، یک دروغگوی حرفه ای است. خود او در دانشگاه تگزاس گفته بود: «من وقتی مدیر سیا بودم. ما دروغ می‌گفتیم، تقلب می‌کردیم، دزدی می‌کردیم. برای اینکار آموزش می دادیم و این نشانه عظمت تدبیر آمریکایی است.»لذا ادعای او هم، فقط دروغی جدید در هفته پایانی دولت ترامپ بود. خود شما نیز به درستی اشاره کردید که او هیچ سندی برای این ادعایش ارائه نداد. اگر سندی داشت، حتما نمایش خود را با آن تکمیل می کرد.
پمپئو قبلا نیز در دوره ریاست سازمان سیا، بدنبال برقراری یک ارتباط ساختگی میان ایران و القاعده برآمد. او می خواست با تبلیغات دروغ، توجه افکار عمومی جهان نسبت به مسئولیت متحدان منطقه ای آمریکا به عنوان متهم اصلی پرونده القاعده و عاملان فاجعه ۱۱ سپتامبر را منحرف سازد. ولی هرگز موفق به اثبات ادعایش نشد. بر اساس یک ضرب المثل ایرانی، کوه افشاگری پمپئو علیه ایران همیشه موش زاییده است!ادعای پمپئو انقدر بی پایه بود که نخست وزیر پاکستان همسایه شرقی ما، گفت: سخنان مایک پمپئو مبنی بر ارتباط ایران و القاعده، اقدامی خطرناک برای کسب خشنودی اسرائیل است، اما جهان این ادعاها را هرگز باور نمی‌کند.
ترویج ایران هراسی و ترساندن کشورهای منطقه و حتی کشورهای اروپایی از ایران، سیاست دائمی برخی سیاستمداران تندرو طرفدار اسرائیل در آمریکا بوده است؛ تا با انتشار اطلاعات جعلی و گمراه کننده، اعمال فشار و تحریم ها علیه ایران را توجیه کنند. در حالیکه ایرانیان مشهور به صلح طلبی هستند و ایران موثرترین کشور در مقابله با اقدامات تروریسم القاعده و داعش در منطقه بوده است.واقعیت این است که سیاست دولت آمریکا «توازن وحشت و تداوم تنش در خاورمیانه» بوده، تا فروش صدها میلیارد دلار اسلحه به کشورهای همسایه ما را توجیه کند. در حالیکه این پولها می توانست برای توسعه و رفاه ملتهای مسلمان هزینه شود، منطقه ما را به بشکه باروت تبدیل کرد. ترامپ همان دولتها را تحقیر کرد و «گاو شیرده» خواند!
رادیو ملی کرواسی: در نوامبر گذشته، ایران گزارش ها مبنی بر کشته شدن دومین فرمانده القاعده یعنی عبدالله احمد عبدالله، معروف به ابومحمد المصری در تهران توسط مأموران اسرائیل و به نیابت از ایالات متحده را رد کرد.
اسماعیلی: چهار ماه پس از ترور دو تبعه لبنانی، نیویورک تایمز به نقل از منابع اطلاعاتی ناشناس اعلام کرده که آنها نفر دوم القاعده و نیز عروس اسامه بن لادن بوده اند و اسرائیل به نیابت از آمریکا آنها را ترور کرد. اگر این ادعا واقعیت داشت چرا همان زمان اعلام نشد؟ جالب اینکه؛ نیویورک تایمز در جای دیگری، همکاری ایران والقاعده را غیر قابل باور دانسته و نوشته بود «ایران و القاعده با هم دشمنی دیرینه‌ای دارند.»
واقعیت این است که آمریکا و اسرائیل با دروغ‌پردازی و درز اطلاعات ساختگی به رسانه‌ها، تلاش کردند زمینه لازم برای فشار حداکثری و دشمنی با ملت ایران را در افکار عمومی جهان ایجاد کنند.البته رژیم اسرائیل بارها صراحتا سیاست خود مبنی بر تهدید ایران و ترور دانشمندان ما را اعلام کرده و مسئولیت ترورهای زیادی را بر عهده دارد. در این موضوع هم، اصل گزارش نیویورک تایمز را باید تاییدی دیگر بر تروریسم دولتی اسراییل دانست؛ اما اینکه هدف ترور چه کسی بوده، یک ادعای دروغ است که برای اثباتش هیچ سندی ارائه نشده است.
رادیو ملی کرواسی:از زمان آمدن دونالد ترامپ به کاخ سفید، وی آمریکا را از توافق هسته ای خارج و تحریم های ایران را دوباره برقرار و افزایش داد. سیاست او حداکثر فشار بر ایران بود. آیا به نظر شما جو بایدن اکنون می تواند آمریکا را به میز برگرداند و توافق برجام را احیا کند؟ و اگر پاسخ مثبت است، احیای همان روند گفتگوی آغاز شده توسط باراک اوباما برای ایالات متحده و ایران چقدر سخت خواهد بود؟ آیا ایالات متحده خواهان مذاکره مجدد در مورد توافق برجام است؟ جو بایدن صراحتا گفته خواستار پیروی ایران از تعهدات توافق هسته ای است.
اسماعیلی: ترامپ دکترین مشخصی در هیچ یک از موارد مهم سیاست خارجی آمریکا نداشت. او با سیاست بین المللی هم قمار کرد و بی اعتمادی به دولت ایالات متحده را به اوج رساند. او یکجانبه گرایی، چالش و بی ثباتی را به همه جهان و حتی متحدانش تحمیل کرد. و او بود که آمریکا را از مسیر تعامل با ایران خارج کرد و رویکرد دشمنی و غیر انسانی در برابر ملت ایران را پیش گرفت.
منطقِ محوری در مذاکرات برجام، تامین منافع همه طرفها و از جمله ایران و آمریکا بود. ترامپ بدون توجه به منافع طرف های دیگر و حتی شرکایش در اروپا از برجام خارج شد. اکنون دولت آقای بایدن با انتخاب بسیار بزرگی برای آمریکا و برای جهان روبرو است. یا ادامه سیاست شکست خورده یکجانبه گرایی ترامپ و فشار حداکثری او بر ایران، و یا چند جانبه گرایی و امنیت و همکاری. توجه کنید که حتی اگر دولت بایدن به برجام هم باز نگردد؛ موظف به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و رفع کامل تحریم های ایران به نحوی است که روابط اقتصادی ما با جهان را عادی کند.
ایران علیرغم فشارهای آمریکا و بی عملی اروپا، عجولانه تصمیم نگرفت و اصلی ترین عامل بقای برجام بود. آقای بایدن در زمان مذاکرات برجام معاون رئیس جمهور اوباما بود و قاعدتا باید به دکترین او معتقد باشد. او در رقابت های انتخاباتی از بازگشت به برجام سخن گفت. البته برای ما فقط عمل آقای بایدن مهم است. هنوز میز برجام سر جای خود است. آقای بایدن باید بیاید و روی همان صندلی بنشیند که ترامپ آن را ترک کرد. ما میز یا صندلی را تعویض و جابجا نمی کنیم.اگر آمریکا فوری، کامل و موثر همه تحریمهای ایجاد یا بازیابی شده توسط ترامپ را رفع کند، ایران هم همزمان به تعهدات خود باز می گردد و به اجرای پروتکل الحاقی ادامه می دهد. این پنجره فقط تا ۲۰ فوریه باز است. بعد از آن، طبق قانونی که پارلمان ما تصویب کرده، غنی سازی ۲۰ درصدی برای تامین نیاز راکتور تحقیقاتی ما ادامه و اجرای پروتکل الحاقی هم متوقف می شود.
و اما در مورد آینده. همان روز ۱۴ ژانویه ۲۰۱۵ که برجام امضا شد؛ دکتر ظریف وزیر خارجه ما گفت که «این یک سقف نیست و می تواند آغاز ساخت یک بنای مستحکم برای همکاری باشد.» تجربه برجام نشان داد که اعتبار امضای وزیر خارجه ایران از تعهدات رئیس جمهور آمریکا بیشتر است. پس ابتدا آقای بایدن بهتر است دولت آمریکا را به عنوان یک شریک قابل اعتماد جهانی تبدیل کند. در آن صورت ادامه گفتگو و تعامل نیز قابل بررسی خواهد بود.تکرار می کنم که دولت جدید ایالات متحده فقط تا ۲۰ فوریه فرصت دارد. هرگونه تلاش برای سوء استفاده از نتایج سیاستهای خصمانه ترامپ علیه ایران، از جمله طرح مذاکره مجدد بی نتیجه خواهد بود. موضوع برجام، برنامه هسته ای است. نه گفتگویی تکرار و نه موضوع جدیدی به آن اضافه خواهد شد. انتخاب با واشنگتن است. انتخاب مسیر صحیح، موقعیت‌های تازه‌ای برای صلح و ثبات منطقه ما می‌گشاید.
رادیو ملی کرواسی: ایران همچنین تحت فشار سایر شرکای توافق هسته ای است که نگران هستند کشور شما ظرفیت هسته ای خود را افزایش می دهد. انگلیس، فرانسه و آلمان از تهران انتقاد می کنند که متعهد شده بود غنی سازی بالاتر از ۵ درصد و برخی تولیداتی که احتمالا برای مصارف نظامی کاربرد دارد را انجام ندهد. شما چگونه به آن پاسخ می دهید؟ آیا خطر خروج ایران از برجام وجود دارد؟
اسماعیلی: متاسفانه تجربه برجام نشان داد که اتحادیه اروپا قدرت و استقلال کافی برای عمل به تعهدات بین المللی و حقوق کشورهای عضو خود را ندارد. اتحادیه اروپا نتوانست مانع خروج آمریکا از برجام شود و حتی به تعهدات خود عمل کند.
ما پس از خروج ترامپ از برجام بیش از یکسال به اروپا فرصت دادیم تا مانع تاثیر تحریم های آمریکا بر تجارت بین المللی ایران شوند. آنها مواضع سیاسی خوبی هم در دفاع از برجام نشان دادند که ما نادیده نمی گیریم. وزرای خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه به همراه خانم موگرینی، در جلسه ای که خود من هم در نیویورک حاضر بودم، برای عادی شدن روابط اقتصادی و بانکی ایران ۱۱ تعهد به ما دادند که حتی به یکی از آنها عمل نکردند. بعد از یکسال، ما بر اساس حقوق خود در بند ۲۶ و ۳۶ برجام (که به ایران اجازه می‌دهد اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکرد، اجرای تعهداتش را متوقف کند)، برخی تعهدات خود در برجام را کاهش دادیم. هدف ما وادار کردن طرفهای مقابل به اجرای تعهداتشان بود. و اگر چنین کنند و روابط اقتصادی ما عادی شود، ما هم سریعا به تعهدات برجامی باز خواهیم گشت.
ایران ۴ سال فشار حداکثری دولت ترامپ را با خویشتنداری تحمل کرد. ملت ما سختی های فراوانی کشید. ما عجولانه تصمیم نگرفتیم و در دام اسرائیل و تندروهایی مثل بولتون و پمپئو برای بحران آفرینی در منطقه و جهان نیفتادیم. این ما بودیم که برجام را به عنوان یک الگوی موفق در دیپلماسی، چند جانبه گرایی، امنیت و همکاری زنده نگهداشتیم. اکنون عقب گرد فوری از سیاست های شکست خوره ترامپ، بر عهده آقای بایدن است. اتحادیه اروپا می تواند در این مسیر و بقا و اجرای کامل برجام نقش موثر ایفا کند.
رادیو ملی کرواسی:احمد حمزه، نماینده پارلمان ایران، به کسی که دونالد ترامپ را بکشد، ۳ میلیون دلار پاداش پیشنهاد کرده و اظهار داشته که اگر ایران سلاح هسته ای داشته باشد، در برابر تهدیدات آمریکا و اسرائیل محافظت می شود. همچنین وی از برنامه تولید موشکهای دوربرد با برخورداری از کلاهک غیرمتعارف حمایت کرده است.
اسماعیلی: نمایندگان پارلمانها در سراسر دنیا آزادانه نظرات خود را بیان می کنند؛ اما اصول سیاست خارجی هر کشوری فقط توسط منابع رسمی و قانونی تعیین می شود. در ایران هم، مواضع رسمی در سیاست خارجی توسط وزارت امور خارجه و رئیس جمهور اعلام می شود. ما مکررا و بر اساس فتوای رهبری کشورمان رسما اعلام کرده ایم که بدنبال استفاده نظامی از فناوری هسته ای نیستیم. دکترین دفاعی ایران بر پایه بازدارندگیِ کامل است، اما شامل سلاح هسته ای نمی شود. گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی هم صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ما را تایید کرده است.
رادیو ملی کرواسی:اسرائیل همیشه در مورد خطر ایران به همه هشدار می دهد. ما هنوز تصویر بنیامین نتانیاهو را در مجمع عمومی سازمان ملل با نمودارها و نقاشی خطوط قرمز به یاد می آوریم. آیا نشانه ای در آینده برای بهبود روابط بین دو کشور وجود دارد؟ آیا می توانیم ببینیم رابطه ای که اسرائیل با امارات، بحرین، مراکش و ... انجام داده با تهران هم تکرار شود؟
اسماعیلی: اظهار نظر در مورد فعالیتهای هسته ای کشورها تنها بر عهده آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) است؛ نه نقاشی نتانیاهو یا ادعای هر فرد دیگری. ایران از بنیانگذاران و متعهدترین اعضای این آژانس بوده است. طی سالهای گذشته حتی حدود ۸۰ درصد کل بازرسی های آژانس در جهان، از ایران بوده است. ۷۰ درصد دسترسی های تکمیلی به آژانس نیز از سوی ایران اعطا شده است. این نشان می دهد که ایران قوی ترین همکاری را با آژانس داشته است.
ایران تا کنون حتی پروتکل الحاقی پیمان منع اشاعه سلاح های هسته ای (NPT) را نیز داوطلبانه اجرا کرده و آژانس هیچ انحرافی از فعالیت های صلح آمیز گزارش نداده است. از نخست وزیر رژیمی که نه تنها به NPT نپیوسته، بلکه سلاح اتمی هم تولید کرده و سیاست رسمی اش توسعه طلبی، تهدید و ترور است؛ خطر هسته ای معرفی کردن ایران، پذیرفتنی نیست.
جمهوری اسلامی ایران هرگز رژیمی را که ناقض قوانین بین المللی و حقوق مردم مظلوم فلسطین است و رسما اشغالگری می کند، به رسمیت نمی شناسد. سازمان ملل تا کنون صدها قطعنامه در مورد حقوق مردم فلسطین و توقف توسعه طلبی اسرائیل در منطقه صادر کرده که تل آویو همه آنها را نقض کرده است. همانگونه که به درخواست ها و بیانیه های اتحادیه اروپا در خصوص فرمول تاسیس دو دولت و نیز توقف شهرک سازی و توسعه طلبی بی اعتنایی کرده است.
رادیو ملی کرواسی: ایران مثل همه دنیا با همه گیری کرونا درگیر است. تعداد زیادی بیمار و مرگ و میر وجود دارد. گزارش هایی مبنی بر انتشار اطلاعات غیر واقعی از تعداد مرگ بر اثر کرونا و همچنین دفن دسته جمعی منتشر شده است. نظر شما چیست؟
اسماعیلی: ایران در مبارزه با کرونا مانند همه کشورهای جهان نبود؛ بلکه بخاطر تحریمهای غیر انسانی ترامپ از دسترسی سریع به دارو و حتی واردات اقلام مورد نیاز برای مقابله با کووید-۱۹ هم محروم بود. تعداد زیادی از مردم و حتی پزشکان ما بخاطر همین مساله جان خود را از دست دادند.
ایران از روزهای نخست شیوع کرونا جزو آسیب دیده ترین کشورهای منطقه بوده است. اما علیرغم مسدود بودن دسترسی به دارو، بخاطر زیرساخت های قدرتمند بهداشتی و توانمندی های علمی، در شناسایی و ثبت موارد بیماری بهترین عملکرد را در منطقه داشته است.روند آمار ابتلا و مرگ قطعیِ ناشی از بیماری کرونا در ایران نشان دهنده سه پیک بیماری است. این سه مرحله ی کنترل و صعود مجدد بیماری، بخوبی نشان دهنده روند نرمال، شفاف و بالنسبه مطلوب گزارش بیماری در ایران بوده است. به همین دلیل مدیر کل سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرد که به آمار ایران و توانایی بهداشتی ایران برای مبارزه با کووید-۱۹ اعتماد دارد.
روش به خاک سپردن قربانیان هم بر اساس دستورات شرع اسلام و با حضور محدود خانواده هایشان بر اساس پروتکل های بهداشتی انجام شده و می شود. لذا ادعای دفن دسته جمعی قربانیان دروغ است.به نظرم سوء استفاده سیاسی از شرایط کشورها در مبارزه با این ویروس خطرناک، غیر انسانی است.
رادیو ملی کرواسی: استراتژی ایران برای واکسیناسیون کرونا چیست؟ کدام واکسن را انتخاب کرده اید؟
اسماعیلی: برنامه واکسیناسیون در ایران از ماه‌ها پیش در دولت و وزارت بهداشت تدوین شد؛ برای پاسخ به این سوال ها که چه واکسنی و از کدام محل تهیه شود؟ و چه زمانی و با چه اولویتی شهروندان خود را واکسینه کنیم؟مطابق این برنامه و از زمان تایید اولین واکسن های تولیدشده در جهان در سازمان غذا و داروی ایران؛ مذاکره و تلاش برای خرید مستقیم از شرکت‌ها آغاز شد. با واکسن های خریداری شده از سبد مشترک کوواکس احتمالا از اواسط فوریه تا بهار (بعد از مراحل صدور مجوز مصرف) واکسیناسیون را آغاز می کنیم. ادامه خرید واکسن هایی از مبداء اروپا، روسیه، هند و چین نیز در دست بررسی است. امروز محموله اول واکسن اسپوتنیک وی روسیه به ایران می رسد.
همچنین ایران یکی از قوی ترین کشورهای منطقه در تولید واکسن است. تا کنون واکسن های تولیدی ۳ شرکت ایرانی وارد آزمایش بالینی شده اند و در صورت کسب نتایج مطلوب، روند واکسیناسیون عمومی تکمیل و به آن سرعت خواهیم داد. یک واکسن نیز به صورت مشترک توسط متخصصان کوبایی و ایرانی در روند تکمیل است.برنامه ایران این است که تا پایان سال ۲۰۲۱ با واکسیناسیون عمومی به ایمنی نسبی شهروندان خود در برابر کووید-۱۹ برسیم. گرچه احتمال موج جهش یافته ویروس را هم باید در نظر گرفت.
رادیو ملی کرواسی: اولویت های شما به عنوان سفیر ایران در کرواسی چیست؟ آیا از روابط دو کشور راضی هستید؟ برای بهبود آنها چه کارهایی می توان انجام داد؟
اسماعیلی: اولویت من به عنوان سفیر، مانند ماموریت همه سفرا، توسعه و تقویت روابط دو جانبه در همه زمینه ها است. روابط ایران و کرواسی در حوزه های سیاسی و فرهنگی بخوبی در جریان است. البته من بخاطر مسئولیت های قبلی در حوزه رسانه، وقت زیادی برای گسترش ارتباطات مردمی و فرهنگی دو کشور صرف می کنم، چون اهمیت آن را می دانم.من با بسیاری از شرکتهای دولتی و خصوصی کرواسی مذاکره داشته ام. تجار ایرانی و کروات اشتیاق زیادی برای همکاری دارند. فرصت های فراوان و سودآوری برای تجارت با ایران آماده است که می تواند در راستای منافع دو ملت به سرعت فعال شود؛ اشتغال ایجاد و بسیاری از صنایع را از رکود نجات دهد. علیرغم این؛ متاسفانه تحریم های یکجانبه و ظالمانه آمریکا در سال های گذشته منجر به توقف برخی پروژه ها و ایجاد موانع برای همکاری تجاری شده است.من هرگز خسته نشده و نخواهم شد. تلاش کرده ام در حد امکان فرصت های اقتصادی دو طرف را معرفی و ارتباطات تجاری را فعال نگه دارم. خوشحالم اطلاع دهم که روند مثبت بوده و موفقیت هایی هم داشته ایم. مطمئن باشید اگر سیاست های خصمانه دولت آمریکا در قبال ایران پایان یابد، زمینه برای جهش روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور آماده است.